Παράλληλα με τους εθνικούς ανταγωνισμούς μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, μαίνεται ο ακήρυκτος «πόλεμος των λέξεων». Οτιδήποτε άλλο παρά αθώες, οι διακρίσεις ανάμεσα σε «οικονομικούς μετανάστες» και «πρόσφυγες», όπως και μεταξύ «παράνομων», «παράτυπων» και «νόμιμων» μεταναστών αποκτούν πολιτικό φορτίο, ηλεκτρίζοντας τις δημόσιες αντιπαραθέσεις σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Τον περασμένο μήνα, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις όταν μίλησε για «σμήνη» μεταναστών που διασχίζουν τη Μάγχη. Η αντιπολίτευση του υπενθύμισε ότι μιλάει για ανθρώπους, όχι για έντομα. Η ξενοφοβική Λίγκα του Βορρά στην Ιταλία και το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων στην Πολωνία κάνουν λόγο για «παράνομους», για να εισπράξουν έντονη κριτική από κοινωνικές οργανώσεις, οι οποίες τονίζουν ότι παρόμοια φρασεολογία συνδέει απελπισμένους ανθρώπους με συνειρμούς περί εγκληματικότητας.
Η καθιερωμένη, διεθνώς, διάκριση ορίζει ως πρόσφυγες εκείνους που αναζητούν άσυλο στο εξωτερικό, αντιμετωπίζοντας πολέμους, διωγμούς ή φυσικές καταστροφές στις χώρες τους και ως μετανάστες όσους τις εγκαταλείπουν σε αναζήτηση καλύτερης οικονομικής τύχης. Στους πρώτους αναγνωρίζεται, τουλάχιστον θεωρητικά, το δικαίωμα του ασύλου, ενώ οι δεύτεροι επαναπροωθούνται στις χώρες καταγωγής τους εάν δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα. Πολλοί αμφισβητούν, ωστόσο, κατά πόσο η διάκριση αυτή έχει πραγματική βάση, υποστηρίζοντας ότι και η άμεση απειλή θανάτου από πείνα και επιδημίες συνιστά ανωτέρα βία.
«Είναι εξαιρετικά επικίνδυνη η θέση ότι όσοι δεν είναι πρόσφυγες πρέπει να επιστρέψουν στη χώρα τους» τονίζει ο Λέοναρντ Ντόιλ από τη Διεθνή Οργάνωση Μετανάστευσης. «Κανείς δεν αναρωτιέται γιατί μια γυναίκα θα πάρει τα παιδιά της ένα πρωί, θα διασχίσει μια έρημο, θα περάσει από φουρτουνιασμένες θάλασσες και θα αντιμετωπίσει τα δακρυγόνα της αστυνομίας. Ωστόσο, αυτό είναι το πρώτο ερώτημα που θα έπρεπε να απαντήσουμε», σημειώνει η Ελιζαμπέτ Βαλέ, ειδική σε θέματα μετανάστευσης στο πανεπιστήμιο του Κεμπέκ και προσθέτει: «Η γλώσσα είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο στα χέρια ακροδεξιών πολιτικών, όπως του γαλλικού Εθνικού Μετώπου που μιλάει για μεταναστευτικό κίνδυνο. Πίσω από τον όρο μετανάστης, εξαφανίζεται ο άνθρωπος».
Καθημερινή
