Θετικές είναι οι εξελίξεις που προδιαγράφονται για την οριστική επίλυση του θέματος που ανέκυψε με την μη χορήγηση άδειας για την χωροθέτηση υδατοδρομίου στο Μανδράκι της Ρόδου (ΝΟΡ) από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων μετά τα όσα διημείφθησαν σε συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού σε συνεδρίασή του την Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2024.
Υπήρξαν ειδικότερα θετικές εισηγήσεις τόσο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου όσο και του εισηγητή του θέματος στο Κ.Σ.Ν.Μ. για την αποδοχή της ιεραρχικής προσφυγής κατά της με αρ. πρωτ. 28339/23-01-2024 Απόφασης (ΑΔΑ: ΨΝΨΧ46ΝΚΟΤ-4ΩΨ) της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου με θέμα: «Μη χορήγηση περιβαλλοντικής αδειοδότησης Υδατοδρομίου Κεντρικού Λιμένα Ρόδου, Δήμου Ρόδου, Π.Ε. Ρόδου, Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου», μετά από αίτηση του περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου.
Αναμένεται έτσι, εκτός απροόπτου, η εγκριση χορήγησης περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου.
Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου είχε κρίνει ότι η δραστηριότητα του υδατοδρομίου θα προκαλούσε βλάβη σε ένα από τα πλέον προβεβλημένα σημεία του αρχαιολογικού χώρου της Ρόδου και του ιστορικού τόπου του Μανδρακίου καθώς και σημαντικό παράγοντα όχλησης.
Προέβαλε δε ως επιχείρημα ότι οι νόμιμοι διαχειριστές έχουν λάβει έγκριση λειτουργίας υδατοδρομίου στην περιοχή της Νέας Μαρίνας Ρόδου.
Η ΕΦΑ Δωδεκανήσου ωστόσο έχει εισηγηθεί ως εξής:
«Κατά το 2023, εν όψει της εξέτασης του θέματος από το ΤΣΜΔ, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου είχε διαβιβάσει τις ακόλουθες παρατηρήσεις της στην ΥΝΜΤΕΔ, η οποία και εισηγήθηκε αρμοδίως το θέμα λόγω βαρύνουσας αρμοδιότητας στην περιοχή χωροθέτησης (Μανδράκι) του υδατοδρομίου:
1. Το αιτούμενο υδατοδρόμιο βρίσκεται εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου πόλης Ρόδου
2. Η περιοχή χωροθέτησης του σημείου πρόσδεσης καθώς και του χώρου αναμονής και ελέγχου επιβατών και αποσκευών ταυτίζεται με τον βόρειο λιμενοβραχίονα του αρχαίου πολεμικού λιμένα Μανδρακίου.
3. Ο διάδρομος προσθαλάσσωσης και διέλευσης του υδροπλάνου χωροθετείται σε μικρή απόσταση από το μεσαιωνικό μνημείο του Φρουρίου του Αγίου Νικολάου, καθώς το υδροπλάνο, με άνοιγμα φτερών 20 περίπου μέτρων σύμφωνα με την μελέτη, φαίνεται να προσθαλασσώνεται σε λιγότερο από 200 περίπου μέτρα από το εν λόγω μνημείο, ενώ η διαδρομή διέλευσης βρίσκεται σε απόσταση μόλις 50 μ. από αυτό. Το φρούριο του Αγίου Νικολάου, πέραν από την γενικότερη κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου πόλεως Ρόδου, περιλαμβάνεται στα κηρυγμένα μνημεία, ενώ αποτελεί ένα από τα μνημεία που περιλαμβάνονται στην εγγραφή της Μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
4. Η όλη περιοχή παραλίας Μανδρακίου αποτελεί κηρυγμένο ιστορικό τόπο με πλήθος κηρυγμένων μνημείων της Ιταλοκρατίας (κήρυξη του Ιστορικού Τόπου παραλίας Μανδρακίου και Κουμπουρνού, σύμφωνα με το ΦΕΚ 162/β/7-4-1983), ενώ κρίνεται ήδη ιδιαίτερα επιβαρυμένος από την συγκέντρωση πλήθους λειτουργιών της πόλης (διοικητικές, τουριστικές, εμπορικές) οι οποίες δημιουργούν συνθήκες συμφόρησης.
5. Σύμφωνα με την υπ. αρ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΒΜΑ/ΓΑΧΜΑΕ/66965/412α08/2193/824/13- 03-2014 (ΑΔΑ: ΒΙΞΠΓ-ΜΞΡ) Έγκριση Αναθεωρημένης Πολεοδομικής Μελέτης Μεσαιωνικής Πόλης Ρόδου (Α’ φάση), προβλέπεται η σταδιακή αποσυμφόρηση του λιμένα Μανδρακίου. Συγκεκριμένα, στη σελίδα 163 του συνοδευτικού τεύχους αναφέρεται ότι «…Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη προτείνει έναν εντελώς νέο σχεδιασμό, με στόχο την ανάδειξη των μνημειακών χώρων της περιοχής, το φρούριο Αγ. Νικολάου και τους τρεις Μύλους με παράλληλη επαναφορά της αρχικής διαμόρφωσης της περιοχής, όπως είχε διατηρηθεί μέχρι το ‘70…», γεγονός που δεν συνάδει με την προτεινόμενη χωροθέτηση, η οποία αναπόφευκτα θα δημιουργήσει πρόσθετη συμφόρηση στον ήδη κορεσμένο χώρο.
