Σήμα «SOS» εκπέμπει το Λιμενικό Σώμα που καλείται υποστελεχωμένο να διαχειριστεί μια πρωτοφανή αύξηση μεταναστευτικών ροών στα νησιά του Αιγαίου.
Σύμφωνα με το Αρχηγείο του Λιμενικού, μόνο τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου χρειάζονται άμεσα 200 λιμενικούς και εφόσον δεν υπάρξει ανταπόκριση στην πρόσκληση ενδιαφέροντος για κάλυψη θέσεων στα νησιά του Αιγαίου που κοινοποιήθηκε τις προηγούμενες μέρες, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι θα δοθεί άμεσα διαταγή για μεταθέσεις λιμενικών προς τα νησιά που υποδέχονται το μεγαλύτερο βάρος της μαζικής εισόδου προσφύγων από τα παράλια της Τουρκίας.
Στα τρία μεγαλύτερα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Μυτιλήνη, Χίος και Σάμος) οι κενές οργανικές θέσεις υπολογίζονται σε 193, ενώ για πέντε νησιά των Δωδεκανήσων (Λέρος, Κως, Κάλυμνος, Σύμη, Ρόδος) ο αριθμός αυτός φθάνει τις 220 θέσεις.
Και μπορεί στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών για το μεταναστευτικό να αποφασίστηκε ο τριπλασιασμός των πόρων που διατίθενται στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης «Τρίτων» και «Ποσειδών» της Frontex στη Μεσόγειο, ωστόσο, όπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Ναυτιλίας, τα ποσά αυτά αφορούν σε επιχειρησιακά μέσα και η Ελλάδα έχει ζητήσει επιπλέον πόρους, καθώς το κονδύλι για τις άμεσες αποσπάσεις των λιμενικών στα νησιά δεν επαρκεί.
Ο ρυθμός εισδοχής προσφύγων από τα ανατολικά θαλάσσια σύνορα με κατεύθυνση νησιά όπως η Μυτιλήνη, η Κως, η Σάμος και η Χίος, έφθασε να ξεπερνά τα 3.000 άτομα κάθε μήνα φέτος και θεωρείται βέβαιο ότι τους επόμενους μήνες ο αριθμός αυτός θα εκτοξευθεί.
Βασική πύλη εισόδου
Τα 2.200 χιλιόμετρα θαλάσσιας μεθορίου στο Αιγαίο Πέλαγος αποτελούν βασική πύλη εισόδου χιλιάδων προσφύγων που θέλουν να εξασφαλίσουν άσυλο σε κάποια χώρα της Ευρώπης, με την Ελλάδα να αποτελεί πλέον διαμετακομιστικό κέντρο διαχείρισης παράτυπων μεταναστών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών του Λιμενικού Σώματος, εντός της Τουρκίας βρίσκονται εγκλωβισμένοι πάνω από 1 εκατομμύριο Σύροι πρόσφυγες που κατευθύνονται προς τα τουρκικά παράλια με σκοπό να βρουν διέξοδο προς την Ευρώπη.
Μια εκρηκτική κατάσταση που μοιάζει με βραδυφλεγή βόμβα έτοιμη να σκάσει στα χέρια της Ελλάδας, καθώς οι πρόσφυγες αυτοί έχουν μια μόνο διέξοδο και αυτή περνά μέσα από το Αιγαίο.
Η εικόνα λοιπόν αυτή επιβεβαιώνει, αν μη τι άλλο, τους φόβους ότι τους επόμενους μήνες θα σημειωθεί εκρηκτική αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τα θαλάσσια σύνορα της χώρας. Το βάρος όμως της διαχείρισης των αυξημένων μεταναστευτικών ροών στα νησιά του Αιγαίου έχει πέσει πάνω σε υποστελεχωμένες υπηρεσίες του Λιμενικού Σώματος. Υπάρχουν νησιά στα οποία τα πληρώματα των πλωτών σκαφών κάνουν διπλές και τριπλές βάρδιες για τις προγραμματισμένες περιπολίες, ενώ σε αρκετές περιοχές που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή με πολλές αποστολές έρευνας και διάσωσης, τα πλωτά σκάφη επιχειρούν με λιγότερα άτομα από την ελάχιστη σύνθεση.
