• «Η πλειοψηφία των ανθρώπων που θα κατέβει να διαδηλώσει ανήκει στο λεγόμενο “κόμμα της αποχής”» • «Είναι προπατορικό αμάρτημα να κάνεις επίθεση σε γονείς που έχασαν τα παιδιά τους»
Στην ανάλυσή του για τη «δημοκρατική», σχετικά με την πολιτική διαχείριση της αυριανής απεργίας – κινητοποίησης για την εθνική τραγωδία των Τεμπών, που αναμένεται να έχει πρωτοφανή συμμετοχή και στη Ρόδο, ο επικοινωνιολόγος, Managing Partner της Change Catalysts Παναγιώτης Παπαχατζής εξηγεί πώς οι κυβερνήσεις συχνά καταφεύγουν σε τακτικές ελεγχόμενης επιθετικότητας και δημιουργίας εσωτερικών και εξωτερικών απειλών, όταν αντιμετωπίζουν έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια.
Όπως λέει, μία φράση που αποδίδεται, αν και χωρίς ιστορική τεκμηρίωση στον Γιόζεφ Γκαίμπελς – «Όταν τα πράγματα σκουραίνουν, βγάλε τα σκυλιά»–, περιγράφει αυτήν ακριβώς τη στρατηγική: όταν μία κυβέρνηση αδυνατεί να διαχειριστεί μία κρίση με θετικό αφήγημα, επιλέγει την επιθετικότητα. Αντί να παραδεχτεί αποτυχία ή να προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις, καταφεύγει στην πόλωση και την κατασκευή αντιπάλων.
«Υπάρχει μία φράση που αν και αποδίδεται στον Γκαίμπελς δεν έχει τεκμηριωθεί ιστορικά ότι την είπε. “Όταν τα πράγματα σκουραίνουν βγάλε τα σκυλιά”. Η φράση αυτή αντικατοπτρίζει την στρατηγική που έχει πολλές φορές χρησιμοποιηθεί στην πολιτική επικοινωνία σε περιόδους διαχείριση κρίσεων, από τον Μακιαβέλι μέχρι σήμερα. Η λογική πίσω από αυτή την προσέγγιση είναι η εξής:
Όταν η κατάσταση γίνεται δύσκολη, αντί να προσπαθήσεις να την αντιμετωπίσεις ευθέως ή να παραδεχτείς αποτυχία, επιτίθεσαι.
Η κυβέρνηση από την αρχή ήταν πολύ δύσκολο να βρει τρόπο να αλλάξει την ατζέντα με κάποιο θετικό αφήγημα. Η Σαντορίνη της έδωσε το περιθώριο να αγοράσει χρόνο. Όχι όμως και να αλλάξει τη δημόσια συζήτηση.
Έτσι αυτό που έμεινε να γίνει είναι η ελεγχόμενη επιθετικότητα και η ανάδειξη εσωτερικών και εξωτερικών απειλών.
Τα “σκυλιά” στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι τα δύο στελέχη ειδικών αποστολών. Ο Γεωργιάδης και ο Βορίδης. Ως δίδυμο τους έχουμε δει και άλλες φορές».
Ωστόσο, όπως εξηγεί ο κ. Π. Παπαχατζής, αυτή η τακτική δεν απέδωσε. Η επιθετικότητα απέναντι στους συγγενείς των θυμάτων – όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν με την τραγωδία στο Μάτι – προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ακόμη και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Έτσι, υπήρξε προσπάθεια αναδίπλωσης και μερικής απόσυρσης αυτής της ρητορικής. Με δεδομένο ότι η ελεγχόμενη επιθετικότητα δεν απέφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα, η κυβέρνηση στράφηκε σε δύο άλλες επικοινωνιακές τακτικές.
«Η ελεγχόμενη επιθετικότητα δεν έπιασε, για αυτό και προσπάθησαν από την κυβέρνηση να την μαζέψουν. Είναι προπατορικό αμάρτημα να κάνεις επίθεση σε γονείς που έχασαν τα παιδιά τους. Ετσι την πάτησε και ο ΣΥΡΙΖΑ στο Μάτι. Έτσι και η κυβέρνηση μέχρι και την περασμένη πορεία. Έμειναν λοιπόν τα άλλα δύο.
-Εξωτερική απειλή: Μπροστά στα κοσμοϊστορικά που γίνονται στον πλανήτη εμείς ξοδεύουμε χρόνο και ενέργεια για ένα εσωτερικό ζήτημα. Το είπε αυτό ο Βορίδης.
-Εσωτερική απειλή: Αποσταθεροποίηση της χώρας, επιστροφή στην εποχή των αγανακτισμένων, κίνδυνος να χαθούν όσα πετύχαμε από το σχέδιο των άκρων. Μητσοτάκης ή τάνκς δηλαδή.
Αποδίδει; Θα δείξει αύριο και τον μήνα που έρχεται. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι δεν αποδίδει γιατί υπάρχουν κάποια πράγματα που ξεπερνούν την επικοινωνία.
Τα είχαμε πει και πριν καμιά δεκαριά μέρες, όταν βλέπεις τον κορμό του δέντρου να έρχεται να καταπλακώσει το χωριό πρέπει να θυσιάσεις κάποια σπίτια για να μπορέσεις να το σώσεις. Όσο η κυβέρνηση δεν υιοθετεί αυτό τον δρόμο το μόνο που θα την σώζει είναι ότι ακόμα στην συνείδηση του κόσμου δεν υπάρχει επόμενος που θα κυβερνήσει.
Ο πολιτικός χρόνος όμως είναι εντελώς διαφορετικός από οτιδήποτε άλλο σε αυτή τη ζωή και σπανία οι εξελίξεις μέσα σε αυτόν είναι γραμμικές. Για να μπορέσει λοιπόν η επικοινωνία να αποδώσει πρέπει να βασίζεται σε πράξεις. Εφόσον δεν υπάρχουν ό,τι κι αν δοκιμάσει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση θα αποτύχει».
Ένα ακόμα κρίσιμο στοιχείο που αναδεικνύει ο επικοινωνιολόγος, είναι η αλλαγή των διαθέσεων της κοινής γνώμης. Αν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξακολουθεί να εμφανίζεται πιο δημοφιλής από τους πολιτικούς του αντιπάλους στην καταλληλότητα για την πρωθυπουργία, πλέον αντιμετωπίζει έναν νέο αντίπαλο: την απογοήτευση και την απόρριψη του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του. Ο λεγόμενος «κανένας» προηγείται όλων στις δημοσκοπήσεις, γεγονός που σηματοδοτεί μία κρίσιμη μεταβολή στην πολιτική συνείδηση των πολιτών.
«Ο Μητσοτάκης μπορεί να βρίσκεται μπροστά από τους υπόλοιπους αρχηγούς στη καταλληλότητα όμως ακόμα πιο μπροστά του βρίσκεται πλέον ο κανένας.
Αύριο στον δρόμο, αν μπορώ να ρισκάρω μία πρόβλεψη η “κάλπη” θα εκπροσωπείται μειοψηφικά. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που θα κατέβει να διαδηλώσει ανήκει στο λεγόμενο “κόμμα της αποχής”.
Ποιες τεκτονικές αλλαγές θα προκαλέσει ή δεν θα προκαλέσει η αυριανή συγκέντρωση, μένει να φανούν στους επόμενους μήνες».
