Για τις εξελίξεις στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση που φέρνει η νέα σχολική χρονιά, μιλάει σήμερα στην ‘δημοκρατική’ ο κ. Θανάσης Βυρίνης –με την ιδιότητά του ως εκπαιδευτικού. Όπως ο ίδιος υπογραμμίζει, το γεγονός πως στα τελευταία χρόνια τα Ροδιτόπουλα καταγράφουν πολλές επιτυχίες στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, σε Ανώτατες Σχολές και Εκπαδευτικά Ιδρύματα, οφείλεται στην αλλαγή νοοτροπίας αφού επιλέγουν να επενδύσουν πρώτιστα σε γνώσεις, σπουδές και προοπτικές –πέραν της μονοκαλλιέργειας του Τουρισμού.
• Το υπουργείο Παιδείας, προώθησε μια σειρά από αλλαγές στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο, με νέα προγράμματα σπουδών, άρση του περιορισμού του ενός βιβλίου ανά μάθημα, δραστηριότητες των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων. Θα ήθελα να αναφερθείτε σε αυτά και πώς θα λειτουργήσουν στην πράξη κατά την εκτίμησή σας;
Να τα πάρουμε με την σειρά: Πολλαπλό βιβλίο / Η εμφάνιση του πολλαπλού βιβλίου στα σχολεία, ενδεχομένως να επιφέρει πολυπόθητα αποτελέσματα. Εκπαιδευτικοί και μαθητές θα είναι σε θέση να διασταυρώνουν γνώσεις μέσω των εγκεκριμένων ψηφιακών βιβλίων, πράγμα που μεταξύ άλλων μας απομακρύνει -επιτέλους- και από τη μηχανιστική μάθηση-παπαγαλία που εδώ και δεκαετίες αποτελεί ένα από τα μελανά σημεία του εκπαιδευτικού συστήματος. Ωστόσο, ο εκπαιδευτικός καλείται να επιλέξει ως βασικό βιβλίο (το οποίο θα έχουν σε φυσική μορφή) ένα από τα προτεινόμενα βιβλία του Μητρώου Διδακτικών Βιβλίων, ενώ τα υπόλοιπα θα διατίθενται (δωρεάν) σε ψηφιακή μορφή. Επομένως, αν δεν αξιοποιηθεί (επαρκώς) η ύπαρξη των υπολοίπων ψηφιακών συγγραμμάτων τότε καταλήγουμε πάλι στο σημείο μηδέν, σε ένα βιβλίο «αυθεντία». Επιπλέον, όλα τα εγκεκριμένα και προτεινόμενα συγγράμματα οφείλουν να συμβαδίζουν με το εκάστοτε Πρόγραμμα Σπουδών αλλά και με τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα. Από αυτή την άποψη, οι διάφορες αυτές συγγραφικές ομάδες καλούνται να κινηθούν (θέλοντας και μη) στις «ίδιες συχνότητες», στοχεύοντας στα ίδια επιζητούμενα μαθησιακά αποτελέσματα. Το γεγονός αυτό, κατά την άποψή μου, «δένει τα χέρια» και μέχρι ένα βαθμό εγκλωβίζει την όποια συγγραφική ομάδα. Άλλωστε, πόσες εναλλακτικές διατυπώσεις και προσεγγίσεις να χρειαστεί ένα Πυθαγόρειο Θεώρημα ή μια τραγική κατάληξη μιας εκστρατείας; Ωστόσο, το κίνητρο που προσφέρει ο ιδιότυπος αυτός «ανταγωνισμός» μεταξύ των συγγραφικών ομάδων, αν μη τι άλλο τις ωθεί να προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η ταυτόχρονη «σύγκλιση» σε συγκεκριμένα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα, αν και κατά κάποιο τρόπο λειτουργεί αντιφατικά ως προς την ύπαρξη πολυφωνίας (απόψεων) από μεριάς ακαδημαϊκών και συγγραφέων, είναι μάλλον απαραίτητη μιας και υπό άλλες συνθήκες πολύ φοβάμαι ότι θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι με μια χαοτική κατάσταση (τουλάχιστον όσον αφορά στο περιεχόμενο των συγγραμμάτων). Κοντολογίς, φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη απόπειρα, η οποία αν σχεδιαστεί, εφαρμοστεί και αξιοποιηθεί με τον κατάλληλο τρόπο, ναι, θα επιφέρει τα πολυπόθητα αποτελέσματα. Ο κυκεώνας γνώσεων που θα προσφέρεται και ψηφιακά, απαιτεί κρίση, γνωστικό υπόβαθρο καθώς επίσης και λεπτούς χειρισμούς (τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους μαθητές και τις μαθήτριες). Ουσιαστικά μεταβαίνουμε, θέλοντας και μη, σε μια αλλαγή νοοτροπίας. Ατομική ευθύνη εκπαιδευτικών, υγιής ανταγωνισμός μεταξύ συγγραφικών ομάδων, κρίση και επεξεργασία διαφόρων δεδομένων και πηγών από τους μαθητές. Ένεκα και της ιδιότητάς μου ως εκπαιδευτικός στο φροντιστηριακό χώρο, στον οποίο ουσιαστικά κάνουμε χρήση του πολλαπλού βιβλίου (σχολικό, βοήθημα, σημειώσεις, ψηφιακό υλικό θεωρίας και ασκήσεων) πολλά χρόνια τώρα, η πληθώρα των πηγών που χρησιμοποιούμε θωρακίζει τη ζητούμενη γνώση και κρίση που απαιτεί και το εξεταστικό σύστημα.
