Από την περασμένη Δευτέρα, οι αυξημένοι συντελεστές του ΦΠΑ αποτελούν πλέον τη νέα σκληρή πραγματικότητα. Μεταβιβάζοντας 126 δασμολογικούς κωδικούς προϊόντων από το 13% στο 23%, επιβάλλοντας ΦΠΑ στην εκπαίδευση και αυξάνοντας τους συντελεστές σχεδόν για όλες τις υπηρεσίες –μεταξύ των οποίων εστιατόρια, μεταφορές, ξενοδοχεία–, η κυβέρνηση αναζητεί πρόσθετα έσοδα 2,4 δισ. ευρώ μέσα στους επόμενους 18 μήνες.
Το «εισπρακτικό στοίχημα» πηγαίνει κόντρα και στη λογική –δεν αυξάνονται οι συντελεστές στην έμμεση φορολογία εν μέσω ύφεσης– αλλά και στην προηγούμενη εμπειρία, καθώς τα αντίστοιχα εγχειρήματα του 2009 και του 2010 έφεραν τελικώς μείωση εσόδων και όχι αύξηση. Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει αυτή τη φορά και μπορεί να οδηγήσει σε μια αισιόδοξη εκτίμηση ότι ο εισπρακτικός στόχος θα επιτευχθεί; Η ανάλυση του κεντρικού στόχου –προσθήκη 2,4 δισ. ευρώ στα έσοδα μέχρι το τέλος του 2016– δείχνει ότι οι πιθανότητες εκτροχιασμού είναι πολύ μεγάλες.
Ζητούνται πρόσθετα έσοδα από ταβέρνες και εστιατόρια, φροντιστήρια ξένων γλωσσών και μέσης εκπαίδευσης, ταξί, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία. Ζητούνται πρόσθετα έσοδα από τη φορολογική συμμόρφωση σε απομακρυσμένες περιοχές –όπως για παράδειγμα στα νησιά– όπου η άφιξη των ελεγκτών του ΣΔΟΕ αποτελεί «είδηση» για ολόκληρη την περιοχή. Ζητούνται, τέλος, περισσότερα έσοδα, τη στιγμή που κανένα μέτρο για την τόνωση της ζήτησης αποδείξεων δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή.
Από πού όμως προσδοκά το υπουργείο Οικονομικών ότι θα συγκεντρώσει αυτά τα 2,4 δισ. ευρώ;
1. Ο κλάδος των ξενοδοχείων, όπως προκύπτει από την επεξεργασία των δηλώσεων ΦΠΑ, αποδίδει στο κράτος σε ετήσια βάση περίπου 190 εκατ. ευρώ (είναι το αποτέλεσμα της διαφοράς του ΦΠΑ εκροών μείον του ΦΠΑ των εισροών). Οι εισπράξεις, όπως αποτυπώνονται στις δηλώσεις ΦΠΑ, ξεπερνούν τα 3,8 δισ. ευρώ ενώ από τους δύο βασικούς συντελεστές (6,5% και 5% για τα νησιά) οι εισπράξεις είναι περισσότερες από 2,5 δισ. ευρώ. Με δεδομένο ότι ο συντελεστής του 6,5% θα πάει στο 13% και του 5% επίσης στο 13% (σταδιακά σε δύο φάσεις), τα προσδοκώμενα έσοδα μόνο από τα ξενοδοχεία ξεπερνούν τα 160-170 εκατ. ευρώ.
2. Ο κλάδος της εκπαίδευσης επίσης θα πληγεί, καθώς για πρώτη φορά φροντιστήρια ξένων γλωσσών και όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, συν την πληροφορική, θα πρέπει να υπαχθούν στον ΦΠΑ. Σήμερα, η συμμετοχή του κλάδου στα έσοδα από τον ΦΠΑ είναι μηδαμινή λόγω της εξαίρεσης. Συνολικά οι επιχειρήσεις εμφανίζονται να πληρώνουν 8 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι ο τζίρος του κλάδου ανέρχεται σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, οι εισπράξεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 150 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι ο ΦΠΑ θα υπολογίζεται με συντελεστή 23%. Αυτό βέβαια θεωρητικά, διότι θα εξαρτηθεί από το τι θα γίνει με τα δίδακτρα αλλά και με την έκδοση αποδείξεων.
3. Τρίτη μετρήσιμη ποσοτικά παρέμβαση είναι η αύξηση των συντελεστών στα νησιά. Από τους τρεις συντελεστές που ίσχυαν μέχρι σήμερα (5%, 9% και 16%) το Δημόσιο εισέπραξε πέρυσι περίπου 670 εκατομμύρια ευρώ. Με αύξηση των συντελεστών κατά 30% η θεωρητική ετήσια απόδοση μπορεί να προσεγγίσει τα 200 εκατ. ευρώ, αν δεν επηρεαστεί η οικονομική δραστηριότητα στα νησιά. Αν βέβαια ληφθεί υπόψη και η χρονική περίοδος εφαρμογής των μέτρων (από 01/10 για τα νησιά με το μεγαλύτερο εισόδημα και από 01/06/2016 για τα υπόλοιπα νησιά), ο στόχος δεν είναι εύκολος.
