• Τα χωριά μας απειλούνται, η ευθύνη τώρα περνά στους τοπικούς φορείς • Ο Γιάννης Παρασκευάς προειδοποιεί για την επερχόμενη καταστροφή
Μία σιωπηλή αλλά βαθιά πληγή ανοίγεται για τα Δωδεκάνησα μετά την εφαρμογή της απόφασης που βάζει τέλος στη δυνατότητα οικοδόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των 2 στρεμμάτων για οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων.
Χιλιάδες μικρές ιδιοκτησίες, που στήριζαν την ελπίδα οικογενειών να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στα χωριά τους, μετατρέπονται σε άχρηστα χωράφια. Η απόφαση, η οποία ήρθε μετά από γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση, οδηγεί στην ουσιαστική συρρίκνωση των παραδοσιακών οικισμών.
Με την εφαρμογή του Π.Δ. 194/2025, το οποίο καθορίζει τα νέα όρια των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, χιλιάδες μικρές ιδιοκτησίες στα Δωδεκάνησα κινδυνεύουν με απαξίωση. Οικόπεδα μικρότερα των 2 στρεμμάτων, που μέχρι σήμερα αποτελούσαν εφαλτήριο για τη διατήρηση της ζωής στα χωριά, χάνουν οριστικά τη δυνατότητα δόμησης.
Η πολιτική αυτή, επικαλούμενη αποφάσεις του ΣτΕ, ακυρώνει χρόνια σχεδιασμού και ελπίδων, υπονομεύοντας την κοινωνική και οικονομική συνοχή της νησιωτικής υπαίθρου.
Η κατάσταση έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις σε άλλες περιοχές της χώρας. Στα Δωδεκάνησα, ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει καταγραφεί αντίστοιχο κύμα δημόσιας παρέμβασης από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτή η απουσία δεν ερμηνεύεται ως αδιαφορία ή συνενοχή. Όμως, μπροστά στο μέγεθος της απειλής, επιβάλλεται άμεσα η ενεργοποίησή τους. Ανάλογη αντίδραση δεν έχει υπάρξει εξάλλου και από το ΤΕΕ Δωδεκανήσου.
Το καμπανάκι από τον Γιάννη Παρασκευά
Ο πρώην νομάρχης Δωδεκανήσου, κ. Γιάννης Παρασκευάς, ήταν από τους πρώτους που ανέδειξαν τη σοβαρότητα της κατάστασης σε τοπικό επίπεδο. Με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που θα έχει η εφαρμογή αυτής της πολιτικής:
• Καταργούνται ουσιαστικά οι προϋπάρχουσες αποφάσεις οριοθέτησης των οικισμών που είχαν ληφθεί τη δεκαετία του 1980 για να κρατήσουν ζωντανή την ύπαιθρο.
• Οι μικρές ιδιοκτησίες, που τόσα χρόνια πληρώνουν φόρους και ΕΝΦΙΑ ως «εντός οικισμού», μετατρέπονται σε εκτός σχεδίου γεωτεμάχια.
• Οι τοπικές κοινωνίες οδηγούνται σε μαρασμό, αφού περιορίζεται δραματικά η δυνατότητα νέας κατοικίας και ανάπτυξης.
• Δίνεται το πράσινο φως για μαζική συγκέντρωση γης σε μεγαλοεπενδυτές και μεγάλα συμφέροντα, που θα αξιοποιήσουν τις νέες συνθήκες εις βάρος των μικρών ιδιοκτητών.
Ο κ. Παρασκευάς κατήγγειλε πως πίσω από την υποτιθέμενη εφαρμογή της δικαστικής απόφασης κρύβεται μια συνειδητή πολιτική στρατηγική αποδυνάμωσης της μικροϊδιοκτησίας και της ανεξαρτησίας των πολιτών.
Aναλυτικά η ανάρτηση του Γιάννη Παρασκευά
Προς τον κ. Δήμαρχο και κάθε αρμόδιο
– Ανάκληση των αποφάσεων ορισμού των ορίων των οικισμών
Με επιμονή και υπομονή η Κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη υλοποιεί τις εμμονικες- καταστρεπτικές πολιτικές της εις βάρος την μεγάλης πλειοψηφίας του Ελληνικού Λαού.
Με την δικαιολογία δήθεν μιας απόφασης του ΣΤΕ, ακυρώνονται όλες οι αποφάσεις για την επέκταση των ορίων των οικισμών, σε όλη τη χώρα με την δικαιολογία ότι αυτές οι αποφάσεις, έχουν ληφθεί από τους τότε κρατικούς Νομάρχες και ότι είναι παράνομες.
