Με πρωτοβουλία του ΤΕΕ Δωδεκανήσου πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη μεταξύ της Διοικούσας Επιτροπής και των βουλευτών του νομού, με αποκλειστικό θέμα το προς ψήφιση νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας», την Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2020. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχε ο υφυπουργός Τουρισμού κ. Μάνος Κόνσολας, οι βουλευτές της ΝΔ κ. Βασίλης Υψηλάντης, κα Τσαμιπίκα Ιατρίδη, κ. Γιάννης Παππάς και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Νεκτάριος Σαντορινιός.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου κ. Αντώνης Γιαννικουρής κατά την έναρξη της σύσκεψης, ευχαρίστησε τον υφυπουργό και τους βουλευτές για την ανταπόκριση στην πρωτοβουλία του φορέα για αυτό το πολύ σημαντικό θέμα, που έχει απασχολήσει το σύνολο της κοινωνίας τους τελευταίους μήνες. Εξέφρασε δε τον προβληματισμό του τεχνικού κόσμου για το μέλλον του κλάδου στα νησιά και της περιουσίας των πολιτών ενώ επεσήμανε εκ νέου την σημαντικότητα που έχει αυτό το νομοσχέδιο για τις νησιωτικές περιοχές όπως η δική μας.
Ακολούθησε η τεκμηριωμένη εισήγηση από το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ Δωδεκανήσου κ. Δημήτρη Μελένο για την ενημέρωση του υφυπουργού και των βουλευτών, η οποία κινήθηκε σε τρια (3) βασικά σημεία:
Αναλυτικότερα η εισήγηση:
1. Η πρόθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, να βάλει μια τάξη στην εκτός σχεδίου δόμηση κινείται προς την σωστή κατεύθυνση, δεν υπάρχουν όμως προς το παρόν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
Η επικρατούσα λογική του παρεμβαίνω νομοθετικά για να ρυθμίσω την συμπεριφορά των πολιτών χωρίς όμως να αναλογίζομαι τις δικές μου πολιτικές ευθύνες ως Υπουργείο και ως Κράτος, είναι μία συμπεριφορά που μέχρι σήμερα έχει εφαρμοστεί στην Πολεοδομική νομοθεσία και δυστυχώς φαίνεται να επαναλαμβάνεται και με αυτό το νομοσχέδιο.
Καμία αντίρρηση ως προς την πολιτική βούληση του Υπουργείου.
Αυτό που μέχρι τώρα ήταν δύσκολο για όλες τα κυβερνήσεις δεν ήταν μόνο η ανάληψη του πολιτικού κόστους αλλά και η δυσκολία εφαρμογής ενός τέτοιου εγχειρήματος αφού κατά κύριο λόγο το ίδιο το κράτος δεν είναι έτοιμο να στηρίξει μια τέτοια προσπάθεια είτε με το έμψυχο δυναμικό του, είτε με τα εργαλεία σχεδιασμού που δεν διαθέτει.
Μετά το πέρας της διαβούλευσης και αφού κατατέθηκαν οι ενστάσεις όλων των φορέων της χώρας, σχετικών με το θέμα, το Υπουργείο φαίνεται άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι το κύριο πρόβλημα και ουσιαστικά ο λόγος ύπαρξης της εκτός σχεδίου δόμησης μέχρι σήμερα, δεν είναι άλλος από την αναποτελεσματικότητα εφαρμογής των μέχρι τώρα θεσμικών πλαισίων που καθορίζουν τον σχεδιασμό της γης αλλά και της έλλειψης βασικών εργαλείων του πολεοδομικού σχεδιασμού.
Προς αυτή την κατεύθυνση ανακοίνωσε ένα «Πλάνο Δράσης», προκειμένου οι μεταρρυθμίσεις που θα προβλέπει το νέο νομοσχέδιο να εφαρμοστούν αμέσως!!! Επιλέγοντας ως φορείς υλοποίησης αυτού του εγχειρήματος τα ιδιωτικά μελετητικά γραφεία χωρίς ταυτόχρονα να καθορίζονται επακριβώς οι τεχνικές προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών αυτών.
