Αντιστρόφως ανάλογα κινείται η δημοσιονομική και πολιτική κρίση που ταλαιπωρεί τη χώρα εδώ και 9 περίπου χρόνια, από τον τουρισμό και τη διεθνή απήχηση που έχουν οι ελληνικές αρχαιότητες.
Η πρώτη, έχει πλήξει χιλιάδες νοικοκυριά και δεκάδες τομείς της οικονομίας υποβαθμίζοντας σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας, την ώρα που οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία της βρίθουν από ζωή, διαφημίζοντάς την με τον καλύτερο τρόπο και ενισχύοντας σε σημαντικό βαθμό τα ταμεία της χώρας. Ο θαυμασμός προς τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, όχι απλά δεν έχει ξεθυμάνει ούτε στο ελάχιστο παρά τα χίλια μύρια προβλήματα που ταλανίζουν την Ελλάδα, αλλά με μια αισιόδοξη ματιά θα μπορούσαμε να πούμε ότι… κάθε φέτος και καλύτερα!
Του Χάρη Αποστολόπουλου
Εν ολίγοις, η πολιτιστική μας κληρονομιά και κατ’ επέκταση τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι, παρουσιάζουν ανοσία σε μνημόνια και θεσμούς και ετοιμάζονται να υποδεχθούν το καλοκαίρι με τις προσδοκίες αλλά και τον πήχη σε πολύ υψηλά επίπεδα, λόγω της εξαιρετικής ως τώρα πορεία τους, από πλευράς επισκεψιμότητας και κοπής εισιτηρίων.
Ας μιλήσουμε με… αριθμούς
Θυμίζεται πως σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Εταιρείας (ΕΛΣΤΑΤ), υπήρξε σημαντική αύξηση της επισκεψιμότητας σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους ανά την επικράτεια για το δεκάμηνο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2017, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα και περίοδο του 2016. Στην κορυφή των προτιμήσεων βρέθηκαν μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι, όπως της Ακρόπολης (2.510.397 ήταν οι επισκέπτες στον Ιερό Βράχο και 1.428.037 στο Μουσείο για το συγκεκριμένο δεκάμηνο), το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (489.279 επισκέπτες για το ίδιο διάστημα), το Μουσείο Ηρακλείου (404.660 επισκέπτες) και η Κνωσός (612.119 επισκέπτες).
Πιο αναλυτικά, για το συγκεκριμένο εννιάμηνο, σημειώθηκε αύξηση 16,8% στους επισκέπτες των μουσείων και 18,2% στους επισκέπτες ελεύθερης εισόδου, ενώ οι εισπράξεις παρουσίασαν αύξηση συνολικού ύψους 20,7%. Όσον αφορά τους αρχαιολογικούς χώρους, υπήρξε αύξηση των επισκεπτών κατά 18,2% και κατά 22% των επισκεπτών ελεύθερης εισόδου, ενώ στις εισπράξεις σημειώθηκε αύξηση ύψους 18%.
Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο τον Σεπτέμβριο, καταγράφηκε αύξηση 13% στον αριθμό των επισκεπτών στα μουσεία της χώρας, 11% στους επισκέπτες ελεύθερης εισόδου και 15,8% στις εισπράξεις.
Στην Ακρόπολη και φέτος τα ηνία
Σταθερά πρώτο παραμένει στις επιλογές των τουριστών το Μουσείο της Ακρόπολης. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι επισκέπτες της Αθήνας ενδιαφέρονται παράλληλα και για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ ψηλά στις προτιμήσεις των επισκεπτών είναι το μουσείο του Ηρακλείου στην Κρήτη, αλλά και το Παλάτι των Ιπποτών στη Ρόδο.
Οσον αφορά στους αρχαιολογικούς χώρους, η Ακρόπολη κρατάει τα σκήπτρα και ακολουθούν σε προτιμήσεις η Κνωσός και η Αρχαία Ολυμπία.
