Την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για τη νομοθετική επίλυση του προβλήματος που έχει ανακύψει με τη βεβαίωση οφειλών παρελθόντων ετών σε δημοτικό φόρο, ζήτησε ο δήμαρχος Ρόδου κ. Φώτης Χατζηδιάκος, απαντώντας σε παρέμβαση του, για την εξέταση αναφοράς ενός επιχειρηματία της Ρόδου κατά του Δήμου Ρόδου εξαιτίας της μη ανταπόκρισης της δημοτικής αρχής σε αίτημα του για την διαγραφή οφειλών του σε ΔΗΦΟΔΩ από τους οικείους βεβαιωτικούς καταλόγους.
Στην απάντηση, του δημάρχου Ρόδου, προς τον Συνήγορο του Πολίτη, αναφέρονται τα εξής:
«ΘΕΜΑ: Ανάκληση πράξεων εγγραφής ποσών φόρου του άρθρου 60 του Ν. 2214/1994.
ΣΧΕΤ: Το από 5-4-2016 αρ. πρωτ. 212061/12941/2016/5-4-2016 έγγραφό σας (αρ. πρωτ. εισ. Δ.Ρ. 29165/18-4-2016).
Αξιότιμε κ. Β. Συνήγορε του Πολίτη
Α) Απαντώντας στο παραπάνω σχετικό έγγραφό σας, που αφορά εξέταση αναφοράς του (…), περί διαγραφής (ανάκλησης) πράξης εγγραφής φόρου του άρθρου 60 του Ν. 2214/1994, ο οποίος κηρύχθηκε ανίσχυρος με τις υπ’αρ. 4504 και 4505/2014 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας και στη συνέχεια καταργήθηκε και νομοθετικά με τη διάταξη της παρ. 9 της Υποπ Δ. 12 του άρθρου 2 του Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α 94/14-8-1985) σύμφωνα με την οποία «Καταργείται η διάταξη του άρθρου 60 του Ν. 2214/1994(Α’ 75).Καταβληθέντα ποσά δεν αναζητούνται», παραθέτουμε πλήρες το υπ’αρ. 2/21331/23-3-2016 έγγραφό μας προς το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, που έχει ως εξής:
«Κύριε Υπουργέ
Κύριε Γενικέ Γραμματέα
Με το γ’ σχετικό υπ’αρ. πρωτ. 89/19-12-2016 έγγραφο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Νοτίου Αιγαίου, αναφερθήκαμε στο κατεπείγον του θέματος διευθέτησης με νομοθετική ρύθμιση διαγραφής των βεβαιωθέντων ποσών του Δημοτικού Φόρου Δωδεκανήσου, σύμφωνα με την αιτιολόγηση της αναγκαιότητας αυτής που περιέχεται στην επισυναφθείσα υπ’αρ. 92/2015 απόφαση του Δ.Σ. της Π.Ε.Δ. Νοτίου Αιγαίου.
Επειδή μέχρι σήμερα δεν υπήρξε έγγραφη απάντηση επί του θέματος, επισημαίνουμε για άλλη μια φορά το εξαιρετικά σοβαρό και κατεπείγον θέμα που προέκυψε από το α’ σχετικό αρ. πρωτ. 29320/9-9-2015 έγγραφό σας, το οποίο εκδόθηκε κατόπιν της υπ’αρ. 138/2015 Γνωμοδότησης της Ολομέλειας του Ν.Σ.Κ.
Συγκεκριμένα μετά την έκδοση των υπ’αρ. 4504 και 4505/2014 αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ και προς αντιμετώπιση των ζητημάτων που ανέκυψαν για την εφεξής είσπραξη και βεβαίωση του ΔΗ.ΦΟ.ΔΩ., ζητήθηκε από το Ν.Σ.Κ. Γνωμοδότηση η οποία και εκδόθηκε στις 11-6-2015, πριν δηλαδή την και νομοθετικώς κατάργηση του εσόδου με τη διάταξη της παρ. 9 της Υποπαρ. Δ.12 του άρθρου 2 του Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α94/14-8-1985), σύμφωνα με την οποία «9. Καταργείται η διάταξη του άρθρου 60 του ν. 2114/1994 (Α΄75). Καταβληθέντα ποσά δεν αναζητούνται».
Ειδικότερα σύμφωνα με το περιεχόμενο της παραπάνω Γνωμοδότησης του Ν.Σ.Κ. την οποία και μας διαβιβάσατε το παραπάνω σχετικό (Α.Π. 29320/9-9-2015) αναφέρονται τα εξής:
«α) Τα όργανα των δήμων πρέπει να παραλείπουν στο μέλλον την έκδοση αποφάσεων προσδιορισμού και επιβολής του φόρου (ΔΗ.ΦΟ.ΔΩ.) ή προστίμων επί αυτού, ανεξαρτήτως του χρόνου στον οποίο ανάγεται η οφειλή. Επίσης πρέπει να παραλείπεται η ταμειακή βεβαίωση των ήδη εκδοθέντων πράξεων, ανεξαρτήτως αν αυτές έχουν προσβληθεί ή όχι με προσφυγή.
