«Σήμερα παρότι υπάρχει μία αλλαγή της ατμόσφαιρας στα ελληνοτουρκικά έπειτα από περίοδο μεγάλης έντασης, η πιθανότητα συμφωνίας με την Τουρκία μοιάζει δύσκολη», εκτιμά ο Αντιστράτηγος ε.α. Μηνάς Παπαδάκης, πρόεδρος της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών – Παράρτημα Ρόδου.
Ο κ. Παπαδάκης μιλάει για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων με αφορμή και την επικείμενη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Αθήνα -ένα χρόνο μετά τη Διακήρυξη των Αθηνών- τις βλέψεις της γείτονος και την νεοοθωμανική πολιτική της, το ισοζύγιο των στρατιωτικών δυνάμεων Ελλαδας και Τουρκίας. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη μείωση της θητείας, αλλά και τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των γκιουλενιστών στις τουρκικές ΕΔ, σήμερα αντιστοιχούν περίπου 2,5 Τούρκοι στρατιώτες για κάθε Έλληνα, όταν το 2014 η σχετική αντιστοιχία ήταν 3,5 προς 1, αναφέρει ο κ. Παπαδάκης. «Εάν θέλουμε αξιόμαχη και ισχυρή αποτρεπτική ισχύ με βάση την γεωπολιτική μας θέση, σε συνδυασμό με την απόκτηση νέων μέσων και συστημάτων, πρέπει η Πολιτεία να ενσκήψει στα προβλήματα που απασχολούν το στρατιωτικό προσωπικό (ε.ε. και ε.α) και να δοθούν ικανοποιητικές λύσεις. Σε κάθε περίπτωση, εάν θέλουμε να διατηρήσουμε ισχυρές ΕΔ, απαιτούνται τόλμη, φαντασία και φυσικά οικονομικοί πόροι» υπογραμμίζει ο αντιστράτηγος ε.α.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Ποια είναι η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά και σε τι σημείο βρίσκονται οι στρατηγικές των δύο χωρών σε σχέση με τις εξελίξεις στη Ν.Α. Μεσόγειο και Μέση Ανατολή;
Η Τουρκία διεκδικεί τον ρόλο της περιφερειακής υπερδύναμης που θα επιδρά καθοριστικά στις εξελίξεις σε μία τεράστια περιοχή που εκτείνεται από την Αφρική και την ΝΑ Μεσόγειο μέχρι τον Καύκασο και τα Βαλκάνια. Χρησιμοποιεί την στρατιωτική ισχύ της και την απειλή βίας για να επιβάλλει τη θέλησή της στους γείτονές της. Εισέβαλε στη Συρία και δημιούργησε ζώνη ασφαλείας στα σύνορά με την Συρία, ενώ έχει εισχωρήσει και στο έδαφος του Ιράκ και μάλιστα πολλά χιλιόμετρα από τη μεθόριο γραμμή των δύο κρατών.
Τα τελευταία χρόνια η Άγκυρα προχωρά από την μία πλευρά σε ένα εξοπλιστικό μπαράζ ενίσχυσης των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων κυρίως με μέσα που παράγει η αμυντική της βιομηχανία και από την άλλη εφαρμόζει επεκτατικό δόγμα σε βάρος σχεδόν όλων των γειτόνων της και φυσικά απέναντι στην Ελλάδα.
Η χώρα μας προσπαθεί να εξισορροπήσει το ισοζύγιο των στρατιωτικών δυνάμεων επενδύοντας στην αγορά σύγχρονων οπλικών συστημάτων, τα οποία σε ενδεχόμενη ελληνοτουρκική πολεμική αναμέτρηση θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά, πετυχαίνοντας συντριπτικά χτυπήματα στον εξ ανατολών γείτονα. Παρά τα δημοσιονομικά προβλήματα και το μικρότερο μέγεθός μας έναντι των εξ ανατολών γειτόνων μας, έχουμε καταφέρει να βρισκόμαστε σε απόλυτα αξιόμαχο επίπεδο, δαπανώντας όμως για την άμυνά μας, με τις θυσίες των Ελλήνων πολιτών, περίπου το 2,8% του ΑΕΠ, ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο των εταίρων μας στην ΕΕ.