Σύμφωνα με το «Ειδικό Πλάνο Δράσης»:
· Ξεκινά αμέσως η προετοιμασία για τις Ειδικές μελέτες σε σχέση με τις Ζώνες Συντελεστή Δόμησης και την οριοθέτησης οικισμών.
· Θα προβλεφθούν ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν τη διαδικασία των αναθέσεων όπως η συγκρότηση Μητρώου Υπαλλήλων του φορέα ανάθεσης των διαγωνισμών και η συγκρότηση Ειδικού Μητρώου Ιδιωτών Εμπειρογνωμόνων για τη διενέργεια επίβλεψης των αναθέσεων.
· Δρομολογείται η άμεση προκήρυξη των διαγωνισμών για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια με πόρους από την ΕΕ, δηλαδή από το Ταμείο Ανάκαμψης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
· Για όλα τα ανωτέρω θέματα θα ορισθεί Ειδικός Συντονιστής, με στόχο τη γρήγορη εφαρμογή αυτών των διατάξεων του νομοσχεδίου.
Αναγνωρίζεται δηλαδή, ότι η επιτυχία εφαρμογής του νέου νομοσχεδίου εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τον χρόνο εκπόνησης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων ή άλλων πολεοδομικών «εργαλείων».
Ο χρόνος εκπόνησης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων είναι συνυφασμένος με την επάρκεια των εργαλείων που ο εκάστοτε μελετητής θα έχει στη διάθεσή του προκειμένου να τα υλοποιήσει ορθά και με δυνατότητα εφαρμογής εν τέλει στην πράξη.
Τα εργαλεία αυτά, ενδεικτικά, είναι:
· Οι Δασικοί Χάρτες όπου ακόμα μέχρι σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί. Βρίσκονται στο στάδιο της επανεξέτασης, ενώ εκκρεμούν και δύο προσφυγές στο ΣτΕ.
· Οι Κτηματολογικοί χάρτες όπου ακόμη μέχρι σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί ενώ και σε αυτό το νομοσχέδιο προβλέπονται πρόστιμα για τους «αμελείς» ιδιοκτήτες που δεν έχουν ακόμα δηλώσει τις ιδιοκτησίες τους.
· Ο χαρακτηρισμός των οδών, όπου μετά από πρόσφατη αναδίπλωση του Υπουργείου αφαιρέθηκε από το υπόψη νομοσχέδιο η διάταξη που κατηγοριοποιούσε τις οδούς σε Α και Β τύπου και που καθόριζε την νέα αρτιότητα των γηπέδων στην εκτός σχεδίου δόμηση, ενώ σήμερα μελετάται να γίνει ο χαρακτηρισμός τους μέσα από αυτά τα ίδια τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια.
· Οι οριοθετήσεις των ρεμάτων, όπου μέχρι σήμερα έχουν αφεθεί στον εκάστοτε πολίτη που με δική του πρωτοβουλία προβαίνει στην οριοθέτηση του τμήματος που αφορά στην ιδιοκτησία του.
· Οι οριοθετήσεις αιγιαλών όπου μέχρι σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί για όλη την επικράτεια.
· Ο καθορισμός Αρχαιολογικών ζωνών.
Αφενός γεννάται το ερώτημα: Αν δεν επιτευχθεί ο χρόνος των δύο ετών που πιστεύει το Υπουργείο ότι είναι αρκετός για την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, αφού βέβαια πρώτα εκπονηθούν τα Γενικά και Ειδικά Χωροταξικά Σχέδια που προβλέπει ο νέος νόμος ως βασική προϋπόθεση για την εκπόνηση των Τοπικών, οι πολίτες, στην καλύτερη των περιπτώσεων, θα έχουν τεθεί σε καθεστώς ομηρίας και σε ένα ατέρμονο παιχνίδι παρατάσεων μέχρι το νέο νομικό πλαίσιο να γίνει εφαρμόσιμο.