Για έλλειψη προσωπικού που αγγίζει το 40% κάνει λόγο στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος της Ενωσης Λιμενικών στα Δωδεκάνησα Στάθης Σαμαράς. «Ενώ θα έπρεπε με βάση τις οργανικές θέσεις να είμαστε 550 άτομα, δεν υπηρετούμε πάνω από 330. Και οι οργανικές αυτές θέσεις έχουν καθοριστεί από το 2003. Στα Δωδεκάνησα υπάρχουν 17 λιμενικές αρχές. Ενώ κάθε σκάφος πρέπει να έχει τριπλά πληρώματα για τις βάρδιες, σύμφωνα με Προεδρικό Διάταγμα του 2007, εμείς έχουμε μονά και σε κάποιες περιοχές έχουμε ένα πλήρωμα για δύο σκάφη. Η έλλειψη προσωπικού μειώνει την επιχειρησιακή σου ικανότητα».
Τη ραγδαία αύξηση των μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο αποτυπώνουν τα στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, σύμφωνα με τα οποία στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου το 2015 διασώθηκαν από τους άνδρες του Λιμενικού Σώματος 10.445 μετανάστες, κυρίως Σύροι και Αφγανοί, που πέρασαν παρατύπως τα θαλάσσια σύνορα στο Ανατολικό Αιγαίο, όταν το ίδιο διάστημα πέρυσι ο αντίστοιχος αριθμός των μεταναστών ήταν 2.863.
Nίκος Κόλλιας
Ανθυποπλοίαρχος
«Είναι φοβερό να ξεψυχά κάποιος μπροστά σου»
«Εχει συμβεί ξανά να μαζέψουμε νεκρούς από τη θάλασσα. Αλλά να βλέπεις τον άνθρωπο να ξεψυχά μπροστά σου είναι φοβερό». Ο ανθυποπλοίαρχος Νίκος Κόλλιας, που υπηρετεί στη Ρόδο, ήταν με άλλους τρεις συναδέλφους του στο λιμάνι του νησιού όταν το τούρκικο ιστιοφόρο έπεφτε στην ξέρα. Ετρεξαν και το είδαν να διαλύεται σαν χαρτί μέσα σε 6-7 λεπτά.
«Πέσαμε αμέσως στη θάλασσα κι αρχίσαμε να βγάζουμε έξω κόσμο. Θυμάμαι έναν ηλικιωμένο Σύρο, γύρω στα 65. Εχει οικογένεια στη Σουηδία και θέλει να φτάσει εκεί. Μου έλεγε πως είχε δουλειά, σπίτι και τα έχασε όλα. Οι Ερυθραίοι είχαν ακόμη πιο δραματικά πράγματα να διηγηθούν για χείριστες συνθήκες διαβίωσης. Οι γυναίκες μάς έλεγαν πως τις στρατολογούν υποχρεωτικά και αναγκάζονται να φύγουν για να σωθούν». Ενώ έβγαζε κόσμο από τη θάλασσα, δίπλα του ένας συνάδελφός του προσπαθούσε να κρατήσει μάταια στη ζωή έναν άνδρα που μόλις είχε βγάλει από το νερό. «Επρεπε να παλεύεις με τη θάλασσα για να βγάλεις όσο περισσότερους μπορούσες και δίπλα σου ο άλλος ξεψυχούσε».
Τον προηγούμενο χειμώνα, με νοτιά εννιά μποφόρ, ταχύπλοο μετέφερε από τα τουρκικά παράλια έξι άνδρες και δυο γυναίκες Σύρους σε ερημική παραλία. Εκεί οι διακινητές τούς πέταξαν στη θάλασσα υπό την απειλή όπλου και γύρισαν πίσω στην Τουρκία. Ειδοποιηθήκαμε από έναν άνθρωπο που έτυχε να περνά και τους βρήκαμε γαντζωμένους στα βράχια. Ηταν η μόνη φορά που ακούσαμε για όπλα».