Εκτόξευση και ρεκόρ επισκεπτών για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Το 2017 ήταν μια πολύ δημιουργική, επιτυχημένη και προσοδοφόρα χρονιά για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μεταξύ άλλων, υλοποίησε ένα πλούσιο πρόγραμμα επικοινωνιακών δράσεων, όπως η δημοφιλής περιοδική έκθεση «Οδύσσειες» με πληθώρα συνοδευτικών εκδηλώσεων, προώθησε στους χώρους του περισσότερα από εκατό διεθνή ερευνητικά προγράμματα, συμμετείχε σε εκθέσεις αρχαίας τέχνης σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία δανείζοντας προσωρινά 403 αρχαιότητες και μετέφερε το μήνυμα του ελληνικού πολιτισμού σε όλο τον πλανήτη παραχωρώντας 315 διεθνείς άδειες εκδόσεων, φωτογραφήσεων και κινηματογραφήσεων. Κι αυτά ήταν ένα μικρό μόνο μέρος όσων πραγματοποιήθηκαν το 2017, χρονιά που σημειώθηκε ρεκόρ επισκεψιμότητας στο Μουσείο, καθώς για πρώτη φορά ο αριθμός των επισκεπτών ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο (545.565), εμφανίζοντας ετήσια αύξηση 18,4% και σε ορίζοντα πενταετίας αύξηση 22,9%!
Μάλιστα, όπως δήλωσε περήφανα στο Reporter η διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Δρ Μαρία Λαγογιάννη – Γεωργακαράκου, το μουσείο αναμένεται να «ταξιδέψει» ανανεωμένο στον κυβερνοχώρο, καθώς σχεδιάζεται και θα υλοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες η νέα μορφή της ιστοσελίδας του. Επιπλέον, όπως μας ενημέρωσε η κα Λαγογιάννη, το Ε.Α.Μ. ενισχύει την προσέγγιση και την ενημέρωση επισκεπτών και ενδιαφερομένων διαδικτυακά χάρη στην τρίτη χρονιά συνεργασίας με το ηλεκτρονικό περιοδικό «Αρχαιολογία online» καθώς και τη δράση «ΕΓΓΥΣ: Κοντινές ματιές σε επιλεγμένα εκθέματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου».
Αξίζει να αναφέρουμε ότι στην… πίεσή μας προς τη διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για να μας πει ποια αρχαιολογική περίοδος τη γοητεύει περισσότερο, η ίδια δυσκολεύτηκε να ξεχωρίσει κάποια, ωστόσο μας παρέπεμψε να επισκεφθούμε τη νέα έκθεση του Μουσείου που παρουσιάζεται από τα τέλη Μαΐου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και περιλαμβάνει 340 αρχαία έργα τέχνης. Πρόκειται για μια έκθεση η οποία έχει ήδη τύχει μεγάλης προβολής από τον διεθνή και όπως εκτιμά η κ. Λαγογιάννη το μεγάλο ενδιαφέρον που παρουσιάζει, αναμένεται να αποτυπωθεί και στην επισκεψιμότητα – τόσο το 2018 όσο και το 2019.
Αλματώδης αύξηση των εισπράξεων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών
Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό παρουσιάζεται το 2018 για την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών, η οποία πραγματοποιεί μια εντυπωσιακή εκτίναξη των εσόδων της (62%) καθώς και μια μεγάλη αύξηση της επισκεψιμότητας των αρχαιοτήτων της (15,5%).
Το «R», συνάντησε τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, δρ. Ελένη Μπάνου και συζήτησε μαζί της τα έργα, τις σκέψεις αλλά και τις προβλέψεις της για τη συνέχεια της τρέχουσας χρονιάς.
Στην Εφορεία Αρχαιοτήτων της Αθήνας, υπάγεται ήδη μια πληθώρα αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Ποιες νέες προτάσεις σας όμως εντάχθηκαν πρόσφατα στο ΕΣΠΑ;
Τρεις προτάσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων πόλης Αθηνών εντάχθηκαν πρόσφατα στο ΕΣΠΑ του Ε.Π. «Αττική 2014-2020» της Περιφέρειας Αττικής:
Αυτές είναι:
1) η Στερέωση και συντήρηση του Ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα
Ο ναός του Ολυμπίου Διός, η αποπεράτωση του οποίου οφείλεται στον φιλέλληνα αυτοκράτορα Αδριανό, εντάχθηκε στο πρόγραμμα με στόχο τη δομική αποκατάσταση επιστυλίων και σπονδύλων κιόνων, καθώς και τη συντήρηση της επιφάνειάς του.