Και αφετέρου, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες σχεδιασμού οι ιδιοκτησίες θα χάσουν την αξία τους, οι οποίες εκτός από εν δυνάμει γήπεδα προς οικοδόμηση, σύμφωνα με τα λεγόμενα πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου, αποτελούν και ακίνητη περιουσία που οι ιδιοκτήτες τους είτε έχουν θέσει ήδη ως ενέχυρο στις Τράπεζες έναντι δανεισμού, για όσους έχουν κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας, είτε πολύ απλά δεν θα έχουν πλέον δυνατότητα δανεισμού για ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Ακόμα και οι πολίτες, που έχουν αντλήσει κεφάλαια έναντι δανείου θα βρεθούν σε δυσχερή θέση αφού αυτά τα ακίνητα καθίστανται ακίνητα εκτός συναλλαγής και η αξία τους, (που έχει υπολογιστεί ως εγγύηση), θα μειωθεί κατακόρυφα δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα τόσο στους δανειοδοτούμενους όσο στους εγγυητές και τις τράπεζες.
Ως εκ τούτου:
· Γιατί δεν εκπονούνται πρώτα τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια σύμφωνα με το σχέδιο δράσης που πιστεύει το Υπουργείο ότι θα παράξει άμεσα πολεοδομημένη γη και μετά να προβεί στην τροποποίηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου;
· Γιατί στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο δεν λαμβάνεται μέριμνα για την προστασία των δανειοληπτών έναντι των τραπεζών, σε μία ενδεχόμενη μείωση της αξίας των ιδιοκτησιών τους και για όσο χρονικό διάστημα θα συμβαίνει αυτό;
· Γιατί δεν διασφαλίζεται με επάρκεια από το νομοσχέδιο το ενδεχόμενο να βρεθούν οι ιδιοκτήτες σε μερική ή και ολική απώλεια της αξίας της περιουσίας τους από πιθανή αστοχία του επιδιωκόμενου σχεδιασμού, ακόμα και του υλοποιημένου; (π.χ. κακή μελέτη, μεγάλη χρονική διάρκεια εκπόνησης μελέτης Τοπικών Σχεδίων κ.λ.π)
2. Η άμεση μείωση του ισχύοντα συντελεστή δόμησης από την πρώτη μέρα της ισχύος του νέου νόμου, θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα στις υπό εξέλιξη υφιστάμενες αδειοδοτήσεις και εν τέλει σε απώλεια αξίας για τους ιδιοκτήτες.
Η επιθυμία του Υπουργείου να μειώσει τον ισχύοντα συντελεστή δόμησης από την πρώτη μέρα της ισχύος του νέου νόμου, εκτός των άλλων θα δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στις ήδη εκπονηθείσες ή ώριμες μελέτες που δεν θα έχουν λάβει την άδεια δόμησης για λόγους είτε προσωρινής αδυναμίας του μηχανικού, είτε του ιδιοκτήτη, είτε για λόγους δυσλειτουργίας των υπηρεσιών.
Η διάταξη αυτή κρίνεται τουλάχιστον ακατανόητη για τις επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, που έχουν ενταχθεί σε αναπτυξιακά προγράμματα και που έχουν ήδη λάβει τις απαιτούμενες εγκρίσεις πλην της Άδειας Δόμησης. (π.χ. Έγκριση Αρχαιολογίας, έγκριση Περιβαλλοντικής μελέτης, έγκριση Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, κ.λ.π.).
§ Θα πρέπει να παραταθεί η μείωση του Συντελεστή Δόμησης για τα γήπεδα άνω των 4.000 μ2 μέχρι την θεσμοθέτηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
3. Η προθεσμία των δύο (2) ετών που προβλέπεται στο νομοσχέδιο για την αδειοδότηση των κατά παρέκκλιση άρτιων γηπέδων εντός της διετίας με κατάθεση ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου για έκδοση Προέγκρισης Δόμησης, έχει ήδη δημιουργήσει πανελλαδικά πολλαπλές ταχύτητες αδειοδότησης με συνθήκες αδιαφάνειας και άνισης μεταχείρισης των πολιτών.