β) Προκειμένου να ανακληθούν πράξεις εγγραφής ποσών φόρου του άρθρου 60 του ν.2218/1994 ή προστίμων επί αυτού κατά παγίως πλέον εφαρμοζόμενη νομολογιακή αρχή (Ολ. ΣτΕ 2176, 2177/2004, 2738/2008, ΝΣΚ 316/2006), εφόσον υποβληθούν αιτήσεις όσων έχουν έννομο νόμιμο συμφέρον, τα Δημοτικά Συμβούλια, θα πρέπει να αποφανθούν για το αν συντρέχει υπέρτερο δημόσιο συμφέρον (στο οποίο περιλαμβάνεται και το δημοσιονομικό συμφέρον), προκειμένου να απορρίψουν ή να αποδεχθούν τα σχετικά αιτήματα».
Λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη τη γενικότητα και ρευστότητα των εννοιών «δημόσιο συμφέρον (στο οποίο περιλαμβάνεται και το δημοσιονομικό συμφέρον)» δεν είναι δυνατόν και δεν προκύπτουν ποια είναι τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία τα Δημοτικά Συμβούλια, κατά περίπτωση κάθε αίτησης, επιτρέπεται «να απορρίψουν ή να αποδεχθούν τα σχετικά αιτήματα». Αφού σύμφωνα με την αρχή της ίσης μεταχείρισης (άρθρο 4 Συντάγματος) είναι πασίδηλο ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν άλλες περιπτώσεις αποδοχής και άλλες περιπτώσεις απορρίψεως σχετικών αιτήσεων, καθώς όλες οι αιτήσεις είναι προδήλως βάσιμες διότι υπάρχει κρίση αντισυνταγματικότητας της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Κατόπιν του παραπάνω ζητήματος και της σύγχυσης που προκλήθηκε, όπως επισημαίνεται στη β’ σχετική αρ. 92/2-12-2015 απόφαση του Δ.Σ. της Π.Ε.Δ. Νοτίου Αιγαίου, ούτε υπηρεσιακά όργανα ούτε τα Δημοτικά Συμβούλια είναι δυνατόν να εισηγηθούν και να αναλάβουν αποφάσεις απειλούμενα με ευθύνες και κινδύνους καταλογισμών σε μελλοντικούς κατασταλτικούς ελέγχους από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Όσο βέβαια και αν σε θεωρητικό – αφηρημένο επίπεδο σ’ ένα κράτος Δικαίου οι θεσμοί της Διοίκησης και της Δικαιοσύνης είναι ανεξάρτητοι, αφού αντιθέτως είναι γνωστό ότι οι έλεγχοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι αυστηροί, τυπικοί και υπεισέρχονται σε θέματα κρίσης επί της «διακριτικής ευχέρειας». Συνεπώς σύμφωνα με τα παραπάνω πλαίσια που το Ν.Σ.Κ. έκρινε και το Υπουργείο Εσωτερικών αποδέχθηκε και ζήτησε να εφαρμοσθούν, δεν αποκλείεται να θεωρηθεί από το Ε.Σ. ότι σε περιπτώσεις διαγραφής βεβαιωθέντων ποσών ΔΗ.ΦΟ.ΔΩ. υπηρεσιακά και αιρετά όργανα ενέργησαν «καθ’ υπέρβαση των ακραίων ορίων της εκ μέρους της διοίκησης ασκουμένης διακριτικής εξουσίας» και ότι το υπό τις παρούσες άσχημες δημοσιονομικές συνθήκες, το δημόσιο – δημοσιονομικό συμφέρον τους δεν επέτρεπε οποιαδήποτε ανάκληση βεβαιωθέντων ποσών τις οποίες άλλωστε ο νόμος (άρθρο 174 Ν. 3463/2006) ρητά δεν προβλέπει.
Επειδή όπως είναι φανερό το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό και ταυτόχρονα προσβάλλει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της νομιμότητας απέναντι σε πολίτες και επιχειρήσεις κάθε είδους, οι οποίοι εξ αιτίας παλαιών βεβαιώσεων ΔΗ.ΦΟ.ΔΩ. δεν λαμβάνουν αιτούμενες δημοτικές φορολογικές ενημερότητες που είναι απαραίτητες για την επιχειρηματική λειτουργία και τις δράσεις τους και ήδη κορυφώνονται δικαιολογημένες αντιδράσεις καθώς δεν είναι δυνατόν να υποβάλλονται σε δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, ζητείται το ταχύτερο δυνατόν να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση του θέματος σύμφωνα και με την παραπάνω απόφαση του Δ.Σ. της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Νοτίου Αιγαίου».
