Ακάθεκτη προωθεί η Αγκυρα τον σχεδιασμό της για έρευνες στα ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, στην περιοχή νότια του Καστελλόριζου, πιθανότατα στα τέλη Αυγούστου. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η κρατική εταιρεία πετρελαίου (ΤΡΑΟ) κατέθεσε αίτημα προς τη διοίκηση των τουρκικών ναυτικών δυνάμεων για διεξαγωγή σεισμικών ερευνών σε μια περιοχή η οποία εκτείνεται ανάμεσα στον 28ο και στον 29ο μεσημβρινό, δηλαδή σε μια περιοχή που ξεκινάει από τα νότια της Ρόδου και φθάνει πέρα από το Καστελλόριζο. Στο αίτημα της ΤΡΑΟ προς το τουρκικό επιτελείο, ζητείται διαθεσιμότητα της περιοχής μετά τις 15 Αυγούστου, όταν ολοκληρώνεται η αποστολή του ερευνητικού σκάφους «Ορούτς Ρέις» στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Το «Ορούτς Ρέις» αποτελεί το ένα από τα δύο εξελιγμένα ερευνητικά πλοία της Τουρκίας. Το «Μπαρμπαρός» διεξάγει σεισμικές έρευνες τους τελευταίους μήνες στα νότια της Κύπρου, σε μια περιοχή που εκτείνεται έως και στα ανοικτά της Λεμεσού. Ουσιαστικά το «Ορούτς Ρέις» αποτελεί το «τέταρτο τουρκικό πλοίο» που η Αγκυρα θα στείλει στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρά το γεγονός ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι περιγράφουν αυτή την κίνηση ως «απάντηση» στα μέτρα της Ε.Ε., οι πληροφορίες για σχέδιο αποστολής ερευνητικού σκάφους μέσα στα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας έχουν φθάσει για πρώτη φορά ήδη προ αρκετών μηνών (η «Κ» αποκάλυψε αυτό τον σχεδιασμό στις 29 Απριλίου). Το πρώτο επεισόδιο δοκιμής των ελληνικών αντοχών διαδραματίστηκε τον Οκτώβριο του 2018, όταν σε μια σχετικά περιορισμένη περιοχή (600 τετραγωνικά χιλιόμετρα), που ορίζεται έως το ανατολικό άκρο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, πραγματοποίησε σεισμικές έρευνες το «Μπαρμπαρός». Εκείνη η κρίση αντιμετωπίστηκε με αξιοσημείωτη νηφαλιότητα από την Αθήνα και τη διαδοχική αποστολή δύο φρεγατών, οι οποίες ανέλαβαν ουσιαστικά να πραγματοποιήσουν μια επιχείρηση προβολής της ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή, παράλληλα με την τυπική εκπομπή των σχετικών μηνυμάτων.
Από την Αθήνα έχουν κοινοποιηθεί προς την Αγκυρα μέσω όλων των υφιστάμενων διαύλων οι κόκκινες γραμμές της και εκτιμάται ότι οι Τούρκοι γνωρίζουν πολύ καλά τα όρια που μπορεί να αγγίξει η κινητοποίησή τους. Είναι αξιοσημείωτη η συνέχεια που έχει δείξει η Ελλάδα σε αυτό τον τομέα, παρά το γεγονός ότι μεσολάβησαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις και μία αλλαγή κυβέρνησης, δίχως να διαταραχθεί ουσιαστικά η υπηρεσιακή τάξη στα αρμόδια υπουργεία. Εξακολουθούν να υπάρχουν εκτιμήσεις στην Αθήνα ότι τελικά η Αγκυρα θα αναπτύξει και το τέταρτο πλοίο της εντός της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ), προκειμένου να ολοκληρώσει αυτό τον ιδιότυπο θαλάσσιο στραγγαλισμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η τουρκική παρουσία στις ζώνες περί την Κύπρο παραμένει έντονη. Πολεμικά πλοία, υποβρύχια, αεροσκάφη και UAVs επιτηρούν τη γεώτρηση του «Φατίχ» στα δυτικά της Κύπρου σε διαρκή βάση. Προκειμένου, μάλιστα, να παραταθεί η ναυτική παρουσία εκεί, ανακοινώνονται διαρκείς στρατιωτικές ασκήσεις. Τελευταίο παράδειγμα, η έκδοση της NAVTEX 839/19 προ δύο ημερών, όπου ανακοινώθηκαν στρατιωτικές ασκήσεις μέχρι και τις 19 Αυγούστου, σε μια εκτεταμένη περιοχή στα δυτικά της Κύπρου, που έχει στο νοητό κέντρο της το σημείο όπου πραγματοποιεί γεωτρήσεις το πλωτό γεωτρύπανο «Φατίχ».
