• Ο Αρεοπαγίτης κ. Αθανάσιος Θεοφάνης ξεκίνησε την πειθαρχική έρευνα με εντολή της Ιωάννας Κλάπα • Οξεία σύγκρουση με τις Ενώσεις Δικαστών, Εισαγγελέων και Δικηγόρων που κάνουν λόγο για «εκφοβισμό» και «θεσμική εκτροπή»
Με έντονους κραδασμούς στο εσωτερικό της Δικαιοσύνης ξεκίνησε την Τετάρτη 26 Μαρτίου, ο πειθαρχικός έλεγχος σε βάρος της ανακρίτριας και της αντεισαγγελέως Πλημμελειοδικών Ρόδου, με εντολή της Προέδρου του Αρείου Πάγου κ. Ιωάννας Κλάπα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες ο επιθεωρητής Αρεοπαγίτης κ. Αθανάσιος Θεοφάνης, που ήλθε στη Ρόδο, ανέλαβε τη διερεύνηση των δύο λειτουργών, για να διαπιστωθεί πώς έκριναν την τύχη επτά κατηγορουμένων για το πολυσυζητημένο σκάνδαλο διαφθοράς στην Πολεοδομία Ρόδου.
Η εντολή για την κατεπείγουσα διερεύνηση δόθηκε από την κα Κλάπα στην πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Επιθεώρησης, Αρεοπαγίτη κ. Ασημίνα Υφαντή, και αφορά στην ουσιαστική κρίση του Ανακριτή και της Αντεισαγγελέως που αποφάσισαν την επιβολή περιοριστικών όρων και όχι προσωρινή κράτηση.
Η απόφαση που πυροδότησε τις εξελίξεις
Οι δύο δικαστικές λειτουργοί, μετά από ανακριτική διαδικασία που διήρκεσε έως αργά το βράδυ της Δευτέρας 24 Μαρτίου, έκριναν από κοινού ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι για την προσωρινή κράτηση των κατηγορουμένων, επιβάλλοντας, ωστόσο, αυστηρούς περιοριστικούς όρους. Μεταξύ αυτών: απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, τακτική εμφάνιση σε Αστυνομικό Τμήμα και χρηματικές εγγυήσεις ύψους από 20.000 έως 100.000 ευρώ.
Στην απόφασή τους, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αλλά και τις δηλώσεις της ΕνΔΕ, ελήφθησαν υπόψη:
– η λευκή ποινική εικόνα των κατηγορουμένων,
– η σταθερή διαμονή τους,
– η άμεση διοικητική αναστολή της υπαλληλικής τους ιδιότητας,
– η μη ύπαρξη σοβαρού κινδύνου τέλεσης νέων αδικημάτων.
Η απόφασή τους ήρθε σε αντίθεση με τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει η δημόσια προβολή της υπόθεσης.
Η κα Κλάπα παρήγγειλε τη διενέργεια πειθαρχικής έρευνας και ακολούθησε αντίδραση από όλες σχεδόν τις θεσμικές ενώσεις του νομικού κόσμου.
Σφοδρές και ομόφωνες αντιδράσεις
Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος:
«Η παραγγελία πειθαρχικού ελέγχου για δικαιοδοτική κρίση και η ευρεία γνωστοποίησή της πλήττει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών και τελικά βλάπτει την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης και τη Δημοκρατία».
Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕνΔΕ):
«Η κρίση που εκφέρει ο δικαστικός λειτουργός κατά την άσκηση των καθηκόντων του δεν συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα», υπενθυμίζοντας το άρθρο 109 παρ. 4 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και τις συνταγματικές διατάξεις περί ανεξαρτησίας.
Ένωση Διοικητικών Δικαστών:
Κατήγγειλε «κλίμα εκφοβισμού» και επισημαίνει ότι η δικαστική κρίση «υπόκειται μόνο στα ένδικα μέσα» και όχι σε εσωτερικούς ελέγχους με πολιτικά ή επικοινωνιακά κριτήρια.
Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος:
Μίλησε για «ένα ακόμη βήμα οπισθοδρόμησης» και κατηγόρησε την ηγεσία του Αρείου Πάγου ότι «συστηματικά ποδοπατεί το δικαιοδοτικό έργο των δικαστών υπό τη δαμόκλειο σπάθη του πειθαρχικού ελέγχου».
Δικηγορικός Σύλλογος Κω:
Σε μακροσκελή ανακοίνωση υπό τον τίτλο «Υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας», ο πρόεδρος Μανώλης Χατζηάμαλλος κάνει λόγο για ευθεία θεσμική εκτροπή. «Αντί οι δικαστές να είναι αξιολογητές των παραβατών, μετατρέπονται σε οιονεί κατηγορούμενους. Η έρευνα αυτή πέρασε λάθος μηνύματα στην κοινωνία», σημειώνει.