• Τον Δεκέμβριο συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη Διακήρυξη των Αθηνών και αρχές του επόμενου μήνα αναμένουμε επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Αθήνα. Τι μπορεί να περιμένουμε;
Οι κυβερνήσεις Αθήνας και Άγκυρας υπέγραψαν τη Διακήρυξη των Αθηνών την 7 Δεκεμβρίου 2023, η οποία προβλέπει τη συνεργασία των δύο κυβερνήσεων, την καλλιέργεια πνεύματος αλληλεγγύης, την προώθηση θετικής ατζέντας και αποχή από δηλώσεις, πρωτοβουλίες ή ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο την διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας.
Στις 8 Νοεμβρίου 2024, αναμένεται να επισκεφτεί την Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών, για νέες συνομιλίες.
Στις δύο πλευρές του Αιγαίου δεν υπάρχουν οι ψευδαισθήσεις ότι Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται κοντά σε μία συμφωνία. Η Αθήνα δηλώνει ότι θα διερευνηθεί εάν μπορεί να υπάρξει κοινό πλαίσιο για να προχωρήσει η συζήτηση στο στάδιο που θα αφορά στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Η Ελλάδα επιμένει ότι υπάρχει μόνο μία διαφορά ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ενώ η Τουρκία επιμένει στην διαπραγμάτευση όλων των θεωρούμενων από αυτήν διαφορών (ολιστική προσέγγιση).
Μπορεί όμως να προχωρήσει αυτή η διαπραγμάτευση χωρίς να διασφαλιστούν τα εθνικά συμφέροντα και ευρεία συναίνεση των πολιτών και του πολιτικού συστήματος;
• Καταλήξατε με ερώτημα, άρα θα επιμείνω. Η Τουρκία δεν κάνει παραβιάσεις στον εναέριο χώρο, αλλά συνεχώς κάνει κινήσεις που αμφισβητούν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στο Αιγαίο. Υπάρχει ουσιαστική πρόοδος στην προοπτική επίλυσης των προβλημάτων μας με την Τουρκία;
Μάλλον όχι. Η Άγκυρα συνεχίζει να αμφισβητεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, απαιτεί την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, αντιδρά ακόμη και στην επίσκεψη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας στα νησιά του Αν. Αιγαίου, συνεχίζει τις παραβιάσεις των χωρικών υδάτων μας, διατηρεί σε ισχύ το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, διατηρεί και επαυξάνει τους μεγάλους επιθετικούς Σχηματισμούς στα απέναντι τουρκικά παράλια και μας πιέζει με τις ροές παράνομων-παράτυπων μεταναστών σε Έβρο και νησιά.
Υπάρχει έκδηλη αμφισβήτηση εάν η τουρκική πλευρά έχει ειλικρινή διάθεση για συμφωνία. Σήμερα, παρότι υπάρχει μία αλλαγή της ατμόσφαιρας στα ελληνοτουρκικά, έπειτα από περίοδο μεγάλης έντασης, η πιθανότητα συμφωνίας με την Τουρκία μοιάζει δύσκολη.
Όπως γίνεται κάθε φορά που αρχίζουν συνομιλίες με την τουρκική πλευρά, κυκλοφορούν διάφορες φήμες. Τώρα ακούγεται ότι η Ελλάδα πρώτα θα συζητήσει με την Τουρκία για την αύξηση των χωρικών της υδάτων και μετά θα προχωρήσει στην άσκηση του μονομερούς δικαιώματός της, με ενδεχόμενο διαφοροποιημένης κλιμακωτής επέκτασης ανά περιοχή. Βεβαίως ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, και ο πόλεμος Ισραήλ με Χαμάς – Χούθι, Χεζμπολάχ αλλά και το Ιράν, επηρεάζει την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και φαίνεται μία τάση διερεύνησης της επαναπροσέγγισής της με αρκετές χώρες όπως τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Ελλάδα. Η κατάσταση στην περιοχή είναι πολύ ρευστή. Ακούγονται φωνές για το ενδεχόμενο ίδρυσης ανεξάρτητου κουρδικού κράτους που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης της Τουρκίας για την ασφάλεια στην περιοχή.
Οπωσδήποτε, η Τουρκία θέλει να κερδίσει χρόνο, λόγω της αδυναμίας της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας να εκτελέσει επιχειρήσεις, λόγω έλλειψης αεροπορικών μέσων και ανταλλακτικών. Την παρούσα χρονική περίοδο το ισοζύγιο των αεροπορικών δυνάμεων γέρνει προς την δική μας πλευρά.