Εργαστήρια Δεξιοτήτων / Επίσης θετικό εγχείρημα, το οποίο πάλι χρειάζεται τον κατάλληλο σχεδιασμό προτού τεθεί σε εφαρμογή. Η ισχύουσα λογική του σχολείου ως μεταφορέας πληροφοριών και γνώσεων στις νοητικές αποθήκες των μαθητών φαίνεται να μην βρίσκει εφαρμογή στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Είναι μια προσπάθεια να αποκτήσει η ελληνική εκπαίδευση ένα διαφορετικό προσανατολισμό, αυτόν της καλλιέργειας δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Οι μαθητές προσεγγίζονται ως άτομα τα οποία αργά ή γρήγορα θα κληθούν να διαχειριστούν κοινωνικές καταστάσεις και προβλήματα, τα οποία αφορούν τόσο στους ίδιους ως «άτομα» όσο και στον ευρύτερο κοινωνικό τους κύκλο «ομάδα» – «κοινωνία». Προφανώς και μια τέτοια εκπαιδευτική αποστολή είναι αρκετά απαιτητική, τουλάχιστον για τους εκπαιδευτικούς. Η μεταστροφή από «πομπό γνώσεων» σε υποστηρικτή και κατά κάποιο τρόπο «χτίστη» και καθοδηγητή δεν είναι κάτι το αυτονόητο ούτε και μπορεί να πραγματοποιηθεί με μια απλή διαδικασία μίμησης, εννοώντας τα δυτικά πρότυπα. Αν μη τι άλλο είναι κι αυτό μια ευκαιρία, ίσως μια αρχή για την αλλαγή του χαρακτήρα του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Η μια ώρα εβδομαδιαίως στη δευτεροβάθμια (Γυμνάσια) κρίνω ότι είναι ανεπαρκής. Από την άλλη υπάρχει και μια διδακτέα ύλη φυσικής, ιστορίας και μαθηματικών, που πρέπει να παραδοθεί εντός στενού χρονικού πλαισίου. Το γεγονός αυτό και μόνο «δεσμεύει» το εν λόγω μάθημα στη μία ώρα εβδομαδιαίως. Η μέχρι τώρα εικόνα και αποτίμηση είναι άκρως θετική, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι μια μεταρρύθμιση με εγγενείς δυσκολίες αφού μιλάμε (και εδώ) για μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας. Δε θέλω να το αποκαλέσω «άλμα», αλλά «βήμα» για μια νέα αρχή.