Νικήτας Μεταξάς
Αρχικελευστής – πυροτεχνουργός
«Αν έκανε αυτά που του λέγαμε, δεν θα πέθαινε»
Συγκλονισμένος παραμένει ο 41χρονος Νικήτας Μεταξάς, αρχικελευστής, πυροτεχνουργός και συνοδός σκύλου εκρηκτικών υλών, στα χέρια του οποίου ξεψύχησε το ένα από τα τρία άτομα που επέβαιναν στο πλοίο που προσάραξε στις ακτές της Ρόδου.
«Οταν μας έδωσαν εντολή να πάμε στο σημείο που προσάραξε το σκάφος με τους μετανάστες, φτάνοντας εκεί αντικρίσαμε μια χαοτική κατάσταση», περιγράφει ο αρχικελευστής Νικήτας Μεταξάς. «Το καράβι είχε διαλυθεί και χωρίς δεύτερη σκέψη πέσαμε στη θάλασσα προσπαθώντας να σώσουμε τον κόσμο. Πολίτες αλλά και συνάδελφοι που δεν είχαν υπηρεσία έρχονταν και βουτούσαν στη θάλασσα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να βγουν έξω».
«Ανάμεσα σε αυτούς που βρίσκονταν μέσα στη θάλασσα» -συνεχίζει ο 41χρονος αρχικελευστής- «ήταν ένας νεαρός γύρω στα 20 που πάλευε να μείνει στην επιφάνεια του νερού κρατώντας έναν σάκο. Τον κρατούσα και του έλεγα να αφήσει τον σάκο. Δεν ξέρω αν δεν καταλάβαινε ή αν απλώς δεν ήθελε να αφήσει τα μοναδικά του υπάρχοντα. Επέμενε να κρατά τον σάκο και κάποια στιγμή ένα κύμα τον σκέπασε με αποτέλεσμα να πιει πολύ νερό. Τον βγάλαμε έξω λιπόθυμο και παρότι προσπαθούσαμε επί ώρα να τον επαναφέρουμε με τεχνητές αναπνοές και μαλάξεις, δεν καταφέραμε να τον σώσουμε».
Γιώργος Δανδουλάκης
Κυβερνήτης πλωτού σκάφους
«Ελεγαν “βοηθήστε μας και θα σας δώσουμε ό,τι θέλετε”»
Η φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων, που αποτελεί μία από τις βασικές μας αποστολές, έχει μετατραπεί σε διαρκή διάσωση ανθρώπων από τη θάλασσα, τονίζει ο Γιώργος Δανδουλάκης, κυβερνήτης πλωτού σκάφους που υπηρετεί στο Λιμεναρχείο Ρόδου.
Είκοσι τέσσερις ώρες το 24ωρο βρίσκονται σε επιφυλακή για την αντιμετώπιση του οποιουδήποτε περιστατικού και δεν είναι λίγες οι φορές που όταν το πλήρωμα του πλωτού σκάφους, στο τιμόνι του οποίου βρίσκεται ο Γιώργος Δανδουλάκης, επιστρέφει από την προγραμματισμένη περιπολία, καλείται να φύγει αμέσως ξανά για κάποια επιχείρηση διάσωσης. «Στο πλωτό βγαίνουμε επτά άτομα και ο αριθμός αυτός αποτελεί την ελάχιστη σύνθεση», αναφέρει ο ίδιος και θυμάται μια επιχείρηση διάσωσης κατά την οποία κατάφεραν να σώσουν όλους όσοι βρίσκονταν στο σκάφος. «Βρεθήκαμε κοντά στο πλοιάριο που ήταν φορτωμένο με μετανάστες» -περιγράφει ο κυβερνήτης Γιώργος Δανδουλάκης- «την ώρα που βούλιαζε. Οπως κάθε φορά πρέπει μέσα σε δευτερόλεπτα να αντιλαμβανόμαστε ποιοι είναι οι πιο ευάλωτοι, για να είναι εκείνοι που θα μεταφέρουμε πρώτα στο ναυαγοσωστικό. Οι γυναίκες ούρλιαζαν, ζητώντας βοήθεια και κάποια στιγμή ακούστηκε θυμάμαι μια φωνή που έλεγε με σπαστά ελληνικά ?…βοηθήστε μας και θα σας δώσουμε ό,τι θέλετε…?. Είναι νομίζω μια από τις στιγμές εκείνες που μας έχουν κάνει να καταλάβουμε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο το μέγεθος της εκμετάλλευσης που έχουν υποστεί αυτοί οι άνθρωποι».
