Ο Μηχανισμός Αξιολόγησης Σένγκεν και οι διαδικασίες μετά το τελεσίγραφο της ΕΕ- Τι προβλέπεται

Η ανακοίνωση του αντιπροέδρου της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις ότι «το Σχέδιο της Έκθεσης Αξιολόγησης Σένγκεν για την Ελλάδα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα αμέλησε σημαντικά τις υποχρεώσεις της και ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στην διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα που πρέπει να αντιμετωπιστούν», προκαλεί σειρά ερωτημάτων ως προς τη διαδικασία που προβλέπεται μετά το τελεσίγραφο τριών μηνών που έδωσε στην Ελλάδα η Κομισιόν.

Το Σχέδιο Έκθεσης Αξιολόγησης Σένγκεν για την Ελλάδα, το οποίο συνέταξαν από κοινού εμπειρογνώμονες των κρατών-μελών και εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συζητήθηκε στο Κολέγιο των Επιτρόπων και στη συνέχεια, θα διαβιβαστεί στην επιτροπή αξιολόγησης Σένγκεν, η οποία και θα διατυπώσει τη γνώμη της.

Ακολούθως, η έκθεση αυτή θα εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι αιφνίδιοι επιτόπιοι έλεγχοι του Νοεμβρίου

Το σχέδιο έκθεσης -που δεν δημοσιοποιείται- βασίζεται σε αιφνίδιες επιτόπιες επισκέψεις στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα, καθώς και στη Χίο και τη Σάμο, το διάστημα 10 – 13 Νοεμβρίου 2015.
Μάλιστα, ο Γιάννης Μουζάλας είχε κατά έναν τρόπο προαναγγείλει ότι, η έκθεση δεν θα ήταν καλή, σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως τα τα hotspots θα είναι έτοιμα από τα μέσα έως τα τέλη Φεβρουαρίου και λειτουργικά στις αρχές Μαρτίου.

Τί εξετάζει η έκθεση

Η έκθεση εξετάζει την παρουσία προσωπικού της αστυνομίας και της ακτοφυλακής στις περιοχές που ελέγχθηκαν, την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας ταυτοποίησης και καταγραφής, την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων και τη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες.

Η εν λόγω έκθεση, αν και αναγνωρίζει ότι οι ελληνικές αρχές υφίστανται πιέσεις, υπογραμμίζει ότι η διαδικασία ταυτοποίησης και καταγραφής παράτυπων μεταναστών δεν είναι αποτελεσματική, ότι τα δακτυλικά αποτυπώματα δεν εισάγονται συστηματικά στο σύστημα και ότι τα ταξιδιωτικά έγγραφα δεν ελέγχονται συστηματικά για τη γνησιότητά τους ούτε αντιπαραβάλλονται με σημαντικές βάσεις δεδομένων ασφαλείας, όπως το SIS (σύστημα πληροφοριών Σένγκεν), η Ιντερπόλ και άλλες εθνικές βάσεις δεδομένων.

Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις, το σχέδιο έκθεσης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα αμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις της και ότι υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, οι οποίες πρέπει να εξαλειφθούν και να αντιμετωπιστούν από τις ελληνικές αρχές.

Ο Μηχανισμός Αξιολόγησης Σένγκεν

Ο Μηχανισμός Αξιολόγησης Σένγκεν, που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2013, προβλέπει τον έλεγχο της εφαρμογής των κανόνων Σένγκεν μέσω επισκέψεων παρακολούθησης σε συγκεκριμένο κράτος μέλος από ομάδες εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών και του Frontex υπό την ηγεσία της Επιτροπής.

Οι αξιολογήσεις Σένγκεν πραγματοποιούνται στα κράτη-μέλη με βάση τόσο ένα πολυετές όσο και ένα ετήσιο πρόγραμμα αξιολόγησης. Οι επισκέψεις αυτές μπορεί να προαναγγέλλονται ή να έχουν αιφνιδιαστικό χαρακτήρα.