Εκπλήσσομαι γιατί το ΣΤΕ ασχολήθηκε με αποφάσεις που έχουν ληφθεί πριν από σαράντα (40) τόσα χρονια, είδαν κάποιο όνειρο, τους σφύριξε κάποιος στο αυτί, ότι μια τέτοια απόφαση εχει ψωμί, ή κάποιοι τους εκβίασαν?
Σε όλες αυτές τις υποθετικές ερωτήσεις, μια απάντηση υπάρχει, η απόφαση του ΣΤΕ πάρθηκε κατόπιν κυβερνητικών εντολών και κατά πάσαν πιθανότητα με εντολή, του ειδικού των δύσκολων αποστολών, Αντιπροέδρου κ. ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ.
Στις πρώτες αντιδράσεις σε αυτή την καταγέλαστη απόφαση, η Κυβερνηση άρχισε να ψελλίζει διάφορες δικαιολογίες, άρχισε να αρθρώνει ένα παραπειστικό λόγο, μας λέει
-θα ετοιμάσει νομοσχέδιο που θα προβλέπει διάφορες ζώνες και αρτιότητες για την δόμηση των ακινήτων, εκτός του συνεκτικού πυρήνα
-ζώνες με αρτιότητα 4000 τ.μ και κατά παρεκλιση 2000 τ.μ με την υποχρέωση να υπάρχει δρόμος
-την έναρξη διαδικασιών για την εκπόνηση πολεοδομικών σχεδίων και ορισμού ορίων
-τα όρια που καταργούνται θεσμοθετήθηκαν το 1983 και 1985 για την κάλυψη των αναγκών στέγασης και την προσπάθεια να μείνουν ζωντανά τα χωριά μας
-Ειδικά στην περιοχή μας ο συνεκτικός πυρήνας των οικισμών, των χωριών μας είναι πολύ μικρός, όπως ορίζεται από το 1923 χρόνια δημιουργίας του Κτηματολογίου, και εάν γίνει αποδεκτή η απόφαση του ΣΤΕ
-καταστρέφονται όλες οι ιδιοκτησίες, στην πλειοψηφία τους μικρές, όλες αυτές που ήταν εντός των ορίων, και δεν θα υπάρχει δυνατότητα της όποιας νέας κατασκευής
-εσυ που είσαι γονιός ξέχνα την επιθυμία σου να κτίσεις ένα σπιτι για την κόρη σου και να την εχεις κοντά σου
-εσυ που δουλεύεις κάπου εκεί γύρω, δεν θα μπορείς να βρεις σπιτι να μείνεις
-εσυ που περίμενες να αξιοποιήσεις την μικρή σου ιδιοκτησία για να συμπληρώσεις το μικρό σου εισόδημα ξέχασε το
-εσυ που είχες το όνειρο να ζωντανέψουν ξανά τα χωριά μας, ξέχνα το όνειρο σου, θα οδηγηθούν τα ακίνητα σας στην κατοχή – κατάληψη από τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες
– θα έρθουν να σου πουν, ότι αυτό ειναι εξέλιξη και πρόοδος, δεν θα σου πουν ότι είναι δόλια κατοχή και εκποίηση των περιουσιακών σου στοιχείων
-δεν θα σου πουν ποτε, ότι το δικό σου χωραφάκι που κληρονόμησες από το παππού ή δύσκολα το αγόρασες, το προσφέρουν στους δικούς τους μεγαλοεργολάβους αντί πινακίου φακής
-χύνουν δήθεν μαύρο δάκρυ για το πρόβλημα στέγασης και αντί να σε βοηθήσουν σε στραγγαλίζουν
-Δεν θα σου πουν ότι αύριο, διάφοροι θα σου προσφέρουν ψίχουλα, όπως στην κατοχή, την περίοδο της πείνας και θα σου κλέβουν την ιδιοκτησία σου
– δεν θα σου πουν ότι όλα αυτά που δήθεν θα προβλέπει το νομοσχέδιο τους δεν πρόκειται ποτε να εφαρμοστούν
-κάποιοι θα σου πάρουν την ιδιοκτησία σου, θα κτίσουν μεγάλα συγκροτήματα κατοικιών και εσυ θα είσαι ο ενοικιαστής τους
Κύριε Δήμαρχε
-η καυτή πατάτα είναι στα χέρια σου, δεν θα ήθελα να ειμαι στη θέση σου, από την άλλη θα ηταν η ευχή μου, να βρεθώ αντιμέτωπος από θέση ευθύνης, απέναντι στους καταπατητές δικαιωμάτων και σε αυτούς που που θέλουν μια κοινωνία ΥΠΗΚΟΩΝ
-στοχος τους είναι η ελαχιστοποίηση της ιδιοκατοίκησης και ο εξαφανισμός της μικροϊδιοκτησίας
-η εξάρτηση των πάντων από μια μισθωτική σχέση εργασίας, χωρις την δυνατότητα συμπλήρωσης του εισοδήματος, με στόχο πάντα την χειραγώγηση
