Βρυξέλλες, 26
Εκπληρώστε τους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος και για το χρέος… βλέπουμε. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει από τη λεπτομερή ανάγνωση της απόφασης του Eurogroup.
Μέχρι το 2019, θα ζούμε σε συνθήκες λιτότητας προκειμένου να επιτύχουμε τους στόχους των πλεονασμάτων
Οποιαδήποτε αναφορά στο χρέος είναι μη ποσοτικοποιημένη κάτι που επισημαίνει και το ίδιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν υψηλόβαθμα στελέχη του σε teleconference.
Αντιθέτως, απολύτως ποσοτικοποιημένοι είναι οι στόχοι των πλεονασμάτων. Μέχρι το 2019, η Ελλάδα θα πρέπει με τα μέτρα που έλαβε αλλά και αυτά που θα υποχρεωθεί να λάβει αν υπάρξουν αποκλείσεις, να επιτύχει τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ. Και μετά το 2019 όμως, θα πρέπει να διατηρεί τα πρωτογενή πλεονάσματα για να δώσουν και οι δανειστές συγκεκριμένες ελαφρύνσεις που θα αφορούν στο κομμάτι του χρέους.
Η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξεως του 3,5% σε μια χώρα η οποία προέρχεται από 6ετή και 7ετή ύφεση, είναι επίσης κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ, σύμφωνα τουλάχιστον με τα στοιχεία του ίδιου του ΔΝΤ. Συμπέρασμα; Μέχρι το 2019, θα ζούμε σε συνθήκες λιτότητας προκειμένου να επιτύχουμε τους στόχους των πλεονασμάτων. Από το χρέος, δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα πέραν μιας μικρής μείωσης στο ποσό των τόκων που θα πρέπει να πληρώσουμε. Για μετά το 2019, το πιο πιθανό είναι ότι τα όποια μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, θα συνοδευτούν και από την υποχρέωση διατήρησης των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Ο κατάλογος με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα (αυτά τα οποία θα ληφθούν άμεσα δηλαδή μέχρι το 2018) θα περιλαμβάνει:
1. Την ομαλοποίηση στη διαδικασία πληρωμής των τόκων. Πρακτικά, θα βρεθεί λύση ώστε να μην υποχρεωθεί η Ελλάδα να καταβάλει ποσά της τάξεως των 17-18 δις. ευρώ ειδικά στη διετία 2021-2022. Αυτή είναι μια διευθέτηση που ήταν ούτως ή άλλως προγραμματισμένο να γίνει καθώς θεωρείται αδύνατη η καταβολή τέτοιων ποσών αποκλειστικά για τόκους μέσα σε μια χρονιά.
2. Μείωση επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους. Θεωρείται δεδομένο ότι οι παρεμβάσεις δεν θα πρέπει να συνεπάγονται επιπλέον δημοσιονομικό κόστος για τις χώρες μέλη της Ευρωζώνης, κάτι που σημαίνει ότι οι όποιες μειώσεις επιτοκίων θα γίνουν με τέτοιο τρόπο ώστε η Ελλάδα να χρεώνεται τουλάχιστον με τους τόκους που πληρώνει και ο ESM για να εξασφαλίσει ρευστότητα.
3. Σταθεροποίηση των επιτοκίων
Επίσης, μέχρι το 2018 μπήκε ανώτατο «πλαφόν» στις δαπάνες που θα πρέπει να κάνει το ελληνικό δημόσιο για την εξυπηρέτηση του χρέους. Οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους θα πρέπει να παραμένουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ κατά την μεσοπρόθεσμη περίοδο και μετά το πρόγραμμα, και κάτω από το 20% του ΑΕΠ, έπειτα. Στο ανώτατο πλαφόν του 15% (και έπειτα 20% με την χρονιά εφαρμογής του 20% να μένει να προσδιοριστεί καθώς δεν θα είναι απαραίτητα το 2018) θα περιλαμβάνονται και τα έντοκα γραμμάτια το ύψος των οποίων διαμορφώνεται σταθερά στο ανώτατο επιτρεπτό όριο των 15 δις. ευρώ.
