Την πλήρη ανατροπή των κοινωνικών δομών που προκάλεσαν τα μνημόνια αναλύει ο ομότιμος καθηγητής και πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης σε άρθρο του στο Βήμα της Κυριακής.
Οι τρεις κατηγορίες εισοδημάτων
Το άρθρο που στηρίζεται στην μελέτη με τίτλο «Μορφές Προσαρμογής και ανισότητες στην Ελλάδα κατά την κρίση» που ο κ. Γιαννίτσης έκανε μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή της Γεωπονικής Σχολής Σταύρος Ζωγραφάκης.
Στο κείμενο σημειώνεται ότι οι Ελληνες υπέστησαν συνολικά απώλειες κατά 35% των εισοδημάτων τους και συγκεκριμένα κατά 23% λόγω της κρίσης, κατά 7% λόγω της πρόσθετης φορολογίας και κατά 5% λόγω του πληθωρισμού. Ο κ. Γιαννίτσης εξηγεί ότι στην μελέτη του χώρισε τον πληθυσμό σε τρεις κατηγορίες. Το 60% αποτέλεσε τα νοικοκυριά με τα χαμηλότερα εισοδήματα, το 30% όσους ανήκαν στα μεσαία εισοδήματα και το 10% σε όσους ανήκαν στα υψηλά εισοδήματα.
Οι ανατροπές από το 2008 έως το 2012
Αναλύοντας τις μεταβολές στα εισοδήματα των τριών ομάδων από την αρχή της κρίσης το 2008 έως το 2012, διαπίστωσε ότι:
α. Στη χαμηλή εισοδηματική ομάδα υπήρξε αύξηση του μέσου εισοδήματος κατά 1%
β. Στα μεσαία εισοδήματα παρατηρήθηκε μείωση του εισοδήματος κατά 18,9% (κατά μέσο όρο πάντα) και
γ. Στην ομάδα με τα υψηλά εισοδήματα κατεγράφη μείωση εισοδημάτων κατά 36,5%.
Οι φτωχοί έγιναν πιο φτωχοί
Ωστόσο ο κ. Γιαννίτσης επισημαίνει ότι ενώ οι «κερδισμένοι» φαίνεται να είναι τα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα αλλά στην πραγματικότητα αυτή η ομάδα υπέστη τις μεγαλύτερες απώλειες καθώς σε ποσοστό 52% βρέθηκε κάτω από το όριο της φτώχειας βλέποντας το εισόδημά της να μειώνεται από τα 10.578 (το 2008) στα 6,576 ευρώ το 2012. Οπως σχολιάζει ο κ. Γιαννίτσης στο άρθρο του: «Οτι τα μεσαία /υψηλά εισοδήματα υπέστησαν πιο μεγάλες μειώσεις είναι μια κρίσιμη διαπίστωση, αλλά δεν αλλάζει το πού εντοπίζονται τα σημαντικότερα προβλήματα και οι προτεραιότητες της πολιτικής…».
Οσο πιο πλούσιος το 2008, τόσο πιο φτωχοποιημένος το 2012
Ο πρώην υπουργός διαπιστώνει επίσης ότι πλούσια νοικοκυριά έχουν περάσει σήμερα σε συνθήκες φτωχοποίησης. Στον πίνακα 2 που παρουσιάζει στο άρθρο του, αναλύονται οι διαφορές των εισοδημάτων των πλουσίων ανάμεσα στο 2008 και το 2012. Εκεί διαπιστώνεται ότι όσο μεγαλύτερο ήταν το εισόδημα των πλουσίων, τόσο σημαντικότερες ήταν οι μειώσεις που έγιναν.
Μετακινήσεις πληθυσμών
Οι αλλαγές στα εισοδήματα έχουν προκαλέσει ανατροπές στην εικόνα των πλούσιων των μεσαίων και των φτωχών του 2008. Πρώην πλούσιοι κατέβηκαν κατηγορία, και πρώην φτωχοί βελτίωσαν την θέση τους. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Γιαννίτσης «η χαμηλή ομάδα του 2012 δεν είναι η χαμηλή ομάδα του 2008…» καθώς περιλαμβάνει και πολλά νοικοκυριά που το 2008 ανήκαν στην μεσαία ομάδα ή και την υψηλή, αλλά τα οποία υπέστησαν πολύ έντονες απώλειες. Αντίστοιχα στην νέα μεσαία ομάδα όπως αυτή διαμορφώθηκε το 2012, βρίσκουμε πρώην φτωχούς, που είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται αλλά και πρώην πλούσιους που υποβαθμίστηκαν. Στην υψηλή τάξη βρέθηκαν νοικοκυριά από τη μεσαία ομάδα.
Νέα δεδομένα
Στα συμπεράσματα της μελέτης ο κ. Γιαννίτσης τονίζει ότι ανεξάρτητα από τις διαφοροποιήσεις «η ανισότητα παραμένει μια σοβαρή παράμετρος στην Ελληνική κοινωνία, παρότι σε διάφορα επί μέρους μέτρα πολιτικής και ιδιαίτερα στις συντάξεις προστατεύθηκαν οι πιο ασθενείς κοινωνικές ομάδες». Σημειώνει επίσης ότι «πολιτικές αναδιανομής ή αντιστάθμισης ή πολιτικές αντιμετώπισης των κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψιν τις νέες πραγματικότητες και τις νέες μορφές φτώχειας και ανισότητας».
