Σε ιδιώτες, με στόχο την αποδέσμευση των αστυνομικών δυνάμεων, παραχωρείται ο έλεγχος ασφαλείας αερομεταφορών σε όλα τα ελληνικά αεροδρόμια πλην των πολύ μικρών, με απόφαση των συναρμόδιων υπουργών Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων-Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη. Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας πρόκειται σύντομα να προχωρήσει σε διαγωνισμό για την εκχώρηση σε ιδιώτες των υπηρεσιών ασφαλείας σε συνολικά 22 περιφερειακά αεροδρόμια. Μάλιστα, ανοικτό είναι το ενδεχόμενο το κόστος της παροχής των υπηρεσιών ασφαλείας από τους ιδιώτες να μεταφερθεί στους επιβάτες, αφού ανάμεσα στις προτάσεις περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο επιβολής τέλους security.
Η παραχώρηση των υπηρεσιών ασφαλείας θα γίνει με ξεχωριστούς διαγωνισμούς εκ των οποίων ο ένας θα αφορά τα πέντε αεροδρόμια, στα οποία ήδη οι υπηρεσίες αυτές παρέχονταν από ιδιώτες, αλλά οι σχετικές συμβάσεις λήγουν. Πρόκειται για τους αερολιμένες Θεσσαλονίκης, Ρόδου, Κέρκυρας, Χανίων και Κω. Μεμονωμένος διαγωνισμός πρόκειται να διεξαχθεί για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών στον αερολιμένα του Ηρακλείου. Την Παρασκευή έληξε η διαβούλευση της ΥΠΑ με τις ενδιαφερόμενες εταιρείες, ωστόσο, ερωτηματικά εγείρει στην αγορά η καθυστέρηση απόδοσης ευθυνών (πρόστιμο ύψους 495.500 ευρώ από τον περασμένο Σεπτέμβριο) σε ιδιωτική εταιρεία security, που είχε αναλάβει τη φύλαξη του αερολιμένα Κέρκυρας και έστελνε το προσωπικό της βάρδιας του αεροδρομίου να φυλάει ιδιωτική μεγάλη επιχείρηση εμπορίας αναψυκτικών.
Ταυτόχρονα, στην ΥΠΑ μεταφέρεται με σχετική υπουργική απόφαση η ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών ασφαλείας σε 16 μικρότερους αερολιμένες, οι οποίοι βρίσκονται σε διαδικασία αποκρατικοποίησης. Εως τώρα τις υπηρεσίες παρείχε το υπουργείο Δημόσιας Τάξης μέσω της Ελληνικής Αστυνομίας, όμως η μεταφορά της ευθύνης στην ΥΠΑ σημαίνει ότι η Υπηρεσία θα προχωρήσει σε διαγωνισμό. Το κόστος για την ανάθεση των υπηρεσιών ασφαλείας σε ιδιώτες στα 16 αεροδρόμια υπολογίζεται σε περίπου 7 εκατομμύρια ευρώ και αυτό βαρύνει τον προϋπολογισμό της ΥΠΑ.
Ο διαγωνισμός
Ο διαγωνισμός που θα προκηρύξει η ΥΠΑ θα αφορά τα εξής 16 αεροδρόμια: Ακτίου, Αλεξανδρούπολης «Δημόκριτος», Αράξου, Ζακύνθου «Δ. Σολωμός, Καβάλας «Μέγας Αλέξανδρος», Καλαμάτας «Καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος, Καρπάθου, Κεφαλληνίας, Λήμνου «Ηφαιστος», Μυκόνου, Μυτιλήνης «Οδ. Ελύτης», Ν. Αγχιάλου, Σάμου «Αρίσταρχος», Σαντορίνης, Σκιάθου «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» και Χίου «Ομηρος». Οι ιδιώτες που θα επιλεγούν μέσω των διαγωνισμών θα αναλάβουν:
α) τη διεξαγωγή του ελέγχου πρόσβασης και ασφάλειας προσώπων/χειραποσκευών/μεταφερόμενων αντικειμένων και οχημάτων,
β) τη διεξαγωγή του ελέγχου ασφάλειας των αποσκευών (hold baggage), φορτίου ταχυδρομείου, προμηθειών πτήσεων και προμηθειών αερολιμένα που διακινούνται στον αερολιμένα και
γ) τη φύλαξη των εγκαταστάσεων των αερολιμένων με στατικές φυλάξεις ή με τη διεξαγωγή περιπολιών (πεζών και εποχούμενων) στους ελεγχόμενους και μη χώρους των αερολιμένων.
Πάντως, ο χρόνος αποχώρησης της Αστυνομίας από την ασφάλεια των αεροδρομίων αυτών θα καθοριστεί με άλλη υπουργική απόφαση.