• Είναι γεγονός ότι στην εκπαίδευση έχουν εισαχθεί οι νέες τεχνολογίες (κυρίως και με αφορμή την περίοδο του κορωνοϊού). Πώς προσαρμόζονται τα παιδιά σε αυτές και οι εκπαιδευτικοί στον τρόπο διδασκαλίας;
Οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση έχουν κάνει την εμφάνισή τους εδώ και αρκετά χρόνια στις σχολικές μονάδες και στο σχολικό περιβάλλον γενικότερα, δεδομένου ότι πλέον αρκετές σχολικές μονάδες διαθέτουν προσωπικά ιστολόγια, σελίδες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υλικό σε ψηφιακή μορφή ανεβασμένο σε κάποιο «σύννεφο» κ. ό. κ. Τα αποτελέσματα είναι ως επί το πλείστον θετικά, καθώς τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές φαίνεται να προσαρμόστηκαν εύκολα στο νέο «υβριδικό» πρόσωπο που αποκτά ολοένα και περισσότερο το εκπαιδευτικό μας σύστημα και αναφέρομαι τόσο στην τυπική όσο και στην μη-τυπική εκπαίδευση. Η τραγική συγκυρία της πανδημίας, αν μη τι άλλο λειτούργησε καταλυτικά, περισσότερο θα έλεγα λειτούργησε ως έναυσμα. Όλοι μας βγήκαμε καλύτεροι και πιο δυνατοί ύστερα από τη μεγάλη (δυστυχώς) παρένθεση του κορωνοϊού. Ο φροντιστηριακός χώρος για μια ακόμη φορά επέδειξε ευελιξία και κατάφερε να ανταποκριθεί αστραπιαία στις νέες καταστάσεις αφού πιλοτικά χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση στα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, αν και άχαρη ή και σπασμωδική η μετάβαση αρχικά, κατορθώσαμε να την αξιοποιήσουμε και να προσαρμοστούμε σε αυτήν, τόσο εμείς όσο και οι μαθητές. Η εκπαίδευση οφείλει να ακολουθεί το πνεύμα της εποχής, μια εποχή που αν μη τι άλλο χαρακτηρίζεται από την εικόνα, τον ήχο και την αμεσότητα. Η τεχνολογία αποτελεί τη μέθοδο για να επιτύχουμε τους σκοπούς μας, διαχρονικά. Μόνο ως μέθοδος μπορεί να νοηθεί επομένως και όχι ως κάποια απειλή του «ιερού» εκπαιδευτικού συστήματος. Και εδώ φυσικά ο συντονισμός και ο σχεδιασμός είναι πάρα πολύ σημαντικός, ούτως ώστε η τεχνολογία να λειτουργήσει επικουρικά και συμπληρωματικά καθ’ όλη την εκπαιδευτική διαδικασία. Διαφορετικά το αποτέλεσμα δεν θα είναι το αναμενόμενο και όπως η πραγματικότητα προσφάτως έδειξε, ενδέχεται να προκύψουν και «κωμικές» καταστάσεις.
• Κάθε χρόνο βλέπουμε ότι τα Ροδιτόπουλα καταγράφουν μεγάλες επιτυχίες και υψηλές βαθμολογίες στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Πράγματι, τα παιδιά του νησιού φαίνεται πως στα τελευταία χρόνια δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο για τη μόρφωση. Παρόλο που η Ρόδος αποτελεί έναν διαχρονικό και «σίγουρο» τουριστικό προορισμό, θα περίμενε κανείς ότι οι νέοι να μην δείχνουν τόσο ενδιαφέρον στην όλη διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων. Μια διαδικασία που κακά τα ψέματα απαιτεί κόπο (ψυχικό και μη). Αυτό ίσως γιατί η Ρόδος έχει την «τύχη» να προσφέρει απλόχερα (συγκριτικά πάντα με άλλα μέρη της χώρας) εργασιακές θέσεις. Η προσωπική μου ερμηνεία του παράδοξου αυτού φαινομένου είναι ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται- ιδίως μετά τα πρόσφατα γεγονότα πανδημίας, ενεργειακής κρίσης, αλλά και κλιματικής αλλαγής- ότι η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού είναι ευαίσθητη. Για το λόγο αυτό πολύ ορθά επιλέγουν να επενδύσουν πρώτιστα σε γνώσεις, σπουδές, προοπτικές.
Επιπρόσθετα, οι όποιες σπουδές τους στον ευλογημένο τόπο που βιώνουμε έχουν το προνόμιο να μπορούν να συνδυαστούν με τον τουρισμό, ο οποίος διανοίγει πολλές και καινοτόμες κατευθύνσεις. Ο τουρισμός εξελίσσεται διαρκώς και είναι πλέον αρκετά απαιτητικός (σε επιστημονική βάση), πράγμα το οποίο προϋποθέτει διαρκή αναπροσαρμογή, ατομική εξέλιξη του καθενός και σίγουρα όχι επανάπαυση (όπως είθισται να συμβαίνει σε παλαιότερες εποχές). Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκα και από το χώρο της Διεύθυνσης Τουρισμού του Δήμου, καθιερώνοντας τις ενημερώσεις στα σχολεία και τον επαγγελματικό προσανατολισμό που εστιάζει και στις τουριστικές ειδικότητες (άμεσα ή έμμεσα). Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι οι κλασικές σπουδές και τα επαγγέλματα δίνουν τη θέση τους σε νέες ενώ η καινοτομία επιβραβεύεται. Σε κάθε περίπτωση οι ανάγκες της εποχής, η νέα ψηφιακή πραγματικότητα (η τεχνητή νοημοσύνη), οι αναπροσαρμοζόμενες δεξιότητες, ωθούν τα παιδιά στην επένδυση των Σπουδών και αποδεικνύεται ότι τα Ροδιτόπουλα το έχουν ενστερνιστεί και τα καταφέρνουν περίφημα!