Η εξαγγελία για την διευκόλυνση της αδειοδότησης των κατά παρέκκλιση άρτιων γηπέδων εντός της διετίας με κατάθεση ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου για έκδοση Προέγκρισης Δόμησης ακόμα και όταν δεν έχουν εκδοθεί όλες οι απαιτούμενες εγκρίσεις, (π.χ. Δασαρχείου, Αρχαιολογίας, κ.λ.π.), είναι ανεδαφική αφού για να εκπονηθεί μια μελέτη απαιτούνται όλες οι εγκρίσεις που είναι ζωτικής σημασίας για την εκπόνησή της. (π.χ. πλάγιες αποστάσεις από τα όρια δάσους ή ρέματος, κανονιστικές ή μορφολογικές υποδείξεις από τα Αρχαιολογικά συμβούλια κ.λ.π).
Το Υπουργείο επιλέγει να μεταφέρει το πρόβλημα στους μελετητές μηχανικούς οι οποίοι θα πρέπει να κάνουν εκτιμήσεις έναντι των αποφάσεων των Υπηρεσιών, να
αναλάβουν την ευθύνη έναντι των πελατών τους και τέλος αφού εκδοθούν οι απαιτούμενες διοικητικές πράξεις, να διορθώσουν τις μελέτες τους με ότι αυτό συνεπάγεται (διπλός χρόνος δουλειάς, έκπτωση στην αξιοπιστία του μελετητή μηχανικού κ.λ.π).
Η διάταξη αυτή καταδεικνύει το γεγονός ότι το ίδιο το Υπουργείο δεν αισθάνεται σιγουριά, για την λειτουργία των επιμέρους Υπηρεσιών του έναντι του στενού χρονικού περιθωρίου των δυο ετών που εκτιμά ότι θα εκπονηθούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια.
§ Θα πρέπει να παραταθεί η χρονική κατάργηση των παρεκκλίσεων μέχρι την θεσμοθέτηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Το ΤΕΕ Δωδεκανήσου υποστηρίζει ότι με το νομοσχέδιο αυτό, επιχειρείται ένας αγώνας δρόμου με τον χρόνο, ιδιαίτερα λόγω της πρόβλεψης υλοποίησης των χωροταξικών και πολοεοδομικών σχεδίων, ο οποίος εαν δεν ευδοκιμήσει, θα οδηγήσει στην συνολική αποτυχία της μεταρρύθμισης και ζητά:
§ Εφαρμογή του προεκλογικού προγράμματος της Κυβέρνησης, για ολοκλήρωση του Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού.
§ Την απόσυρση των διατάξεων των κατά παρέκκλιση άρτιων γηπέδων, μέχρι την εφαρμογή των Τοπικών Χωροταξικών Σχεδίων και όχι την εφαρμογή τους με την προθεσμία των δύο (2) ετών.
§ Να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που δίνεται για πραγματική απλοποίηση και εξορθολογισμό της πολεοδομικής νομοθεσίας (ΝΟΚ).
Στη συζήτηση που ακολούθησε μετά το πέρας της εισήγησης, τόσο ο υφυπουργός όσο και οι βουλευτές κατά την τοποθέτησή τους, κατανόησαν τις θέσεις του φορέα μας και υπήρξε η δέσμευση, ότι θα μεταφερθούν οι προτάσεις μας στον αρμόδιο υπουργό και θα υποστηριχθούν κατά τη διαδικασία συζήτησης του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Σε κάθε περίπτωση το ΤΕΕ Δωδεκανήσου συναισθανόμενο την ευθύνη που του αναλογεί ως θεσμικός σύμβουλος της Πολιτείας, έναντι της κοινωνίας και των μελών του, επιθυμεί να ενημερώσει τις αρχές αλλά και όλους τους πολίτες της Δωδεκανήσου για τις επερχόμενες αλλαγές του νέου νομοσχεδίου για την Χωροταξία και τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό και ειδικότερα για την κατάργηση της Εκτός Σχεδίου Δόμησης, ώστε να δοθεί η πρέπουσα προσοχή για τις πιθανές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που φαίνεται ότι θα δημιουργήσει η εφαρμογή του.