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις της χώρας για το χρέος μέχρι και το 2018;
Το 2016, για τόκους και χρεολύσια θα πρέπει να δώσουμε 13,228 δισ. ευρώ. Το 2017, το ποσό ανεβαίνει στα 16,205 δισ. ευρώ και το 2018 στα 11,29 δισ. ευρώ. Το 2019, οι υποχρεώσεις φτάνουν στα 20,522 δισ. ευρώ. Αν προστεθούν και τα περίπου 15 δισ. ευρώ των εντόκων γραμματίων, προκύπτει ότι σε κάποιες χρονιές ξεπερνιέται το πλαφόν του 15% του ΑΕΠ (π.χ για το 2017, το 15% του αναμενόμενου ΑΕΠ που θα είναι γύρω στα 27 δις. ευρώ, θα είναι μικρότερο από τις συνολικές υποχρεώσεις που θα φτάσουν στα 31 δις. ευρώ μαζί με το χρέος). Αυτό σημαίνει ότι για το 2017, είναι πιθανό να υπάρξει κάποια μετάθεση αποπληρωμής χρέους της τάξεως των 4 δις. ευρώ. Ακόμη όμως και να συμβεί αυτό, δεν θα έχει άμεσο αντίκτυπο ειδικά από τη στιγμή που η κάλυψη του χρέους μέχρι και το 2018 είναι εξασφαλισμένη από το μνημόνιο.
Όσον αφορά στους τόκους, από την περιγραφή των βραχυπρόθεσμων μέτρων δεν προκύπτει ότι θα υπάρξει κάποια σημαντική μείωση τουλάχιστον μέχρι το 2019. Τα ποσά αποκλειστικά για τόκους, διαμορφώνονται ως εξής: 6,028 δις. ευρώ για το 2016, 6,405 δις. ευρώ για το 2017, 6,59 δις. ευρώ για το 2018 και 6,622 δις. ευρώ για το 2019.
Αν ενεργοποιηθεί το μέτρο που προβλέπει μείωση επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους, τότε είναι πιθανό να γλιτώσουμε από περίπου 400-500 εκατ. ευρώ τον χρόνο στην καλύτερη περίπτωση.
Ίσως χρειαστούν μέτρα και μετά το 2018 λέει ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ
• Σόιμπλε: Η Ελλάδα θα είχε βγει από τα Μνημόνια το 2014 αλλά…
…κάτι τέτοιο κατέστη ανέφικτο λόγω των υποσχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ για παραμονή στην Ευρωζώνη χωρίς μεταρρυθμίσεις – «Εγώ δεν θα μπορούσα να επιβάλω τέτοιες μεταρρυθμίσεις στη Γερμανία»
Ανοιχτό το ενδεχόμενο η Ελλάδα να υποχρεωθεί να προχωρήσει στη λήψη μέτρων και μετά το 2018, οπότε και λήγει το τρίτο Μνημόνιο, άφησε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εκφράζοντας ωστόσο την ελπίδα ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί.
Όπως είπε σε συνέντευξη τύπου οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συμφώνησαν ότι εφόσον μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2018 υπάρχει δημοσιονομικό κενό, θα ληφθούν «επιπλέον μέτρα», εάν είναι απαραίτητο και επανέλαβε ότι αυτή την εβδομάδα ελήφθησαν μέτρα για το 2016, ενώ τα μέτρα για το 2018 θα ληφθούν στον κατάλληλο χρόνο.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών τόνισε ακόμη ότι η Ελλάδα έχει καταβάλει «μεγάλες προσπάθειες», παραδέχθηκε για μία ακόμη φορά ότι δεν θα μπορούσε να επιβάλει τέτοιες μεταρρυθμίσεις στη Γερμανία, αλλά διευκρίνισε ότι η Αθήνα θα πρέπει να συνεχίσει και στο μέλλον στον δύσκολο δρόμο, εάν επιθυμεί να εξακολουθήσει να υπολογίζει στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Η κατάσταση «είναι εξαιρετικά δύσκολη» για την Ελλάδα, προσέθεσε και τόνισε ότι δεν είναι όμως εύκολη ούτε για την Ευρώπη ούτε για το ΔΝΤ.
Αναφερόμενος στο προηγούμενο πρόγραμμα, ο κ. Σόιμπλε δήλωσε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε βγει το 2014 από τον μηχανισμό στήριξης, αλλά κάτι τέτοιο κατέστη ανέφικτο λόγω των υποσχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ για παραμονή στην Ευρωζώνη χωρίς μεταρρυθμίσεις. Διευκρίνισε ωστόσο ότι από το περασμένο καλοκαίρι τα πράγματα «προχωρούν προς τα εμπρός», ενώ σημείωσε ότι η απόφαση του Eurogroup είναι και αποτέλεσμα της πολύ καλής συνεργασίας με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο.
Όσον αφορά το ενδεχόμενο Brexit, ο Γερμανός υπουργός προειδοποίησε ότι θα προκαλέσει «τεράστια ζημιά» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης δήλωσε ότι η Ιταλία βρίσκεται στον σωστό δρόμο, ενώ χαρακτήρισε τις κινητοποιήσεις στην Γαλλία «εκδήλωση δημοκρατίας», παρά το γεγονός ότι τάχθηκε υπέρ περαιτέρω μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.