Μετά από κάθε επίσκεψη, συντάσσεται έκθεση στην οποία εντοπίζονται τυχόν αδυναμίες και διατυπώνονται συστάσεις για διορθωτικά μέτρα, τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν εντός καθορισμένης ημερομηνίας.

Οι συστάσεις υποβάλλονται από την Επιτροπή στο Συμβούλιο για έγκριση.

Το κράτος – μέλος που αξιολογείται υποβάλει σχέδιο δράσης

Στη συνέχεια, το αξιολογούμενο κράτος μέλος πρέπει να υποβάλει ένα σχέδιο δράσης το οποίο καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισης των αδυναμιών που εντοπίστηκαν. Προκειμένου να υλοποιήσουν τις συστάσεις, τα κράτη-μέλη μπορούν να υποστηρίζονται από την Επιτροπή, την Frontex και άλλους φορείς της ΕΕ με πρακτικά και/ή χρηματοδοτικά μέσα.

Στην 8η εξαμηνιαία έκθεση για τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν, της 15ης Δεκεμβρίου 2015, ανακοινώθηκε ήδη ότι, ανάλογα με τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων Σένγκεν στην Ελλάδα, ενδέχεται να προταθούν ειδικά μέτρα όπως προβλέπεται στα άρθρα 19α και 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.

Διαδικασίες για εξαιρετικές περιστάσεις

Εάν μια έκθεση αξιολόγησης Σένγκεν καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αξιολογούμενο κράτος-μέλος «αμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο των κανόνων Σένγκεν» και εάν υπάρχουν «σοβαρές ελλείψεις στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα», η Επιτροπή μπορεί να προτείνει συστάσεις, που πρέπει να εγκρίνει το Συμβούλιο της ΕΕ, σχετικά με τη λήψη διορθωτικών μέτρων για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης.

Η συμμόρφωση του κράτους – μέλους

Προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με αυτές τις συστάσεις, η Επιτροπή μπορεί, βάσει του άρθρου 19α του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, να υποδείξει στο αξιολογούμενο κράτος μέλος να λάβει συγκεκριμένα μέτρα, όπως η ανάπτυξη ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων, ή η υποβολή στρατηγικού σχεδίου το οποίο θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο το εν λόγω κράτος-μέλος θα διαθέσει το δικό του προσωπικό και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση των ελλείψεων.

Οι προτάσεις της Επιτροπής πρέπει να εγκριθούν από επιτροπή των κρατών-μελών με ειδική πλειοψηφία. Το αξιολογούμενο κράτος-μέλος έχει τότε προθεσμία τριών μηνών για να ολοκληρώσει τις διορθωτικές δράσεις.

Μετά την τρίμηνη διορία

Σε περίπτωση που, μετά την παρέλευση τριών μηνών, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και τα μέτρα που έχουν ληφθεί δεν επαρκούν για την κατάλληλη αντιμετώπισή τους, η Επιτροπή δύναται να ενεργοποιήσει την εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.

Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, εάν τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 19α δεν είναι αποτελεσματικά, το Συμβούλιο της ΕΕ μπορεί, με βάση πρόταση της Επιτροπής, να συστήσει σε ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους στο σύνολο ή σε συγκεκριμένα τμήματα των εσωτερικών συνόρων του(ς) ως λύση εσχάτης ανάγκης, προκειμένου να προστατευθεί το κοινό συμφέρον στον χώρο Σένγκεν.

Η σύσταση του Συμβουλίου πρέπει να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία.

Από 6 μήνες μέχρι δύο χρόνια

Σύμφωνα με το άρθρο 26, και στις εξαιρετικές περιστάσεις που περιγράφονται ανωτέρω, οι έλεγχοι μπορούν να επαναφερθούν για διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες. Το μέτρο αυτό μπορεί να παραταθεί για επιπλέον εξαμηνιαίες περιόδους μέχρι και δύο έτη.

tvxs.gr