4. Ο κλάδος της εστίασης μπήκε στο 23%, βγήκε από το 23% και τώρα ξαναμπαίνει. Την περίοδο που ο συντελεστής ήταν στα υψηλά επίπεδα, ο κλάδος είχε αποδώσει στο Δημόσιο έσοδα περίπου 270 εκατ. ευρώ με τον τζίρο να εμφανίζεται περίπου στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Το τι θα βάλει στο ταμείο το Δημόσιο από εδώ και στο εξής είναι άγνωστο, καθώς η απόδοση θα εξαρτηθεί και από το κυνήγι των αποδείξεων.
5. Μεγάλο πλήγμα θα υποστεί και ο κλάδος των μεταφορών. Μόνο οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, που μέχρι σήμερα υπάγονταν στο 13%, απέφεραν έσοδα περίπου 130 εκατ. ευρώ από τον ΦΠΑ. Με τον συντελεστή στο 23%, μπορούν να προκύψουν πρόσθετα έσοδα 100 εκατ. ευρώ. Πάνω από 50 εκατ. ευρώ αποδίδουν και οι χερσαίες μεταφορές, οπότε μπορεί και από εκεί να υπάρξει πρόσθετο έσοδο 40 εκατ. ευρώ.
Εκτος… ανταγωνισμού το τουριστικό πακέτο
Με «βόμβα» στο τουριστικό πακέτο της χώρας ισοδυναμεί το νέο πακέτο φορολογικών μέτρων καθώς επέρχονται σημαντικές αυξήσεις σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών: σίτιση, διανυκτέρευση, μεταφορές. Από την περασμένη Τετάρτη, η Ελλάδα είναι η χώρα με τον 4ο υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ στην Ευρώπη –μας ξεπερνούν μόνο η Ουγγαρία με 27%, η Δανία με 25% και η Ρουμανία με 24%– όσον αφορά στην εστίαση, αλλά και η 6η «δύναμη» στην Ευρώπη των «28» όσον αφορά τον ΦΠΑ των ξενοδοχείων, πίσω από τη Δανία, τη Σλοβακία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ουγγαρία και την Τσεχία. Ακούγεται εξαιρετικά παράδοξο, αν αναλογισθεί κανείς ότι η τουριστική βιομηχανία είναι μαζί με τη ναυτιλιακή αυτές που έχουν απομείνει στην Ελλάδα, αλλά είναι πέρα για πέρα πραγματικό.
Μεγαλύτερη σημασία για την Ελλάδα, βέβαια, έχει η σύγκριση με άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς. Με την Κροατία να έχει συντελεστές 13% και στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια, τη Βουλγαρία να κρατάει στο 9% τη διαμονή και στο 20% την εστίαση, την Ιταλία και τη Γαλλία να βρίσκονται στο 10% και για τους δύο κλάδους και την Κύπρο να φορολογεί με ακόμη μικρότερο συντελεστή (9%) δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια σύγκρισης. Ούτε καν με την Τουρκία, η οποία επίσης έχει φτιάξει ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο για τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Αν μάλιστα μπει στην εξίσωση και η αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων με την ταυτόχρονη αναπροσαρμογή του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου (σ.σ αναπροσαρμόζεται στο 100% για τις μεγάλες εταιρείες και στο 75% για τις υπόλοιπες) το συγκριτικό μειονέκτημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, δεδομένου ότι όλες οι γειτονικές χώρες έχουν ευνοϊκότερο καθεστώς για τα κέρδη των εταιρειών. Γεγονός που καθιστά την ελληνική πραγματικότητα ακόμα πιο σκληρή.
Το πόσα χρήματα θα εισπράξει το ελληνικό Δημόσιο από τον ΦΠΑ, δεν εξαρτάται από τον τζίρο μιας επιχείρησης ή ενός κλάδου, αλλά από τα κέρδη του. Πολύ απλά, διότι από τον ΦΠΑ που εισπράττει μια εταιρεία από τον πελάτη, αφαιρεί τον ΦΠΑ που κατέβαλε στον προμηθευτή και αποδίδει στο Δημόσιο τη διαφορά. Οσο μικρότερα τα κέρδη, τόσο λιγότερες και οι εισπράξεις του Δημοσίου.
Είναι προφανές ότι με τόσο επιθετικά φορολογικά μέτρα, θα πληγεί η κερδοφορία και κατά συνέπεια και τα έσοδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρεις κλάδοι που συνδέονται με τον τουρισμό (εστίαση, διαμονή και μεταφορές) ανήκουν στον κατάλογο με τους κλάδους που αποδίδουν τα περισσότερα στο Δημόσιο.
Καθημερινή