2) η Επαναλειτουργία με νέες χρήσεις του Παλαιού Μουσείου Ακροπόλεως
Στο Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης, το πρώτο κτήριο στο νεοελληνικό κράτος που κατασκευάστηκε ειδικά για μουσείο, προβλέπεται η δημιουργία επισκέψιμης μουσειακής αποθήκης, με αρχαιολογικό υλικό σχετιζόμενο με την διαχρονική ιστορία της Ακρόπολης, αλλά και την ιστορία της αρχιτεκτονικής και του αρχαίου γραπτού λόγου. Η πρόταση θα επιτρέψει να παρουσιασθεί η «αφανής» ιστορία της Ακρόπολης, ενώ σε συνδυασμό με την διαμόρφωση Εργαστηρίου Συντήρησης ανοικτής θέασης, θα αποτελέσει μία δυναμική παρέμβαση στον Αρχαιολογικό Χώρο.
3) η Στερέωση, αποκατάσταση και συντήρηση του Ι.Ν. Αγίων Θεοδώρων Αθηνών
Στον κηρυγμένο ως προέχον βυζαντινό μνημείο Ι.Ν. των Αγίων Θεοδώρων στο κέντρο των Αθηνών, προβλέπονται συστηματικές επεμβάσεις στερέωσης του μνημείου και συντήρησης του γραπτού και γλυπτού διακόσμου και του λειτουργικού εξοπλισμού του (τέμπλο-άμβωνας).
Σε έργο ΕΣΠΑ του Υπουργείου Παιδείας όμως, έχει ενταχθεί και το έργο με τίτλο:
4) Θ-ink: Το γκράφιτι ως ιστορική μαρτυρία και ως φθορά στα αρχαία μνημεία. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε όλη την επικράτεια.
Με αφορμή το ολοένα αυξανόμενο φαινόμενο των graffiti όχι μόνο στο αστικό περιβάλλον αλλά και στα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους στο κέντρο της Αθήνας, η Εφορεία προχώρησε στον σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος για σχολικές ομάδες της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών για τις πολλαπλές συνέπειες της ανεπίστρεπτης φθοράς και επίδρασης που προκαλούν τα σύγχρονα γκράφιτι στο μνημειακό περιβάλλον.
Τέλος, σε έργα ΕΣΠΑ του ΕΠΑΝΕΚ έχουν προταθεί τα εξής:
5) Πρόταση για την ορθή διαχείριση της βλάστησης σε αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας, με στόχο την προστασία των μνημείων και τη συνύπαρξη και ανάδειξη της τοπικής χλωρίδας
Με στόχο την αναβάθμιση της εμπειρίας των επισκεπτών και τον εμπλουτισμό των πληροφοριών που μεταφέρουν τα αρχαία μνημεία η Εφορεία προχωρά στην καταγραφή, ανάδειξη και σωστή διαχείριση της τοπικής χλωρίδας στις Κλιτύες Ακρόπολης, στην Αρχαία Αγορά και στον Κεραμεικό και στη δημιουργία του πράσινου περιπάτου, μιας εναλλακτικής προσέγγισης των χώρων. Με τον τρόπο αυτό ενοποιούνται και περιβαλλοντικά οι τρείς προαναφερόμενοι αρχαιολογικοί χώροι, δημιουργούνται βοτανικές συλλογές και αναδεικνύονται οι χρήσεις των φυτών κατά την αρχαιότητα σε διαφορετικά ιερά ή άλλους χώρους.
