Η ταινία «Mamma Mia», παραγωγής 2008, ήταν εμπορική και εισπρακτική επιτυχία, επειδή είχε όλα εκείνα τα συστατικά που απαιτούνται για να κερδίσει την αναγνώριση και την αγάπη του κοινού: αξιόλογο καστ ηθοποιών με εξαιρετικές ερμηνείες, προσεγμένη σκηνοθεσία, έξυπνο σενάριο, χιούμορ, ποιοτική μουσική κ.λπ. Αυτό όμως που μας ενδιαφέρει είναι το γεγονός ότι τα γυρίσματα του έργου έγιναν στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στη Σκόπελο, στη Σκιάθο και στο Πήλιο.
Βέβαια, η Σκιάθος αποτελούσε και πριν από την παραγωγή αυτής της ταινίας διεθνώς αναγνωρισμένο τουριστικό προορισμό για Ελληνες και ξένους. Η Σκόπελος και η Αλόννησος, αντιθέτως, συνιστούσαν επιλογή για περιορισμένο αριθμό ξένων τουριστών, αλλά μετά το 2008 και την παγκόσμια επιτυχία του «Mamma Mia» άρχισε μια άνευ προηγουμένου ανάδειξή τους σε τουριστικούς προορισμούς (κυρίως η Σκόπελος).
Εχουν περάσει δέκα χρόνια από την προβολή του μιούζικαλ και οι αλλοδαποί τουρίστες συνεχίζουν να κατακλύζουν τις Σποράδες, για να βρεθούν και να περπατήσουν στα σημεία που γυρίστηκε η ταινία, να φωτογραφηθούν με την παρέα τους, να ανεβάσουν τις φωτογραφίες και τα βίντεό τους στο Διαδίκτυο!
Είναι εύλογο να αντιληφθούμε τι σημαίνει η επίσκεψη όλων αυτών των τουριστών για τα έσοδα ξενοδοχείων, καταλυμάτων, ενοικιαζόμενων δωματίων και λοιπών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στα συγκεκριμένα νησιά.
Ενώ, λοιπόν, αντιμετωπίζουμε οξύτατο έλλειμμα επενδύσεων και αναζητούμε εναγωνίως επενδυτές, όταν πριν από μερικά χρόνια οι παραγωγοί της ταινίας προτίμησαν την Ελλάδα, για τη συνέχειά της (με τίτλο «Mamma Mia 2! Here We Go Again») τα γραφειοκρατικά εμπόδια και το υψηλό κόστος-τιμολογήσεις για τα στάδια της παραγωγής λειτούργησαν απαγορευτικά και έτσι, δυστυχώς, επιλέχθηκε το νησί Βις στην Κροατία για 25 περίπου ημέρες. Στο συνεργείο της παραγωγής απασχολήθηκαν περίπου 300 Κροάτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2015 η Κροατία κατάφερε να αποκομίσει περισσότερα από 20 εκατ. ευρώ από ξένες παραγωγές (κινηματογράφου και τηλεόρασης).
Το παράδειγμα της ταινίας «Mamma Mia» πρέπει να μας αφυπνίσει σε επίπεδο πολιτιστικής διπλωματίας και τουριστικής προβολής της χώρας μας. Ποιο είναι το ζητούμενο; Η συνέχιση, η εντατικοποίηση παρόμοιων προσπαθειών με στόχο τη «φιλοξενία» ξένων κινηματογραφικών εταιρειών και των συνεργείων τους σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, για την έναρξη και ολοκλήρωση γυρισμάτων ταινιών ή ντοκιμαντέρ που θα προβάλλουν τις ομορφιές, την ιδιαιτερότητα, τον πλούσιο πολιτισμό και την ιστορία – ιστορικότητά της. Οι διαδικασίες αδειοδότησης τέτοιων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών απαιτείται να απλοποιηθούν τάχιστα, να εκμηδενιστεί η σχετική γραφειοκρατία που οδηγεί σε κωλυσιεργία και, πολλές φορές, σε επιλογή άλλων χωρών για τα γυρίσματα ταινιών και να προσφερθούν απλόχερα κίνητρα (φορολογικά, επενδυτικά κ.ά.) για την προσέλκυση ποικίλων πολιτιστικών επενδύσεων στην Ελλάδα.
Αυτές οι διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες (αν πρόκειται για συμπαραγωγές με περισσότερες εμπλεκόμενες χώρες) χρειάζεται να υπογράφονται περιλαμβάνοντας προϋποθέσεις που να γίνονται σεβαστές από όλες τις πλευρές. Η Ελλάδα οφείλει να υπογραμμίσει τις περιβαλλοντικές ευθύνες όσων θα πραγματοποιήσουν κινηματογραφικές δράσεις-ενέργειες, ώστε να υπάρξει σεβασμός προς το φυσικό περιβάλλον, τα αρχαιολογικά μνημεία και τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τέλος, προτείνω τη θεσμοθέτηση και λειτουργία μιας διεύθυνσης ή τμήματος κινηματογραφικής προβολής της Ελλάδας, στο πλαίσιο του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ή του υπουργείου Τουρισμού, η οποία να έχει ως βασική αρμοδιότητα την υποδοχή και τη διευκόλυνση των εμπλεκόμενων πλευρών στην επίτευξη συμφωνιών για ξένες κινηματογραφικές παραγωγές μικρού, μεσαίου ή μεγάλου προϋπολογισμού στη χώρα μας.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ*
* O κ. Γιώργος Κωνσταντινίδης είναι οικονομολόγος, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου.
