Η τριμηνιαία έκθεσή του εκτιμά ότι η χώρα θα χρειαστεί πιθανότατα και τέταρτο μνημόνιο διαφορετικά θα υπάρξει χρεοκοπία και επιστροφή σε εθνικό νόμισμα – Αβέβαιη η πρόβλεψη για επιτάχυνση της ανάπτυξης το 2017 και το 2018
Την προοπτική της ισχυρής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας που διατυμπανίζουν τον τελευταίο καιρό τα στελέχη της κυβέρνησης δεν τη βλέπει το Γραφείο Προϋπολογισμού Κράτους της Βουλής. Τουλάχιστον όχι με τα σημερινά δεδομένα. Σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου 2016 που εξέδωσε η επιστημονική επιτροπή του Γραφείου για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, δεν υπάρχουν τα δεδομένα που να δικαιολογούν τις προϋποθέσεις για μία ισχυρή ανάκαμψη. Στη ίδια έκθεση, η επιτροπή εκτιμά ότι πιθανότατα η χώρα θα χρειαστεί ένα τέταρτο πρόγραμμα.
Οπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του Γραφείου, η έκθεση επικεντρώνεται στο τέταρτο τρίμηνο του 2016 και συντάχθηκε με βάση το σημερινό πλαίσιο πολιτικής, όπως αυτό διαμορφώνεται από τις συμφωνίες που έχει πραγματοποιήσει η κυβέρνηση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Αβέβαιη η πρόβλεψη για επιτάχυνση της ανάπτυξης
Στην ανάλυσή του, λοιπόν το Γραφείο Προϋπολογισμού επισημαίνει ότι παρά την επίτευξη οριακά θετικού ρυθμού ανάπτυξης το 2016, μόνο «μια γενναία μεταρρυθμιστική προσπάθεια που θα δημιουργεί το κατάλληλο οικονομικό, επιχειρηματικό και κοινωνικό περιβάλλον θέτει τις βάσεις για τη δυνατότητα ανοδικής πορείας για τη χώρα».
Σχολιάζοντας τις εκτιμήσεις τρέχοντος του προϋπολογισμού, αναφέρει ότι η πρόβλεψη για επιτάχυνση της ανάπτυξης το 2017 και το 2018 είναι αβέβαιη και εξαρτάται από διάφορους συγκυριακούς και εξωτερικούς παράγοντες.
Αναφορικά με τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση, η έκθεση εκτιμά ότι η οικονομία θα δοκιμαστεί στα όρια της αντοχής της, καθώς το αδιέξοδο στις συζητήσεις Αθήνας – θεσμών «θα έχει αρνητικές επιπτώσεις, αν δεν ξεπεραστεί σύντομα».
Αναφέρεται επίσης ότι ο στόχος της κυβέρνησης –όπως τον είχε προαναγγείλει ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας τον Οκτώβριο του 2016- να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση εντός τριών εβδομάδων, «ήταν ξεκάθαρος και ορθός, αλλά δεν επιτεύχθηκε».
Με την έκθεση το Γραφείο καλεί την κυβέρνηση να εφαρμόσει, δίχως άλλες καθυστερήσεις το πρόγραμμα, σημειώνοντας πως «αν το Μνημόνιο υλοποιηθεί έως το τέλος, η χώρα θα έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει από τα σημερινά αδιέξοδα». Αντιθέτως, «καθυστερήσεις, αδράνειες και αντιφάσεις στο μέτωπο υλοποίησης των δεσμεύσεων του Μνημονίου και η χαμηλή εμπιστοσύνη, δεν αφήνουν την ελληνική οικονομία να προχωρήσει» προειδοποιεί.
Τέταρτο πρόγραμμα;
Το Γραφείο Προϋπολογισμού σχολιάζει ότι είναι πιθανό το ενδεχόμενο ενός τέταρτου προγράμματος, καθώς, όπως εξηγεί, η Ελλάδα το 2018 θα χρειαστεί νέα δάνεια για την κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών. «Αυτά μπορούν να εξευρεθούν είτε από τις αγορές, εφόσον έχει καταφέρει να βγει σε αυτές, είτε από τον ESM» σημειώνει.