6) Δημιουργία εργαστηρίου για τη συντήρηση μνημείων, ανοικτού στη διεπιστημονική συνεργασία με ερευνητικά κέντρα και την επικοινωνία με την εκπαίδευση και τον κόσμο
Στόχος του έργου είναι η δημιουργία ανοιχτού εργαστηρίου συντήρησης για την έρευνα στη συντήρηση μνημείων και τη διάδοση της αποκτηθείσας γνώσης, με πιλοτική ανάπτυξη και λειτουργία νέων καινοτόμων τεχνολογιών. Το σύνολο των νέων τεχνολογιών θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε μνημεία, κινητά και ακίνητα, της ΕΦΑΠΑ, ενώ τα αποτελέσματα της έρευνας θα καταχωρούνται σε ηλεκτρονικό αποθετήριο που θα δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό.
Ποιοι νέοι χώροι και μνημεία «άνοιξαν» για το ευρύ κοινό το τελευταίο διάστημα;
Στο διάστημα των τελευταίων 2-3 ετών παραδόθηκαν στο ευρύ κοινό μετά από έργα αποκατάστασης συντήρησης και ανάδειξης που χρηματοδοτήθηκαν από το ΕΣΠΑ τα εξής μνημεία:
1. Το Ωρολόγιο του Κυρρήστου (Πύργος των Αέρηδων) καθώς και το Φετιχέ Τζαμί, αμφότερα εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς. Το Φετιχιέ Τζαμί, το οποίο αποκαταστάθηκε από την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων λειτουργεί παράλληλα και ως χώρος περιοδικών εκθέσεων και πολιτιστικών δράσεων. Αυτή τη στιγμή είναι σε εξέλιξη η έκθεση με τίτλο «ΑΔΡΙΑΝΩ ΣΩΤΗΡΗΙ ΚΑΙ ΚΤΙΣΤΗ», αφιερωμένη στον φιλέλληνα ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό.
2. Η αυλή της Κλεψύδρας και η θολωτή κατασκευή πάνω από την πηγή, από τα σημαντικότερα μνημεία στη Βόρεια Κλιτύ της Ακρόπολης.
3. Ο ΝΑ Πύργος του Αρχαίου Φρουρίου των Αιγοσθένων το μεγαλύτερο τμήμα του οποίου είχε καταρρεύσει μετά το σεισμό του 1981, ο οποίος αποκαταστάθηκε πλήρως και αποδόθηκε στην αρχική του μορφή.
4. Ένα ακόμη σημαντικό μνημείο που αποδόθηκε, πλήρως αποκατεστημένο, είναι το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου, στη Νότια Κλιτύ της Ακρόπολης. Το έργο, που χρηματοδοτήθηκε από Εθνικούς Πόρους, προέβλεπε την αποκατάσταση του μνημείου μέχρι το ύψος του γείσου στην ανατολική του πλευρά και του επιστυλίου, στην δυτική, με την ενσωμάτωση του μεγαλύτερου μέρους του σωζόμενου αρχαίου υλικού. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν σωστικές εργασίες συντήρησης, στερέωσης και αποκατάστασης στους δύο εσωτερικούς τοίχους της Παναγίας της Σπηλιώτισσας, στο εσωτερικό του σπηλαίου. Το Θρασύλλειο, ένα μνημείο ορατό από πολύ μεγάλες αποστάσεις, παρέχει πλέον σαφή αντίληψη ενός μεγάλου χορηγικού μνημείου σε μία μεταβατική περίοδο του αρχαίου θεάτρου. Το μνημείο για λόγους ασφαλείας δεν είναι επισκέψιμο από το ευρύ κοινό.
Τι να περιμένουμε για τη συνέχεια; Μπορούμε να κάνουμε κάποιου είδους πρόβλεψη για το καλοκαίρι όσον αφορά την επισκεψιμότητα και τα κέρδη;
Μία σύγκριση των στοιχείων του πρώτου τετραμήνου του 2018 με τα αντίστοιχα του 2017 αποκαλύπτει μία σαφή αύξηση της επισκεψιμότητας των αρχαιολογικών χώρων αρμοδιότητας της ΕΦΑΠΑ κατά 142.630 εισιτήρια, σε ποσοστό, δηλαδή, 15,5%. Η αύξηση αυτή κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική και μας γεμίζει αισιοδοξία για περαιτέρω αύξηση της ροής των επισκεπτών κατά τη θερινή τουριστική περίοδο.
Πηγή: reporter.gr
