Της Στεφανίας Σούκη
Ο θετικός απολογισμός του τουρισμού για το 2017 αναμένεται να συνεχιστεί και το 2018. Θα πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι η επιβολή του τέλους διαμονής ανά διανυκτέρευση, η
εφαρμογή του οποίου έχει αρχίσει από 1.1.2018 βάσει του άρθρου 53 του ν.4389/2016, ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τον κύκλο εργασιών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Αυτό επισημαίνει στην έκθεσή του για το 2017 ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις θετικές επιδόσεις του τουρισμού τα τελευταία χρόνια και τη συμβολή του στην απασχόληση. Οσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα του κλάδου των καταλυμάτων παρατηρείται μικρή βελτίωση στο εννιάμηνο του 2017 (λόγω των ευνοϊκών εξελίξεων όσον αφορά τον τουρισμό), με τον σχετικό δείκτη (να διαμορφώνεται στο 42,7%), ωστόσο παραμένει σε υψηλό επίπεδο.
Ως θετικοί παράγοντες για το τρέχον έτος προσμετρώνται η ανακατασκευή και επέκταση των περιφερειακών αεροδρομίων από τη Fraport κατά τους χειμερινούς μήνες του 2017-2018, η διεύρυνση του δικτύου της Aegean Airlines με 18 νέα δρομολόγια εξωτερικού, 11 νέους προορισμούς από την Αθήνα και παράλληλα 7 νέα δρομολόγια από την περιφέρεια, η είσοδος νέων αεροπορικών εταιριών χαμηλού κόστους, αλλά και η προσθήκη νέων δρομολογίων στην Ελλάδα από τις προϋπάρχουσες αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους, που ενισχύουν τις προοπτικές του κλάδου.
Το 2017 η εικόνα του τουρισμού στην Ελλάδα βελτιώθηκε περαιτέρω. Ενώ το 2016 αλλά και το α’ τρίμηνο του 2017 η πτώση των εισπράξεων συμβάδιζε με πτώση των διανυκτερεύσεων, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε στο σύνολο του έτους κατά 9,7% σε σχέση με το 2016 και ταυτόχρονα οι ταξιδιωτικές εισπράξεις (χωρίς την κρουαζιέρα) εμφάνισαν αύξηση σε τρέχουσες τιμές κατά11,1% και σε σταθερές τιμές κατά 10%. Η μέση δαπάνη ανά ταξίδι ανέκαμψε στο σύνολο του έτους (+1,4% το 2017 από -11,3% το 2016). Στις θετικές αυτές εξελίξεις συνέβαλαν επίσης η πιο ανταγωνιστική τιμολογιακή πολιτική των τουριστικών επιχειρήσεων στις αρχές του έτους (στο α’ τετράμηνο του 2017 οι τιμές στις υπηρεσίες παροχής καταλυμάτων ήταν μειωμένες κατά 1% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016), η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και τα προβλήματα ασφαλείας πολλών ανταγωνιστικών μεσογειακών προορισμών.
Στις υπηρεσίες που συνδέονται με την τουριστική δραστηριότητα, αύξηση καταγράφουν οι υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης, τα ταξιδιωτικά πρακτορεία και οι μεταφορές (εξαιρουμένων όμως των θαλάσσιων μεταφορών, ενδεχομένως λόγω μεταβολών στον τρόπο πραγματοποίησης ταξιδιών).
Στην έκθεση της ΤτΕ γίνεται επίσης ιδιαίτερη αναφορά στις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί στον κλάδο κατά την πρόσφατη περίοδο. Την περίοδο 2012- 2016 παρατηρείται αύξηση των διαθέσιμων κλινών στο σύνολο της χώρας κατά 3% και των κλινών πολυτελών ξενοδοχείων (5 αστέρων) κατά 22%, ενώ στην Αττική τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν της τάξεως του -1% και 8%. Η βελτίωση είναι αισθητή τόσο σε όρους όγκου, όσο και σε όρους ποιότητας, καθώς οι αυξημένες ροές τουριστών φαίνεται ότι οδήγησαν σε επενδύσεις για αύξηση των διαθέσιμων κλινών και αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος».
Ο ελληνικός τουρισμός κατά τη διάρκεια του 2017 παρουσίασε ιδιαίτερο δυναμισμό, γεγονός που οφείλεται και στη βελτίωση, παρά την κρίση, των υποδομών που αφορούν
τα ξενοδοχεία και τα αεροδρόμια. Η αύξηση των αφίξεων και των εισπράξεων από τις παραδοσιακές αγορές (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο) αλλά και από τις ΗΠΑ
συνεχίστηκε, ενώ η αγορά της Ρωσίας παρέμεινε οριακά στα περυσινά επίπεδα.
Σημειώνεται εδώ ότι σύμφωνα με την έκθεση ”The Travel & Tourism Competitiveness Report, World Economic Forum (2017)”, η Ελλάδα ανέβηκε στην 24η θέση στην παγκόσμια κατάταξη (ανάμεσα σε 136 χώρες) από την 31η που είχε με βάση την έκθεση του 2015. Η βαθμολογία που συγκεντρώνει είναι 4,51 σε μια κλίμακα από το 1 έως το 7. Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές ανταγωνιστικές αγορές (π.χ. Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία), η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση, ενώ έχει καλύτερη θέση σε σχέση με την Κύπρο και
την Τουρκία.
Οι συνεχιζόμενοι θετικοί ρυθμοί αύξησης της απασχόλησης οφείλονται κατά κύριο λόγο στην επάνοδο της οικονομίας σε θετικούς, αν και σχετικά χαμηλούς, ρυθμούς ανάπτυξης το εννεάμηνο του 2017 και ιδιαίτερα στην καλή πορεία ορισμένων κλάδων, όπως το εμπόριο, ο τουρισμός και η μεταποίηση.
Όσον αφορά την απασχόληση ανά τομέα και κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, το εννεάμηνο του 2017 παρατηρείται συνέχιση της αύξησης των μεριδίων του δευτερογενούς (15,4%) και του τριτογενούς τομέα (72,5%) και υποχώρηση του μεριδίου του πρωτογενούς τομέα στη συνολική απασχόληση (12,1%). Ειδικά στον κλάδο του τουρισμού, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 4,0%, αντανακλώντας την αύξηση τόσο στις αφίξεις τουριστών όσο και στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, αν και ο θετικός ρυθμός μεταβολής της συνεχίζει να επιβραδύνεται.