Β) Καθώς ούτε στο παραπάνω έγγραφο (αρ.πρωτ. 2/21331/23-3-2016 έγγραφό μας), ούτε στο προγενέστερο σχετικό αρ. πρωτ. 89/19-2-2016 έγγραφο (με τους ίδιους παραλήπτες) της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Νοτίου Αιγαίου, υπήρξε μέχρι σήμερα απάντηση, ούτε και διευθέτηση νομοθετική ή άλλη και καθώς συνεχίζει να παραμένει διοικητικά σε εκκρεμότητα το θέμα της ανάκλησης παλαιών βεβαιωθέντων ποσών του παραπάνω καταργηθέντος φόρο, οι ενδιαφερόμενοι για την άρση των συνεπειών των βεβαιώσεων (λήψη βεβαιώσεων δημοτικής ενημερότητας κ.λ.π.) εξυπηρετούνται δικαστικά ,καταθέτοντας επί προσφυγών αιτήσεις αναστολών εκτέλεσης των πράξεων ταμειακής βεβαιώσεων ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ρόδου, τις οποίες το Δικαστήριο πάγια τις δέχεται (π.χ. Διοικ. Πρωτ. Ρόδου Τμήμα 1ο Μονομ. 49/2015 κ.λ.π).
Γ) Αξιότιμε κ. Β. Συνήγορε του Πολίτη
Ύστερα από τα παραπάνω, ζητείται και η δική σας συνδρομή είτε στην κατεύθυνση της όχλησης προς το Υπουργείο Εσωτερικών, προκειμένου το συντομότερο δυνατόν να διευθετηθεί το θέμα νομοθετικά, είτε στην κατεύθυνση να μας παράσχετε οδηγίες, ούτως ώστε χωρίς να παραβιάζεται η συνταγματική αρχή της ισότητας που κατά τη γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου Ρόδου επιτάσσει την αδιακρίτως προς όλους διαγραφή των βεβαιωθέντων ποσών, να καθίσταται δυνατή η εφαρμογή της αντίθετης εγκύκλιας υπόδειξης του Υπουργείου Εσωτερικών (αρ. πρωτ. 29320/9-9-2015 κατά αποδοχή της υπ’αρ. 138/2015 Γνωμοδότησης Ν.Σ.Κ.) «εφόσον υποβληθούν αιτήσεις όσων έχουν έννομο συμφέρον, τα Δημοτικά Συμβούλια, θα πρέπει να αποφανθούν για το αν συντρέχει δημόσιο συμφέρον (στο οποίο περιλαμβάνεται και το δημοσιονομικό συμφέρον), προκειμένου να απορρίψουν ή να αποδεχθούν τα σχετικά αιτήματα».
Δηλαδή στη δεύτερη περίπτωση , παρακαλούμε να υποδειχθούν ποια είναι:
-Τα συγκεκριμένα σαφή κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία άλλοι αιτούντες μπορούν να έχουν έννομο συμφέρον και άλλοι όχι για την ανάκληση βεβαιωθέντων ποσών του παραπάνω κηρυχθέντος ανίσχυρου φόρου.
-Τα συγκεκριμένα σαφή κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία τα Δημοτικά Συμβούλια των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού Δωδεκανήσου θα πρέπει να αποφασίσουν ότι για άλλες περιπτώσεις αιτούντων συντρέχει δημοσιονομικό συμφέρον προκειμένου έτσι να απορρίψουν τις σχετικές αιτήσεις ανάκλησης, και για άλλες ότι δεν συντρέχει δημοσιονομικό συμφέρον προκειμένου έτσι να κάνουν δεκτές τις σχετικές αιτήσεις ανάκλησης.
Όπως είναι κατανοητό οι παραπάνω διασαφήσεις είναι εξαιρετικά κρίσιμες και απαραίτητοι όροι αφ’ ενός μεν για την τήρηση των αρχών της νομιμότητας, της ισότητας και της αναλογικότητας και αφετέρου για την προστασία των οργάνων, από άδικους και κατά διακριτική ευχέρεια μελλοντικούς καταλογισμούς και ποινικές ή πειθαρχικές διώξεις, αφού είναι σαφές ότι μη υφιστάμενων ή έστω υποδεικνυόμενων σαφών αντικειμενικών κριτηρίων, η εκτίμηση του εννόμου συμφέροντος και του δημοσιονομικού συμφέροντος ανάγεται σε υποκειμενική κρίση, η οποία βέβαια μπορεί να διαφέρει από όργανο σε όργανο».
