Υπάρχει σήμερα στο Νότιο Αιγαίο αγρότης ή αγρότισσα με παραγωγή τέτοιου μεγέθους ώστε να μπορεί να υλοποιήσει επένδυση 500.000 ευρώ (στο ελάχιστο) και να διεκδικήσει το 50% της χρηματοδότησης που υπόσχεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων; Παρότι το επιδοτούμενο πρόγραμμα «καινοτομία και πράσινη μετάβαση στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων» εμφανίζει εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον για όλους τους ανθρώπους της γης, στην πραγματικότητα είναι σχεδιασμένο με γνώμονα τις παραγωγές της ηπειρωτικής Ελλάδας και αποκλείει τους παραγωγούς των μικροϊδιοκτησιών των νησιών του Αιγαίου.
Αναλυτικά, η υποβολή των φακέλων – αιτήσεων υπαγωγής στο πρόγραμμα του ΥΠ.Α.Α.Τ θα ξεκινήσει στις 16 Μαΐου 2022 και θα ολοκληρωθεί στις 30 Σεπτεμβρίου 2022. Ο συντάκτης του προγράμματος έχει προβλέψει ότι οι επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία «Μικρές» έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν επενδυτικά σχέδια για μια σειρά δράσεων μεταποίησης προϊόντων ή εφαρμογής τεχνολογικών μέσων και να τους επιστραφεί το 50% της επένδυσης. Η κύρια προϋπόθεση θέλει την επένδυση να είναι ελάχιστου προϋπολογισμού 500.000 ευρώ και μέγιστου 7.500.000 ευρώ και μάλιστα το έργο να ολοκληρωθεί σε χρονικό διάστημα 18 μηνών με έξι μήνες παράταση για λόγους ανωτέρας βίας.
Το πρόγραμμα προβλέπει χαμηλότερα ποσοστά επιδότησης για τις κατηγορίες των Μεσαίων (40%) και Μεγάλων (30%) επιχειρήσεων.
Θα μπορούσε
Στα νησιά του Νοτίου και του Βορείου Αιγαίου υπάρχουν μεμονωμένοι γεωργοί – κτηνοτρόφοι – αλιείς, ομάδες οργανωμένες σε τυπικούς και άτυπους συνεταιρισμούς, παράγοντας προϊόντα υψηλής ποιότητας και μοναδικότητας που χάνεται στους αιώνες της παράδοσης. Όλοι τους θέλουν να οργανώσουν καλύτερα την παραγωγή τους, να στεγάσουν καλύτερα τη δραστηριότητά τους, να υιοθετήσουν μέσα τυποποίησης, να βελτιώσουν τη διαδικασία μεταποίησης ώστε το εισόδημά τους να είναι σταθερό, χωρίς τις διακυμάνσεις που προκαλούν τα ενδιάμεσα προβλήματα.
Η φιλοσοφία του συγκεκριμένου προγράμματος κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως είναι ανεφάρμοστο στα νησιά. Οι νησιώτες καταλαβαίνουν τους λόγους αμέσως. Οι ιδιοκτησίες της γης είναι μικρές, ο όγκος της παραγωγής παραμένει χαμηλής κλίμακας (πλην εξαιρέσεων) και ο προϋπολογισμός στο ελάχιστό του αφορά οικονομικό μέγεθος που οι νησιώτες πρέπει να δουλέψουν για μια ζωή ώστε να τον προσεγγίσουν (χωρίς αυτό να είναι σίγουρο) ως τζίρο.
Αν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επιδιώκει την πραγματική στήριξη στροφής προς την καινοτομία και την πράσινη μετάβαση στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων θα πρέπει να αναπροσαρμόσει τους ελάχιστους προϋπολογισμούς της πρόσκλησης σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Ακόμα και σε μια τέτοια περίπτωση η συμμετοχή των παραγωγών θα παραμείνει μικρή, καθώς το 50% της ίδιας συμμετοχής, συν το ΦΠΑ, αυτή την περίοδο (μετά δύο ετών υγειονομικής κρίσης και σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων) δύσκολα θα καλυφθεί· ωστόσο θα υπήρχε κάποιο ενδιαφέρον.
Οι στόχοι του πρόγραμματος και τι επιδοτείται
Με το πρόγραμμα αυτό, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επιδιώκει την:
«Αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα μέσω συλλογικών σχημάτων ή/και της υιοθέτησης της συμβολαιακής γεωργίας. Τη Βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων, καθώς και την ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών, αλλά και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής».
Στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνεται μεταξύ των άλλων η κατασκευή και ο εκσυγχρονισμός ακινήτων και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας. Η αγορά οχημάτων μεταφοράς των πρώτων υλών και των προϊόντων, αγορά εξοπλισμού, εξαγορά των στοιχείων ενεργητικού άλλης επιχείρησης (για πρώτη φορά), δαπάνες μηχανοργάνωσης, προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες, βελτίωση των δικτύων διανομής, σημάνσεις, λογισμικά και γενικά όλα όσα χρειάζεται σήμερα μια σύγχρονη επιχείρηση.
Σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα αυτό είναι αξιόλογο, όμως λείπει από τις διατάξεις του η πρόβλεψη της νησιωτικότητας και αυτό είναι ολέθριο σφάλμα για ένα σύγχρονο υπουργείο.