• Πόσο σημαντικές είναι οι συμμαχίες με άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής ειδικά με μουσουλμανικές, όπως η Αίγυπτος, αλλά και τις πλούσιες χώρες του Κόλπου. Εκτιμάτε ότι οι κινήσεις που γίνονται διασφαλίζουν μακροπρόθεσμα τα ελληνικά συμφέροντα;
Η Ελλάδα επενδύει και ενδυναμώνει τις στρατηγικές διακρατικές συμμαχίες με ισχυρούς παίκτες της ευρύτερης περιοχής. Με δεδομένη την αστάθεια εξαιτίας του πολέμου του Ισραήλ με Χαμάς, Χούθι και Χεζμπολάχ και φυσικά των επιβεβαιωμένων στην πράξη αναθεωρητικών βλέψεων της Τουρκίας, οι σχέσεις της Αθήνας με μουσουλμανικές χώρες αποκτούν νέα διάσταση. Οι σχέσεις με την Αίγυπτο βρίσκονται στο καλύτερο σημείο, ενώ οι σχέσεις με τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, δημιουργούν έναν άξονα σταθερότητας απέναντι στον νεοοθωμανισμό της Τουρκίας.
Με κοινό στόχο την ειρήνη και την ευημερία στην Αν. Μεσόγειο, η χώρα μας επενδύει τα τελευταία χρόνια στη ενδυνάμωση των σχέσεων με την ισχυρή στρατιωτικά Αίγυπτο, θέτοντας την Τουρκία στο περιθώριο.
Και μάλιστα οι πρόσφατες διακρατικές αεροναυτικές ασκήσεις που διεξήχθησαν σε τμήμα της οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου έστειλαν ισχυρά μηνύματα στην Τουρκία, πως δεν μπορεί να λειτουργεί ως πειρατής στην Αν. Μεσόγειο. Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας όμως ότι, οι διεθνείς συμμαχίες δεν συνάπτονται εσαεί και αποτελούν απότοκο των συμφερόντων που εξυπηρετούν. Σε κάθε περίπτωση, καλό και σοφό είναι να βασιζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις.
• Η χώρα μας πέρασε οικονομική κρίση, μνημόνια που δημιουργήσαν κενά στις ένοπλες δυνάμεις, ενώ στη Τουρκία μετά το πραξικόπημα του 2016, ο Τ. Ερντογάν αποστράτευσε τους αποκαλουμένους γκιουλενιστές. Ποιο είναι το ισοζύγιο δυνάμεων σήμερα, καθώς η Ελλάδα εξοπλίζεται, αλλά χωρίς εξειδικευμένο προσωπικό, αξιόμαχες ΕΔ δεν υπάρχουν;
Η Τουρκία είναι μία από τις πολυπληθέστερες χώρες της περιοχής, διαθέτοντας μία τεράστια δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη μείωση της θητείας, αλλά και τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των γκιουλενιστών στις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, σήμερα αντιστοιχούν περίπου 2,5 Τούρκοι στρατιώτες για κάθε Έλληνα, όταν το 2014 η σχετική αντιστοιχία ήταν 3,5 προς 1. Η Ελλάδα δύσκολα θα μπορέσει να διατηρήσει την κυριαρχία της δίχως ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις.
Ουδείς μπορεί να αρνηθεί ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων με νέα μέσα, τα οποία έχουν ήδη ενταχθεί στις Ενοπλες Δυνάμεις και κάποια άλλα που αναμένεται να ενταχθούν τα επόμενα χρόνια. Η μείωση όμως της θητείας των κληρωτών, επιδρά αρνητικά στην επιχειρησιακή ικανότητα των Μονάδων κυρίως του Στρατού Ξηράς.
Τα χρόνια που πέρασαν, το προσωπικό δέχθηκε ισχυρές πιέσεις, έχοντας μία απαιτητική εθνική αποστολή, δίχως οκτάωρο και ημέρες ξεκούρασης, ενώ δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι η καριέρα στις Ενοπλες Δυνάμεις δεν τυγχάνει κοινωνικής αναγνώρισης. Μετά από όλα αυτά η καριέρα στις ΕΔ έγινε λιγότερο ελκυστική για τους δεκαοκτάχρονους. Φαίνεται ότι η Πολιτεία δεν θεωρεί το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, μια ιδιαίτερη κατηγορία εργαζομένων, που έχουν στα χέρια τους την άμυνα της χώρας. Το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες της αδυναμίας κάλυψης των θέσεων εισακτέων στις στρατιωτικές παραγωγικές σχολές.