Μοσκοβισί: Θα έχουμε και άλλα ξενύχτια για την Ελλάδα
Από τις 11 ώρες που συνεδρίαζαν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, οι 9 αφορούσαν συζητήσεις για να πεισθεί το ΔΝΤ να παραμείνει στη συμφωνία. Αυτό αποκάλυψε ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, μιλώντας στο γερμανικό πρακτορείο ΜΝΙ.
Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Μοσκοβισί, έρχονται και άλλα Eurogroup και νέα ξενύχτια για την Ελλάδα, καθώς υπάρχει ακόμη δουλειά.
Ο ευρωπαίος Επίτροπος απορρίπτει τα σενάρια ότι η συμφωνία είναι ένα σύμπληρωματικό μνημόνιο και σημειώνει ότι απαιτείται να εγκριθούν «συμπληρωματικές τεχνικές λεπτομέρειες» και κάποια prior actions αλλά μόνο με βάση τη δανειακή συμφωνία που υπογράφτηκε το καλοκαίρι.
Σύμφωνα με τον κ. Μοσκοβισί, έρχονται και άλλα Eurogroup και νέα ξενύχτια για την Ελλάδα, καθώς υπάρχει ακόμη δουλειά.
Θα είμαστε σε επιφυλακή για την εφαρμογή
«Εργαζόμαστε στο πλαίσιο των υπαρχόντων MoU» σημειώνει ο κ. Μοσκοβισί και υπογραμμίζει ότι η Κομισιόν είναι ικανοποιημένη με τις υπάρχουσες μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη εγκριθεί και έδωσε μάχη για μια μεγάλη δόση που θα δώσει οξυγόνο στην ελληνική οικονομία.
Όπως όμως τονίζει χαρακτηριστικά, οι δανειστές θα είναι σε ύψιστη επιφυλακή (vigilant) για την εφαρμογή των μέτρων και των μεταρρυθμίσεων που θα κρίνουν το μέλλον του προγράμματος και των μελλοντικών αποφάσεων για το χρέος.
Αναφερόμενος στη συμφωνία ο κ. Μοσκοβισί αναφέρει ότι πρόκειται περί απόφασης «win-win» για την Ελλάδα καθώς θα δώσει «οξυγόνο» στην οικονομία ενώ προσθέτει ότι εάν η κυβέρνηση τη βάλει σε πράξη τότε η «ανάπτυξη του 2017 θα είναι της τάξεως του 2,7%».
Σχετικά με την κυβέρνηση Τσίπρα, αναφέρει ότι μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου έγινε εύκολο να δουλέψεις με τις ελληνικές αρχές, ενώ για τον κ. Τσακαλώτο λέει «είναι καλός διαπραγματευτής, εποικοδομητικός, σοβαρός και όλοι στο Eurogroup τον ευχαρίστησαν». «Θέλω και εγώ να του πω ένα ευχαριστώ», είπε.
Ευκλείδης Τσακαλώτος και Πιερ Μοσκοβισί
Τι θα γίνει με το ΔΝΤ
Ο κ. Μοσκοβισί εμφανίστηκε σίγουρος ότι η συμφωνία του Eurogroup ήταν «game changer» και σε αυτό βοήθησε και η στάση του ΔΝΤ. Ερωτώμενος εάν την αλλαγή στάσης επέβαλε η κ. Λαγκάρντ ο Ευρωπαίος Επίτροπος ανέφερε ότι και το «staff» του ΔΝΤ έδωσαν τη συγκατάθεση τους και ότι η φυσική παρουσία του Π. Τόμσεν ήταν απόδειξη περί τούτου.
Όπως πρόσθεσε, η αναθεωρημένη DSA θα γίνει με βάση τα στοιχεία του ΔΝΤ αλλά συμπλήρωσε ότι θα συνταχθεί σε συνεργασία με την ΕΕ. Σε ερώτημα για το αν θα τα βρουν οι δύο πλευρές δεδομένης της διάστασης απόψεων, σημείωσε πως αποτελεί χρέος όλων να βρεθεί κοινή λύση και ότι υπάρχει κοινό καθήκον να υπάρξει συμβιβασμός και σεβασμός στις κόκκινες γραμμές.
Όσο για το γεγονός ότι δεν υπήρχε πρόβλεψη για τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, ο επίτροπος ανέφερε ότι στα αρχικά draft υπήρχαν αριθμοί όμως στο τελικό κείμενο σβήστηκαν.
«Αυτό δείχνει ότι θα επανέλθουμε στο θέμα» είπε.