Ως προς το δεύτερο σενάριο – αυτό της παροχής βοήθειας από τον ESM – υπογραμμίζει πως «ένα νέο αίτημα το 2018 για δάνειο από τον ESM θα συνοδευθεί σύμφωνα με τους κανόνες του από ένα νέο, το τέταρτο μνημόνιο», διευκρινίζοντας βέβαια ότι «οι δυσκολίες έγκρισής του από τους εταίρους, καθιστά επίφοβους τους όρους που θα το συνοδεύουν».
«Η Ελλάδα μετά το 2018 θα χρειαστεί δάνεια για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της μετέπειτα περιόδου διαφορετικά οδηγείται σε διακοπή της εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών της. Αυτά μπορούν να εξευρεθούν είτε από τις αγορές, εφόσον έχει καταφέρει να βγει σε αυτές, είτε από τον ΕΜΣ. Και αυτό το γεγονός αποτελεί πεδίο που δυσκολεύει και το κλείσιμο της αξιολόγησης λόγω των διαφορετικών προσεγγίσεων μεταξύ ΔΝΤ, Ε.Ε και ελληνικής κυβέρνησης» αναφέρει θέτοντας σε ειδικό κεφάλαιο το ερώτημα για 4ο Μνημόνιο.
»Προφανώς, ένα νέο αίτημα το 2018 για δάνειο από τον EΜΣ θα συνοδευθεί σύμφωνα με τους κανόνες του από ένα νέο, το τέταρτο Μνημόνιο (=πρόγραμμα προσαρμογής)» λέει.
«Αλλά οι δυσκολίες έγκρισης ενός νέου προγράμματος από τους εταίρους που θα βρίσκονται υπό σημαντικές πολιτικές πιέσεις καθιστά επίφοβους τους όρους που θα το συνοδεύουν. Αν δεν υπάρξει συμφωνία με τον ΕΜΣ (που σημειωτέον είναι διακυβερνητικό όργανο και όχι όργανο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) ή χρηματοδότηση μέσω εξόδου στις αγορές, τότε η πτώχευση θα είναι αναπόφευκτη με πιθανότατη συνέπεια την έξοδο από το Ευρώ» αναφέρει.
Συνεχίζει η έκθεση λέγοντας «τα πιθανά προβλήματα που θέτει μια πτώχευση είναι προβλέψιμα – νέα καταβύθιση της παραγωγής, τραπεζική κρίση, διακοπή των εισροών από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ, αβεβαιότητα και στην περίπτωση εξόδου από το κοινό νόμισμα, υποτιμήσεις του εθνικού νομίσματος, έντονες τάσεις για σπιράλ πληθωρισμού και υποτιμήσεων που θα απαιτούν μία εξαιρετικά περιοριστική νομισματική πολιτική, κ.λπ. και με το εξωτερικό, δημόσιο και ιδιωτικό χρέος να επικρέμαται απειλητικό ως «δαμόκλειος σπάθη»».
ΑΕΠ – Ανεργία – Φορολογία – Κρατικές δαπάνες
Σχετικά με την πορεία της οικονομίας, η επιτροπή του Γραφείου Προϋπολογισμού εκτιμά ότι το ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί το 2016 οριακά γύρω από το μηδέν, ενώ σχετικά με την αγορά εργασίας, διαπιστώνει ότι η μείωση της ανεργίας συνοδεύεται από σημαντική εξάπλωση των ελαστικών μορφών απασχόλησης.
Τονίζει επίσης ότι «οι συνεχείς μεταβολές στη φορολογία πρέπει να σταματήσουν» και ότι «το επίπεδο της φορολογικής επιβάρυνσης είναι υψηλό, όχι καθαυτό, αλλά σε συνδυασμό με τις λοιπές διαρθρωτικές υστερήσεις».
Τέλος, υπογραμμίζει την ανάγκη να γίνει ριζική επανεξέταση της κατανομής των κρατικών δαπανών, «καθώς ο κύριος στόχος θα ήταν να επιτευχθούν κατά περίπτωση εξοικονομήσεις ή και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των δαπανών». Και συμπληρώνει: «Συμμεριζόμαστε την υπόθεση πολλών (σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση) ότι δεν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια για στοχευμένες εξοικονομήσεις δαπανών π.χ. στις δημόσιες προμήθειες, τα δημόσια έργα και τις καταναλωτικές δαπάνες του κράτους».