Σε συνδυασμό με τις παραιτήσεις στελεχών, καταδεικνύεται το θέμα προσέλκυσης των νέων μας στο στρατιωτικό επάγγελμα. Εάν θέλουμε αξιόμαχη και ισχυρή αποτρεπτική ισχύ με βάση την γεωπολιτική μας θέση, σε συνδυασμό με την απόκτηση νέων μέσων και συστημάτων, πρέπει η Πολιτεία να ενσκήψει στα προβλήματα που απασχολούν το στρατιωτικό προσωπικό (ε.ε. και ε.α) και να δοθούν ικανοποιητικές λύσεις, ώστε το στρατιωτικό προσωπικό να εκτελεί αναπόσπαστο το καθήκον του.
Απαιτείται να δοθούν άμεσες λύσεις στο οικονομικό πρόβλημα και στα προβλήματα της στέγασης, των μεταθέσεων και της αξιοκρατίας. Σε κάθε περίπτωση, εάν θέλουμε να διατηρήσουμε ισχυρές Ενοπλες Δυνάμεις, απαιτούνται τόλμη, φαντασία και φυσικά οικονομικοί πόροι.
• Αύριο γιορτάζουμε την επέτειο του ΟΧΙ. Η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού- Παράρτημα Ρόδου τιμά κάθε χρόνο την ιστορική επέτειο. Έχετε προγραμματίσει κάποια εκδήλωση – δραστηριότητα;
Πριν 84 χρόνια ο αλαζονικός Μουσολίνι, έστειλε τα στρατεύματά του στην Ελλάδα πιστεύοντας ότι η κατάκτησή της θα ήταν ένας περίπατος. Προσπάθησε να εκφοβίσει την Ελλάδα, ώστε να γίνει εύκολη η σχεδιαζόμενη επεκτατική του ενέργεια. Από την πρώτη στιγμή όμως, η ιταλική εισβολή σκόνταψε πάνω στην αλύγιστη αντίσταση του Έλληνα στρατιώτη.
Ο ολιγάριθμος ελληνικός Στρατός μετά την συμπλήρωση της επιστράτευσης αναχαίτισε τους εισβολείς και ανέλαβε την πρωτοβουλία των κινήσεων. Το ΟΧΙ του 1940, ήταν ένα από τα πολλά ΟΧΙ των Ελλήνων διαμέσου των αιώνων, που κοσμούν την ιστορία μας. Η αντίστασή μας έδωσε στους λαούς της Ευρώπης το παράδειγμα της αντίστασης, του ηρωισμού και του θάρρους. Το Παράρτημα Ρόδου της Ένωσης Αποστράτων αξιωματικών Στρατού, αυτήν την περίοδο κάθε χρόνο, επισκέπτεται την ν. Χάλκη για να τιμήσουμε τους δύο Χαλκίτες αξιωματικούς, Διογένη Φανουράκη και Αλέξανδρο Διάκο, που κατά διαβολική σύμπτωση θυσιάστηκαν υπέρ Πατρίδος την ίδια ημέρα. Την 1η Νοεμβρίου.
Ο μεν Διάκος το 1940, ο δε Φανουράκης το 1944. Οι συμπτώσεις δεν τελειώνουν εκεί. Οι δύο ήρωες Χαλκίτες Αξιωματικοί ήταν απόφοιτοι της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και όταν ήρθε η ώρα, πολέμησαν τους κατακτητές της Δωδεκανήσου Ιταλούς στο Αλβανικό μέτωπο, οραματιζόμενοι και οι δύο, τα ελεύθερα Δωδεκάνησα ενσωματωμένα στην Μητέρα Ελλάδα.
Οι ήρωες Φανουράκης και Διάκος, αποτελούν το πρότυπο που πρέπει να προβάλλεται στους νέους μας. Αιωνία τους η μνήμη. Οι εκδηλώσεις θα γίνουν σήμερα (27 Οκτωβρίου 2024) στη Χάλκη, σε συνεργασία με τον Δήμο και το Ίδρυμα Λοχαγού Φανουράκη.
