Το τελευταίο «εμπόδιο» στον αγώνα δρόμου για την ολοκλήρωση των Δασικών Χαρτών της χώρας επιχειρεί να προσπεράσει η κυβέρνηση με μια νέα ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο «Διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντος». Η πολυαναμενόμενη, εδώ και σχεδόν μια διετία, ρύθμιση για τις εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις, προωθείται ώστε να επιτρέπει την αγροτική χρήση των επίμαχων περιοχών για να μην χαθούν οι κοινοτικές επιδοτήσεις, δίχως όμως να δίνεται παράλληλα στους αγρότες η κυριότητα των εκτάσεων.
Το πρόβλημα
Το πρόβλημα είχε δημιουργηθεί όταν άλλοτε δασικές εκτάσεις, όπως αποτυπώνονται στις αεροφωτογραφίες του ΄45 (ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, στις αντίστοιχες του 1960), μετέπειτα εκχερσώθηκαν παρανόμως, μετατράπηκαν σε καλλιεργήσιμες και ξεκίνησαν οι αγρότες που τις εκμεταλλεύονταν να λαμβάνουν επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων). Μάλιστα, το πρόβλημα δεν είναι μεμονωμένο, αλλά όπως διαφάνηκε από την ανάρτηση των δασικών χαρτών, αφορά 2.228.396 στρέμματα επιδοτούμενων αγροτικών εκτάσεων και χιλιάδες αγρότες, οι οποίοι κινδυνεύουν να χάσουν τα κοινοτικά κονδύλια στήριξης.
Οι περισσότερες εκχερσωμένες εκτάσεις καταγράφονται στους νομούς Χαλκιδικής (156.127 στρέμματα), Ηλείας (148.761 στρέμματα), Φθιώτιδας (141.426), Αιτωλοακαρνανίας (133.041), Αττικής (112.356), Λάρισας (106.711) ενώ την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν οι νομοί Λακωνίας, Μεσσηνίας, Αχαΐας και Εύβοιας.
Η ρύθμιση
Με την προτεινόμενη ρύθμιση δεν μεταβάλλεται ο δασικός χαρακτήρας των ρυθμιζόμενων εκτάσεων, ούτε ο χαρακτηρισμός που οι εκχερσωμένες εκτάσεις φέρουν στους δασικούς χάρτες (δηλαδή ΔΑ), αλλά επιτρέπεται η διατήρηση της αγροτικής χρήσης για όσο χρόνο οι συγκεκριμένες εκτάσεις τελούν υπό το καθεστώς ενωσιακών ενισχύσεων.
Όπως προκύπτει από τον Κανονισμό (ΕΚ) 1782/2003, σκοπός θέσπισης των κανόνων στήριξης της κοινής γεωργικής πολιτικής είναι η αποτροπή εγκατάλειψης της γεωργικής γης και η εξασφάλιση της καλλιέργειάς της στο μέλλον. «Με δεδομένο ότι τα δικαιώματα ενίσχυσης καθορίζονται με βάση τον μέσον όρο των επιδοτήσεων που ελάμβαναν οι γεωργοί το έτος 2000 για τις αρόσιμες εκτάσεις και το έτος 1999 για τις ελαιοκαλλιέργειες, προκύπτει ότι η αγροτική χρήση εκτάσεων που το έτος 1945 εμφάνιζαν δασική μορφή, όχι απλά τελούσε εν γνώσει του Ελληνικού Κράτους τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια, αλλά τούτο, εγκρίνοντας τις σχετικές αιτήσεις χορήγησης ενιαίων ενισχύσεων, δημιούργησε την εύλογη πεποίθηση σε δικαιούχους καλλιεργητές ότι νομίμως των εκτάσεων αυτών έχει μεταβληθεί η χρήση», αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση για την προωθούμενη ρύθμιση.
Περαιτέρω, όπως προκύπτει από την οικονομικοτεχνική μελέτη με τίτλο «Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών για την εκπόνηση μελέτης ανάδειξης των τεχνικών στοιχείων θεμελίωσης του δημοσίου συμφέροντος», η οποία υλοποιήθηκε από την εταιρεία «NERCO – Ν. Χλύκας και Συνεργάτες» για λογαριασμό της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν τη διατήρηση της αγροτικής χρήσης στις υπό ρύθμιση εκτάσεις, ενώ οι περιβαλλοντικές συνέπειες από τη διατήρηση της χρήσης αυτής δεν κρίνονται σημαντικές. Και τούτο διότι το 50% τουλάχιστον των υπό ρύθμιση εκτάσεων αφορούν σε δενδροκομικές καλλιέργειες, οι οποίες, ως προς τα περιβαλλοντικά οφέλη, προσιδιάζουν σε μεγάλο βαθμό προς τις εκτάσεις που συνιστούν δάση (δενδρώδης βλάστηση), ενώ υπερτερούν των ωφελειών των δασικών εκτάσεων (συντιθέμενη από αραιής πυκνότητας και χαμηλή μη δενδρώδη βλάστηση). Η μελέτη εκπονήθηκε ώστε να στοιχειοθετηθεί το δημόσιο συμφέρον με τη διατήρηση των καλλιεργειών στις εκχερσωμένες εκτάσεις και η νομοθετική ρύθμιση να είναι συνταγματικά ανεκτή.
