«Δεν είναι ηρωισμός να κάνεις το αυτονόητο» λέει ο 40χρονος ψαράς Στρατής Βαλαμιός, ένας από τους ανθρώπους που προτάθηκαν για το Νόμπελ Ειρήνης. «Εάν δεν είσαι εδώ, δεν μπορείς να καταλάβεις τι συμβαίνει. Το χωριό δεν είχε συνηθίσει να βλέπει τόσα πνιγμένα μωρά.». Σεμνός και ταπεινός, δεν νιώθει άνετα να μιλάει για όσα κάνει, και διαρκώς τονίζει ότι η υποψηφιότητα για το Νόμπελ Ειρήνης αφορά όλους τους ψαράδες, όλο το χωριό, όλο το νησί, γιατί ο κόσμος εδώ σώζει κάθε μέρα πρόσφυγες που κινδυνεύουν, χρόνια τώρα. Τα λόγια του ψαρά λιτά. Δεν μιλά για πράξεις ηρωικές, αλλά για πράξεις αυτονόητες . Όχι, εάν δεν ζήσεις αυτή την αγωνία, εάν δεν μείνεις ξάγρυπνος γιατί έρχονται στο μυαλό σου τα πνιγμένα παιδιά, δεν μπορείς να καταλάβεις.
Τι να κάνει το Νομπέλ στους νησιώτες; Δύσκολο να διεκδικήσεις έναν τίτλο τιμής, όταν ο ύπνος σου κι ο ξύπνιος σου ισόβια θα ταράζονται από τους ίσκιους εκείνων που δεν κατάφερες να σώσεις. Συγχωρέστε μου την καχυποψία, αλλά δεν μπορώ να μην σκεφθώ πως απ’ όσους σήμερα αγωνίζονται για το Νόμπελ στα νησιά, σίγουρα κάποιοι σε μια αρρωστημένη έκφραση πατριωτικού μεγαλείου, θεωρούν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες μιάσματα στην καθαρή κοινωνία μας. Μπορεί να κάνω λάθος βέβαια, αλλά δεν μπορώ να απαλλαγώ απ’ αυτές τις σκέψεις. Κι αν δοθεί το Νόμπελ σε ανθρώπους που βοήθησαν πρόσφυγες, τα εύσημα ανήκουν στους ίδιους. Όχι στους πολιτικούς που θα θελήσουν να τους καπελώσουν, κι όχι στον κάθε ένα μας που απλώς έβαλε μια ηλεκτρονική υπογραφή και θεωρεί πως έκανε το χρέος του… Και τέλος, δεν χρειάζεται να δημιουργούμε νέους εθνικούς μύθους. Αν κάτι μπορεί να μας σώσει είναι η συλλογική αυτογνωσία.
Συλλογική αυτογνωσία