Αυτή η τακτική που ακολουθεί η Αγκυρα, ενώ παράλληλα προετοιμάζει καταφανώς δεύτερη επιχείρηση κατά των Κούρδων στα ανατολικά του Ευφράτη, ουσιαστικά παραπέμπει στο δόγμα των «δυόμισι πολέμων» που άρχισε να εμφανίζεται στη δεκαετία του ’90 και μετά το 2014 αναβιώνει στη γειτονική χώρα.
Σε τρία μέτωπα
Δηλαδή, παραπέμπει στη δυνατότητα της Τουρκίας να διεξαγάγει πολεμικές επιχειρήσεις σε τρία διαφορετικά μέτωπα, στα ανατολικά, τα δυτικά και αν χρειαστεί και στα νότια. Εν ολίγοις, πιθανή διεύρυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων της Τουρκίας στο μέτωπο της Συρίας δεν πρόκειται να μειώσει την κινητικότητά της στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία, άλλωστε, στηρίζεται σε ναυτικές και όχι χερσαίες δυνάμεις.
Για την Αθήνα το μεγάλο ερώτημα εντοπίζεται πάντα στη δυνατότητα μεσολάβησης κάποιας τρίτης δύναμης έναντι πιθανής απόφασης της Αγκυρας να οδηγήσει σε τριβές. Παρά τη σαφέστατη διατύπωση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια προς τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο περί ανοικτής γραμμής επικοινωνίας της Αθήνας με την Ουάσιγκτον, το τρέχον επίφοβο καθεστώς των σχέσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Τουρκία δεν καθησυχάζει κανέναν.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ενδεχομένως πιθανότερο να απαντήσει σε ένα τηλεφώνημα από τον πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντιμίρ Πούτιν, παρά από τον Ντόναλντ Τραμπ. Αυτή η ανισορροπία ανησυχεί, βεβαίως, την Αθήνα που ωστόσο δεν καθησυχάζει, αλλά επιχειρεί να διευρύνει τις επαφές με όλους τους παίκτες οι οποίοι διαδραματίζουν ρόλο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως το Ισραήλ, όπου ο κ. Δένδιας πραγματοποιεί σήμερα την πρώτη επίσκεψή του ως υπουργός Εξωτερικών σε διμερές επίπεδο, προκειμένου να επικυρώσει και με την παρουσία του τη δυναμική που έχει λάβει το σχήμα «3+1», δηλαδή της τριμερούς Ελλάδας, Κυπριακής Δημοκρατίας και Ισραήλ με τη στήριξη των ΗΠΑ.
Ανάγκη ενίσχυσης του στόλου
Οι διπλωματικοί δίαυλοι που καλλιεργεί η Αθήνα έχουν αδιαμφισβήτητη αξία, έναντι πιθανής έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, η διαρκής τριβή επαναφέρει στην επιφάνεια την ανάγκη για ανανέωση του στόλου επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού, ιδιαίτερα των μονάδων που αναλαμβάνουν το απαιτητικό έργο των επιχειρήσεων προβολής σημαίας και ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο, των φρεγατών. Τόσο το Πολεμικό Ναυτικό όσο και η Πολεμική Αεροπορία έχουν διανύσει ένα καλοκαίρι σε πλήρη ετοιμότητα, λόγω του φόβου διάχυσης της κρίσης από την κυπριακή αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) προς τα δυτικότερα. Η συζήτηση περί ενίσχυσης του στόλου πρακτικά δεν έχει σταματήσει τα τελευταία χρόνια, ωστόσο η δημοσιονομική στενότητα δημιουργεί προσκόμματα στην προώθηση οποιασδήποτε ουσιαστικής εξέλιξης στον τομέα της ενίσχυσης με νέες ναυτικές μονάδες.