Για τα πέντε μεγαλύτερα αεροδρόμια ο διαγωνισμός προχωρά και όπως αναφέρεται η σύμβαση που θα υπογραφεί με τους αναδόχους θα είναι διετής. Ωστόσο με δεδομένο ότι βρίσκεται σε εξέλιξη και διαγωνισμός για την αποκρατικοποίηση των αερολιμένων αυτών, στις προδιαγραφές του διαγωνισμού αναφέρεται ότι η ΥΠΑ διατηρεί το δικαίωμα καταγγελίας της συμβατικής σχέσης σε περίπτωση παραχώρησης ενός ή περισσότερων από τους υπόψη αερολιμένες, προ της λήξης των σχετικών συμβάσεων, εάν ο παραχωρησιούχος δεν συναινεί στη μεταβίβαση της συμβατικής σχέσης από την ΥΠΑ σε αυτόν.
Οι διαγωνισμοί για την αποκρατικοποίηση των 22 περιφερειακών αερολιμένων έχουν περάσει στην τελική τους φάση, αυτή της υποβολής δεσμευτικών προσφορών, κατά την οποία οι επτά υποψήφιοι που συνεχίζουν θα κληθούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους.
Στη λίστα των υποψήφιων διεκδικητών των ελληνικών αεροδρομίων περιλαμβάνονται, τα εξής σχήματα: Aeroports De La Cote d’Azur (Γαλλία), Zurich Airport (Ελβετία) -J&P Αβαξ (Ελλάδα), Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Fraport (Γερμανία) – όμιλος Κοπελούζου, Vinci (Γαλλία) -Ελλάκτωρ, Corporation America (Αργεντινή) – Μέτκα του ομίλου Μυτιληναίος, Advent (ΗΠΑ).
Πάντως στην αγορά υπάρχει απαισιοδοξία σχετικά με την έκβαση του διαγωνισμού, ο οποίος δεν αναμένεται να ξεκινήσει πριν από το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Γι’ αυτούς που γνωρίζουν την ελληνική πραγματικότητα, η συνειδητοποίηση των εμποδίων που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου η χώρα μας να ακολουθήσει τις εξελίξεις ασφαλώς προβληματίζει. Σε αυτά τα εμπόδια περιλαμβάνονται:
• Η αναδιάρθρωση της ΥΠΑ ώστε να αναλάβει το ρυθμιστικό-εποπτικό της ρόλο και να απεμπλακεί από τη λειτουργία των κρατικών αερολιμένων, καθυστερεί.
• Δεν έχουν δημιουργηθεί διοικήσεις αερολιμένων με δικό τους προϋπολογισμό, ούτε η Ελλάδα έχει εναρμονιστεί με το κοινοτικό δίκαιο σε πλήθος διατάξεων.
• Απουσιάζει ο ανταγωνισμός μεταξύ των κρατικών αεροδρομίων σε θέματα ποιότητας ή τιμολογιακής πολιτικής.
• Οι επενδύσεις έχουν παγώσει εν όψει της επικείμενης παραχώρησης του μάνατζμεντ σε ιδιώτες, ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει plan Β, σε περίπτωση αποτυχίας των ιδιωτικοποιήσεων.
Μάλιστα, αναλύσεις του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΙCΑΟ) δείχνουν ότι, το πλαφόν της βιωσιμότητας της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στα αεροδρόμια είναι η ύπαρξη τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων επιβατών κατ’ έτος, αριθμός που απέχει σημαντικά από τις αποδόσεις της πλειονότητας των ελληνικών αεροδρομίων.
Επιβατική κίνηση
Σημειώνεται ότι, το 34,8% της συνολικής κίνησης διεξάγεται στην Αθήνα, ενώ τα 7 μεγαλύτερα αεροδρόμια της χώρας, με κίνηση πάνω από 1 εκατ. επιβάτες, συγκεντρώνουν το 85% της συνολικής ετήσιας κίνησης.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Αεροπορικής Ενωσης, από τα 1.751 αεροδρόμια του Airport Council International (ACI), παγκοσμίως, μόνο 400 είναι κάτω από κάποια μορφή ιδιωτικοποίησης.
Η μεγαλύτερη κινητικότητα επικεντρώνεται σε Ευρώπη και ΝΑ. Ασία και σε πολύ μικρότερο βαθμό σε ΗΠΑ και Ν. Αμερική. Ως επιτυχημένο μοντέλο παραχώρησης αερολιμένων φέρεται να είναι αυτό της Αυστραλίας σε αντίθεση με εκείνο του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου το δημόσιο μονοπώλιο έγινε ιδιωτικό. Η Αυστραλία με 22 μητροπολιτικά, περιφερειακά, γενικής αεροπλοΐας και μεικτής χρήσης αεροδρόμια, απ’ όπου διακινούνται 60 εκατ. επιβάτες το χρόνο, προχώρησε το 1990 σε παραχώρηση συγκεκριμένων αερολιμένων μέσω δύο ομάδων.