Μετά την ομόφωνη αρνητική γνωμοδότηση του παραπάνω συλλογικού οργάνου, κατόπιν της αρνητικής εισήγησης της ΥΝΜΤΕΔ, εκδόθηκε η υπ’ 245445/27-07-2023 απόφαση της ΥΝΜΤΕΔ, με την οποία απορρίφθηκε η περιβαλλοντική αδειοδότηση του εν λόγω Υδατοδρομίου.
Εν όψει της εξέτασης του θέματος από το Κεντρικό Συμβούλιο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου σημειώνει τα ακόλουθα:
Έχοντας υπ’ όψιν τις ιδιαίτερες δυσχέρειες της νησιωτικότητας, η λειτουργία ενός επί πλέον συγκοινωνιακού μέσου στην νήσο Ρόδο, εφ’ όσον μάλιστα αναπτύξει όλες τις πτυχές του (όπως διακομιδή Πρώτων Βοηθειών ή προγραμματισμένες πτήσεις ιδίως με τα άλλα νησιά ώστε να ενισχυθεί η ενδοδωδεκανησιακή και ευρύτερα η ενδοαιγαιακή συνδεσιμότητα) αποτελεί αναμφίβολα παράγοντα με βαρύνον θετικό πρόσημο.
Η χρήση του μέσου για περιηγητικές και ναυλωμένες πτήσεις μπορεί να συμβάλει στην περαιτέρω αναβάθμιση του τουρισμού, παράμετρος η οποία αξιολογείται θετικά όχι μόνο για την οικονομία της παραμεθόριας νήσου, αλλά και ειδικότερα, όσον αφορά στην Υπηρεσία μας, για την ενίσχυση της επισκεψιμότητας των μνημείων και των μουσείων της Δωδεκανήσου.
Η προτεινόμενη θέση για το νέο υδατοδρόμιο προσφέρει το συγκριτικό πλεονέκτημα των υδροπλάνων, δηλαδή την εγγύτητα στο κέντρο και εν προκειμένω την εύκολη πρόσβαση σε πολιτιστικούς χώρους μουσεία – μνημεία τουριστικού ενδιαφέροντος, ενώ οι απαιτούμενες συνοδές εγκαταστάσεις των υδατοδρομίων είναι αναλογικά μικρής έκτασης.
Αλλωστε, αξιολογώντας αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του υδροπλάνου, το ΥΠΠΟ έχει ήδη εγκρίνει την χωροθέτηση υδατοδρομίου, καθώς και του συνόλου των συνοδών έργων αυτού, στο χώρο της Νέας Μαρίνας Ρόδου, σε επίκαιρο σημείο της πόλης, πάντα εντός του κηρυγμένου Αρχαιολογικού Χώρου πόλεως Ρόδου και σε απόσταση 66 χιλιομέτρων από το αιτούμενο Υδατοδρόμιο βόρεια του λιμένα του Μανδρακίου.
Ύστερα από τα παραπάνω, εφ’ όσον, κατά την επανεξέταση του θέματος από το ΥΠΠΟ, ύστερα από σχετική εισήγηση της έχουσας βαρύνουσα αρμοδιότητα για το θέμα λόγω του Ιστορικού Τόπου παραλίας Μανδρακίου Υπηρεσίας (ΥΝΜΤΕΔ-ΔΠΑΝΣΜ), εγκρίνεται η λειτουργία υδατοδρομίου και βόρεια του λιμένα Μανδρακίου Ρόδου, όπως αυτή αποτυπώνεται στο αίτημα, η Εφορεία προτείνει στην έγκριση να σημειώνεται ότι τα συνοδό έργα για την λειτουργία του υδατοδρομίου πρέπει να είναι τα ελάχιστα δυνατά, να είναι απολύτως αναστρέψιμα και οι σχετικές μελέτες να εκπονηθούν σε συνεργασία με την αρμόδια Υπηρεσία για την προστασία του Ιστορικού Τόπου του Μανδρακίου.
Επίσης θα ήταν χρήσιμο, να γίνεται από τον αρμόδιο φορέα σε τακτά διαστήματα (όπως ανά πενταετία) αξιολόγηση του γενικότερου κυκλοφοριακού φόρτου στον χώρο του Μανδρακίου και εάν αυτή παράγει έμμεση όχληση σε προβεβλημένα και ιστορικά σημεία του αρχαιολογικού χώρου της Ρόδου, όπως ο αρχαίος Πολεμικός Λιμένας όπου δεσπόζει το Φρούριο του Αγίου Νικολάου».
Απεγκλωβίζεται από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων το έργο του υδατοδρομίου στο Μανδράκι της Ρόδου