Τι προτείνει το ΥΠΕΝ
Η εκχέρσωση δασών προς απόδοση σε αγροτική καλλιέργεια απαγορεύεται. Κατ’ εξαίρεση όμως θα επιτρέπεται η από γεωργικούς συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών ή φυσικά πρόσωπα εκχέρσωση δασικών εκτάσεων ή η χρήση από αυτούς ασκεπούς έκτασης ή διάκενου εντός δάσους ή δασικής έκτασης, εμβαδού έως 30 στρέμματα (όταν πρόκειται για φυσικά πρόσωπα), για γεωργική, δενδροκομική καλλιέργεια ή για φύτευση σε ανάμειξη αγρίων και οπωροφόρων, καρποφόρων δένδρων ή για φύτευση δασικών ειδών για την απόδοση προϊόντων, ιδίως, κάστανων, καρυδιών και τρούφας, ή για δημιουργία αμπελώνων ή φυτειών αρωματικών φυτών. Θα επιτρέπεται, επίσης, η δια εμβολιασμού εξημέρωση άγριων οπωροφόρων ή καρποφόρων δένδρων. Επιπλέον θα επιτρέπονται κατασκευές που εξυπηρετούν τη γεωργική εκμετάλλευση, όπως δεξαμενές νερού, γεωτρήσεις, μετρητές ρεύματος, υπόστεγα.
Γεωργική εκμετάλλευση
Η έγκριση για τη γεωργική εκμετάλλευση (και για δημόσιες εκτάσεις και οι κοινόχρηστες και διαθέσιμες εποικιστικές δασικές εκτάσεις) θα χορηγείται, εφόσον διαπιστωθεί, κατόπιν σχετικής οικονομοτεχνικής μελέτης βιωσιμότητας της γεωργικής εκμετάλλευσης, ότι οι εδαφολογικές και οικολογικές συνθήκες συνηγορούν υπέρ αυτού του τρόπου εκμετάλλευσης χωρίς να παραβλάπτεται η λειτουργία του δασικού οικοσυστήματος, από την απώλεια του φυσικού του στοιχείου. Σε αυτές τις εκτάσεις, η έγκριση επέμβασης θα χορηγείται σε δάση, δασικές, χορτολιβαδικές, πετρώδεις εκτάσεις που εκχερσώθηκαν για γεωργική εκμετάλλευση, χωρίς άδεια της δασικής αρχής, οι οποίες αποτυπώνονται στους αναρτημένους δασικούς χάρτες με τον χαρακτηρισμό «ΔΑ» ή «ΧΑ» (δηλαδή άλλοτε δασικές ή χορτολιβαδικές που εμφανίζονται σήμερα ως αγροτικές), εφόσον συνεχίζουν την αγροτική χρήση έως σήμερα ή τελούν σε καθεστώς αγρανάπαυσης και είναι ενταγμένες στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων (Ο.Σ.Δ.Ε.), διατηρούν τη γεωργική χρήση για όσο χρόνο λαμβάνουν ενιαία ενίσχυση. Οι εκτάσεις αυτές εξακολουθούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό «ΔΑ» ή «ΧΑ» στο δασικό χάρτη, ο οποίος δεν μεταβάλλεται.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ
Για την αποτύπωση των συγκεκριμένων εκτάσεων, ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων, Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) αποστέλλει στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στον φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο», το γεωχωρικό περίγραμμα του συνόλου των εκτάσεων που έχουν δηλωθεί με Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης στο Ο.Σ.Δ.Ε.. Τα περιγράμματα προσαρμόζονται στα χαρτογραφικά υπόβαθρα των δασικών χαρτών και οι εκτάσεις που τελούν σε καθεστώς ενίσχυσης επισημαίνονται, καταχωριζόμενης της σχετικής πληροφορίας με την αντίστοιχη ένδειξη της νόμιμης αλλαγής χρήσης. Τα στοιχεία του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. επικαιροποιούνται ανά τρία έτη. Το ειδικό αρχείο που δημιουργείται από τα στοιχεία του δασικού χάρτη και του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., θα ενημερώνεται και θα τηρείται από το Τμήμα Δασικών Χαρτογραφήσεων των Διευθύνσεων Δασών.
Διοικητικά μέτρα
Στις εκτάσεις αυτές, για όσο χρόνο τελούν υπό καθεστώς ενίσχυσης, δεν θα επιβάλλονται διοικητικά μέτρα και κυρώσεις όπως ορίζει η δασική νομοθεσία, ενώ η εκτέλεση σχετικών διοικητικών πράξεων που έχουν ήδη εκδοθεί θα αναστέλλεται. Έως την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών στο Κτηματολόγιο το ιδιοκτησιακό καθεστώς έναντι του Δημοσίου των συγκεκριμένων εκτάσεων δεν θα εξετάζεται, προκειμένης της υπαγωγής σε καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης. Γι΄ αυτό το «Ελληνικό Κτηματολόγιο» θα αποστέλλει, τόσο στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., όσο και στο Τμήμα Δασικών Χαρτογραφήσεων των Διευθύνσεων Δασών, καθώς και στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΝ, σε ετήσια βάση, γεωχωρικό και περιγραφικό αρχείο, για τις εγγραφές με δικαιούχο κυριότητας το Ελληνικό Δημόσιο, των περιοχών, στις οποίες οριστικοποιούνται οι πρώτες εγγραφές.
Πηγή ΟΤ