-υπήρξαν κάποιες πρώτες αντιδράσεις από εκπροσώπους της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, δώσε το παρόν και πάρε πρωτοβουλίες για την αποσόβηση καταστροφής του τόπου
-Υπάρχει διαδικασία νομοθετικής ρύθμισης, αυτό πρέπει να επιβληθεί στα κόμματα της αντιπολίτευσης,
– με ψήφιση ΝΟΜΟΥ επιβάλλει να θεωρούνται έγκυρες οι αποφάσεις των τότε Νομαρχών και
– με τον ίδιο ΝΟΜΟ οι αρμοδιότητες ορισμού των ορίων των οικισμών και η σύνταξη πολεοδομικών σχεδίων, να μεταφερθούν στους οικείους ΔΗΜΟΥΣ
-Δήμαρχε, η όλη ιστορία δεν μια παραπάνω νομοθετική ρύθμιση, είναι ΒΟΜΒΑ στα λίγα θεμέλια που έχουν απομείνει στην κοινωνία
-οι Άρχοντες έρχονται και παρέρχονται, αυτό που μένει είναι το εργο και τα οράματα τους
Τα χωριά μας στο έλεος των εξελίξεων
Οι συνέπειες δεν είναι θεωρητικές ούτε μακρινές:
• Ένας νέος, φτωχότερος Δωδεκανησιακός χάρτης διαμορφώνεται, όπου τα χωριά μικραίνουν και ερημώνουν.
• Οι νέες οικογένειες δεν θα μπορούν να χτίσουν δίπλα στα σπίτια των γονιών τους.
• Οι εργαζόμενοι δεν θα βρίσκουν κατοικία κοντά στον τόπο απασχόλησής τους.
• Οι ιδιοκτήτες που ήλπιζαν να αξιοποιήσουν μια μικρή κληρονομιά, θα βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται δραματικά.
Πρόκειται για μία βαθιά κοινωνική ανατροπή, η οποία απειλεί να ανατρέψει ισορροπίες δεκαετιών στα νησιά μας.
Η ανάγκη παρέμβασης της Αυτοδιοίκησης
Μέχρι στιγμής, δεν έχουν καταγραφεί συντεταγμένες ενέργειες αντίδρασης από την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση στα Δωδεκάνησα. Αυτό το κενό δράσης, σε τόσο κρίσιμη στιγμή, πρέπει να καλυφθεί άμεσα.
Δεν είναι αργά. Είναι επιτακτικό.
Η Αυτοδιοίκηση πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες:
• Να απαιτήσει από την κυβέρνηση άμεση νομοθετική ρύθμιση που θα θεωρεί έγκυρες τις παλιές αποφάσεις οριοθέτησης.
• Να διεκδικήσει την επιστροφή των αρμοδιοτήτων για την πολεοδομική οργάνωση στους ίδιους τους Δήμους.
• Να πιέσει για λύσεις που θα διασφαλίσουν τη δυνατότητα αξιοποίησης των μικρών ιδιοκτησιών και τη βιωσιμότητα των τοπικών κοινωνιών.
• Να συντονίσει κοινή στάση με άλλες περιοχές της χώρας που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
Η στήριξη σε επίπεδο Βουλής και κομμάτων της αντιπολίτευσης μπορεί να εξασφαλιστεί, αλλά μόνο αν υπάρξει ξεκάθαρο μήνυμα από την ίδια την κοινωνία και τους τοπικούς φορείς.
Πανελλαδικές εξελίξεις: Πυκνώνουν οι αντιδράσεις
Σε όλη τη χώρα, θεσμικοί και επιστημονικοί φορείς ζητούν:
• Να μην εφαρμοστεί οριζόντια η συρρίκνωση.
• Να προβλεφθούν λύσεις επεκτάσεων όπου υπάρχει επιστημονική και κοινωνική τεκμηρίωση.
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ, η ΠΕΔ Κρήτης και πολλές άλλες ενώσεις πιέζουν για αναθεώρηση του Π.Δ. 194/2025. Παράλληλα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος εξετάζει τη δημιουργία “Περιοχών Ελέγχου Χρήσεων” (ΠΕΧ) για να επιτρέψει περιορισμένη δόμηση υπό προϋποθέσεις.
Το στοίχημα του μέλλοντος
Αν δεν υπάρξει οργανωμένη αντίδραση τώρα, τα Δωδεκάνησα θα μπουν σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή. Τα χωριά θα ερημώσουν. Οι περιουσίες θα περάσουν σε λίγα χέρια. Η παραδοσιακή ταυτότητα των νησιών θα χαθεί μέσα σε έναν κυκεώνα real estate και μαζικής εκποίησης.
