Θέση στο θέμα που προέκυψε μεταξύ της εκκλησίας και του υπουργείου Παιδείας για το θέμα των θρησκευτικών έχει ήδη πάρει προ καιρού η Ολομέλεια της Αρχής Προστασίας των Προσωπικών Δεδομένων (94/2015) σύμφωνα με την οποία δεν υποχρεούται ο μαθητής που επιθυμεί να απαλλαγεί από τα θρησκευτικά να δηλώνει το θρήσκευμα στο οποίο ανήκει. Γενικώς δε θεωρεί συνταγματική και σύμφωνη με το νόμο τη δήλωση μαθητή ή των γονέων του για απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών για λόγους θρησκευτικής συνείδησης. Η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου πάντως έχει κάνει γνωστή την πρόθεση της για κατάργηση της δήλωση απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών καθώς θα αρκεί, όπως λέει, μια απλή αναφορά.
Η γνωμοδότηση εκδόθηκε με αφορμή την εγκύκλιο 12773/Δ2/23.1.2015 του υπουργείου Παιδείας που εκδόθηκε δύο μέρες από τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου. Μητέρα μαθητή Λυκείου κατέθεσε προσφυγή καταγγέλλοντας πως ο Λυκειάρχης αρνήθηκε “παράνοµα και αυθαίρετα να χορηγήσει στον υιό της απαλλαγή από το μάθηµα των θρησκευτικών, επικαλούμενος ένα ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο όπως το θρήσκευµα, το οποίο δεν δικαιούται να γνωρίζει και να επικαλείται στη συγκεκριμένη περίπτωση”.
Τι αναφέρει
Η εγκύκλιος αναφέρει ότι “αν ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος ή επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, δεν είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει”. Και η απόφαση συνεχίζει: “…. παρέχεται η δυνατότητα στους γονείς που δε επιθυμούν να παρακολουθεί το παιδί τους το μάθημα των θρησκευτικών ή να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση ότι δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος ή εναλλακτικά να ζητούν την απαλλαγή από την υποχρέωση παρακολούθησης με επίκληση λόγων θρησκευτικής συνείδησης οι οποίοι επιβάλλουν τη μη συμμετοχή στο μάθημα των θρησκευτικών. ….Δεν απαιτείται άνευ ετέρου δήλωση ότι ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος”.
Στην απόφαση της η Αρχή αναφέρει ότι η επίμαχη δήλωση είναι “σύμφωνη με τις διατάξεις του άρθρου 13 του Συντάγματος οι οποίες κατοχυρώνουν την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης και τη θρησκευτική ελευθερία, ως συνταγματική αρχή και ως ατομικό δικαίωμα”.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Αν διαβάσει κανείς καλά την απόφαση, θα δει ότι τα της Αναγνωστοπούλου, ότι θα πρέπει με μια “απλή αναφορά” να παίρνει κανείς απαλλαγή από τα θρησκευτικά, απορρίπτονται. Μετά από το σημείο που η απόφαση αναφέρει ότι δεν χρειάζεται άνευ ετέρου δήλωση ότι ο μαθητής δεν είναι ορθόδοξος χριστιανός, δεν λέει ότι… δεν χρειάζεται καμία δήλωση και ότι η απαλλαγή δίνεται απλώς βάσει με
μια “απλή αναφορά”, αλλά ότι: ” Οι θρησκευτικές δε αντιλήψεις του ενήλικου µαθητή ή των γονέων του ανήλικου µαθητή, χωρίς να αναφέρονται ειδικώς, πρέπει να ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ −προφανώς λόγω του περιεχοµένου τους− τη µη συµµετοχή του µαθητή στο µάθηµα των θρησκευτικών… συνεπώς δεν αρκεί απλή δήλωση ανεξάρτητη από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των γονέων για την απαλλαγή από το υποχρεωτικό µάθηµα των θρησκευτικών. Τούτο γιατί το µάθηµα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό…”.
Επίσης, στη σχετική με την απόφαση γνωμοδότηση αναφέρεται ότι: “Η Ένωση Αθέων… ζητά την παρέµβαση της Αρχής, προκειµένου να τροποποιηθεί η υπ’ αριθµ.12773/∆2/23.01.2015 εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας σχετικά µε την απαλλαγή από την παρακολούθηση του µαθήµατος των θρησκευτικών, κατά τρόπο που να σέβεται τα δικαιώµατα των γονέων, που για συνειδησιακούς λόγους επιθυµούν να απαλλαγούν τα τέκνα τους από την υποχρέωση να παρακολουθούν το µάθηµα των θρησκευτικών, λόγω του ότι µε την εγκύκλιο αυτή παραβιάζεται το δικαίωµα των πολιτών για προστασία των ευαίσθητων προσωπικών τους δεδοµένων, όπως το θρήσκευµα”. Τι απάντησε λοιπόν η Αρχή; “Η Αρχή γνωµοδοτεί ότι η δήλωση ότι ο µαθητής (αν είναι ενήλικος) ή οι γονείς του (αν είναι ανήλικος) επιθυµούν την απαλλαγή του µαθητή από το µάθηµα των θρησκευτικών για λόγους θρησκευτικής συνείδησης υπό την ουσιαστική έννοια του όρου δεν αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 1 στοιχ. α’ και β’ του ν. 2472/1997”.
Όλοι εστιάζουν στο ότι η απόφαση της Αρχής αναφέρει ότι δεν απαιτείται να δηλώνεις ντε και καλά ότι δεν είσαι ορθόδοξος, αλλά δεν λένε ότι τελικώς η απόφαση λέει ότι απαιτείται να δηλώνεις κάτι και ότι στην ουσία απαγορεύει να παίρνεις απαλλαγή μόνο και μόνο βάσει μιας επιθυμίας, χωρίς να δηλώνεις
τίποτα! Και αυτό είναι σημαντικό, γιατί πολλοί έλεγαν ως τώρα ότι, με βάση προηγούμενες αποφάσεις ανεξάρτητων αρχών, μπορεί κάποιος να παίρνει απαλλαγή απλώς δηλώνοντας την επιθυμία του αυτή και ότι οι εγκύκλιοι του Υπουργείου, που απαιτούν υπεύθυνη δήλωση περί λόγων θρησκευτικής συνείδησης, είναι αντισυνταγματικές… Κάτι τέτοιο διευκρινίζεται πλέον ότι δεν ισχύει. Άρα τα της Ένωσης Αθέων, ότι η αναφορά σε λόγους θρησκευτικής συνείδησης προσβάλλουν προσωπικά δεδομένα, πάνε περίπατο: από τη στιγμή που το μάθημα είναι υποχρεωτικό και η καλλιέργεια θρησκευτικής συνείδησης είναι σκοπός της εκπαίδευσης κατά το Σύνταγμα, προκειμένου να έχεις το ευεργέτημα να κάνεις ένα μάθημα λιγότερο στο σχολείο, θα πρέπει να το τεκμηριώσεις επαρκώς, επικαλούμενος αντίστοιχο λόγο με υπεύθυνη δήλωση και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις νόμιμες συνέπειες, εάν είναι ψευδής, και όχι λέγοντας απλώς ότι “έτσι γουστάρω να μην κάνω θρησκευτικά”.