Δικηγορικός Σύλλογος Ρόδου:
Τόνισε ότι η παρέμβαση αυτή «προσβάλλει τη λειτουργική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών», υπονομεύει το κύρος της Δικαιοσύνης και «δημιουργεί ανασφάλεια» στους δικαστές.
Αναφέρει συγκεκριμένα:
«Πρόσφατα η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου παρήγγειλε τη διενέργεια πειθαρχικού ελέγχου κατά ανακριτή και εισαγγελέα, που υπηρετούν στο Πρωτοδικείο και την Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρόδου, ως προς την απόφασή τους να επιβληθούν περιοριστικοί όροι και όχι προσωρινή κράτηση σε κατηγορούμενους της υπόθεσης της Πολεοδομίας Ρόδου.
Η λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών κατά την άσκηση των καθηκόντων τους κατοχυρώνεται από το άρθρο 87 επ. του Συντάγματος, άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και 109 παρ. 4 ΚΟΔΚΔΛ.
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Ρόδου θεωρεί, ότι οποιαδήποτε ευθεία παρέμβαση στις αποφάσεις των δικαστικών λειτουργών αποτελεί προσβολή της λειτουργικής ανεξαρτησίας τους, υπονομεύει το κύρος της Δικαιοσύνης, κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών και του νομικού κόσμου σ΄ αυτή, ανατρέπει κατακτήσεις του νομικού μας πολιτισμού και δημιουργεί ανασφάλεια στους δικαστικούς λειτουργούς.
Το κύρος της Δικαιοσύνης διαφυλάσσεται με την αυστηρή τήρηση των δικονομικών και ουσιαστικών κανόνων και όχι με επιλεκτικές επικοινωνιακές παρεμβάσεις.
Οποιαδήποτε μορφή παρέμβασης στην ουσιαστική κρίση δικαστών και εισαγγελέων προκαταβάλλει και επηρεάζει την ορθή απονομή της και καταργεί έμμεσα το τεκμήριο αθωότητας. Θέλουμε ανεξάρτητη Δικαιοσύνη και όχι φοβισμένους δικαστικούς λειτουργούς – υπαλλήλους.
Βέβαια αν και οι δικαστικοί λειτουργοί δεν είναι ανέλεγκτοι, θα πρέπει να ελέγχονται όπως επιβάλλει το Σύνταγμα και οι νόμοι του κράτους και όχι με τέτοιου είδους παρεμβάσεις.
Στηρίξαμε, στηρίζουμε και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την ανεξαρτησία των λειτουργών της Δικαιοσύνης από οποιαδήποτε μορφή παρέμβασης, από όπου και από όποιον προέρχεται».
Η απάντηση του Αρείου Πάγου
Ο Άρειος Πάγος, μέσω του εκπροσώπου Τύπου κ. Παναγιώτη Λυμπερόπουλου, απάντησε:
«Η ελευθερία της γνώμης κάθε δικαστή και εισαγγελέα είναι θεμελιώδης, δεν μπορεί όμως να συγχέεται με το ανέλεγκτο». Το σχόλιο, ωστόσο, ερμηνεύτηκε ως επιβεβαίωση της πρόθεσης επιβολής πειθαρχικής «πειθαρχίας» σε ουσιαστικές δικανικές κρίσεις.
Η συγκεκριμένη παρέμβαση δεν είναι μεμονωμένη. Τον Ιούνιο 2024, η ίδια Πρόεδρος είχε παραγγείλει πειθαρχική διερεύνηση σε βάρος των δικαστών που δεν διέταξαν την προφυλάκιση του δικηγόρου κ. Απόστολου Λύτρα. Η υπόθεση εκείνη είχε πυροδοτήσει αντίστοιχες σφοδρές αντιδράσεις, με την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων να προσφεύγει τότε ακόμα και στο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων.
Τι διακυβεύεται
Η ουσία της διαμάχης αφορά στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Οι Ενώσεις υποστηρίζουν ότι η ουσιαστική κρίση για την επιβολή ή όχι της προσωρινής κράτησης αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της δικανικής εξουσίας, η οποία πρέπει να λειτουργεί χωρίς φόβο πειθαρχικών διώξεων.
Στο επίκεντρο της υπόθεσης βρίσκεται πλέον η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ Δικαστών και Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Ο πειθαρχικός έλεγχος που ξεκίνησε χθες έχει προκαλέσει ανησυχία για τυχόν διασάλευση της ισορροπίας ανάμεσα στην ανεξαρτησία της κρίσης και την ευθύνη απέναντι στη νομιμότητα.
Οι επόμενες κινήσεις του Αρείου Πάγου και η πορεία της έρευνας υπό τον κ. Θεοφάνη αναμένεται να κρίνουν το εύρος και τη διάρκεια αυτής της μείζονος κρίσης στους κόλπους της ελληνικής Δικαιοσύνης.
Ο πειθαρχικό έλεγχος διατάχθηκε η φοβέρα.