Λάμπρος Κατσάρης
Ανθυποπλοίαρχος – κυβερνήτης πλωτού στην Κω
«Μόλις μας βλέπουν μας δίνουν τα μωρά»
«Μία στις τρεις βάρκες θα έχει παιδιά. Μόλις μας βλέπουν σηκώνουν ψηλά τα μωρά και τα παιδιά τους για να τα αρπάξουμε. Εκείνη τη στιγμή κανείς δεν κουνιέται στη βάρκα κι ας είναι όλοι πανικοβλημένοι. Λες και κρατούν την ανάσα τους. Μόλις πάρουμε στην αγκαλιά μας τα μωρά τους εκδηλώνεται ο πανικός τους. Προσπαθούν να πιαστούν από όπου μπορούν. Από μια γωνία του σκάφους, από τα σωσίβια, από τα χέρια μας. Ουρλιάζουν help, βοήθεια. Προσπαθούν εκείνη τη στιγμή να σώσουν τη ζωή τους. Δεν σκέφτονται τίποτα άλλο».
Ο Λάμπρος Κατσάρης είναι κυβερνήτης σκάφους στην Κω έξι χρόνια. Τα τελευταία δύο, τα μάτια του έχουν δει πολύ σκληρές εικόνες. Οι πιο σκληρές όλων, λέει, είναι τα πτώματα, ειδικά των μικρών παιδιών. Εικόνες που σε κυνηγάνε μια ζωή. «Σκίζουν τις βάρκες και πέφτουν στο νερό. Οι περισσότεροι δεν ξέρουν μπάνιο. Εχεις 40 άτομα ταυτόχρονα στη θάλασσα και πρέπει να τους μαζέψεις μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ρίχνουμε σωσίβια, τραβάμε κόσμο, τους παίρνουμε αγκαλιά και τους ανεβάζουμε στο σκάφος».
Του έχει τύχει να βγάλει από βάρκα ακόμη και άνθρωπο σε αναπηρικό καρότσι. «Ηταν ένα σκαφάκι πολύ μικρό και ταξίδευε ένας Σύρος σε αναπηρική καρέκλα». Ηρεμούν μόνο όταν πατήσουν πόδι στο λιμάνι. Μέσα στο σκάφος τα μάτια τους είναι ακόμη γεμάτα αγωνία και φόβο. «Βλέπουμε κυρίως νέα παιδιά αλλά και ηλικιωμένους, παππούδες, γιαγιάδες, μητέρες, οικογένειες. Κάποιοι από το σοκ και την υποθερμία χάνουν τις αισθήσεις τους πάνω στο σκάφος». Σε μια τυπική μέρα μπορεί να κάνουν και τέσσερις διασώσεις σε τρεις ώρες. «Καθημερινά ζούμε τα αποτελέσματα ενός πολέμου. Βλέπουμε εικόνες θρίλερ, ανθρώπους απεγνωσμένους που φεύγουν για να γλιτώσουν, να σε παρακαλούν για τη ζωή τους. Μπαίνουν σε μια βάρκα και δεν ξέρουν τι θα αντιμετωπίσουν».
ΚΩΣΤΑΣ ΝΑΝΟΣ – ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ Εθνος
