Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Για τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας της Παιδείας μιλάει σήμερα στην «δ» ο βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ, καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, τ. πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και υπεύθυνος του Τομέα Παιδείας της Ν.Δ. κ. Θεόδωρος Φορτσάκης. Από τα κενά στα σχολεία μέχρι και την κατάσταση στα πανεπιστήμια, ο κ. Φορτσάκης ξεκεθαρίζει τις θέσεις της Ν.Δ. και επισημαίνει τα λάθη της κυβέρνησης Σύριζα-ΑΝΕΛ στον τομέα της Παιδείας.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Σε λίγο καιρό ανοίγουν τα σχολεία. Τα κενά παραμένουν μόνιμο πρόβλημα ιδιαίτερα στα νησιά και τις απομακρυσμένες περιοχές. Ωστόσο ο κ. Φίλης εξαγγέλλει συνεχώς προσλήψεις. Θα ήθελα το σχόλιό σας, δεδομένου ότι και οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν ότι υπάρχει αδιέξοδο.
Οι χιλιάδες ελλείψεις εκπαιδευτικών αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των σχολείων μας. Υπενθυμίζω ότι η περσινή χρονιά ξεκίνησε με περίπου 25.000 ελλείψεις εκπαιδευτικών και 250 σχολεία κλειστά εξαιτίας της αδράνειας του Υπουργείου Παιδείας. Το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά με συνέπεια να υπάρξουν χιλιάδες κενά κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Καταλαβαίνετε ότι τα μεγάλα κενά στα σχολεία ισοδυναμούν με μεγάλα κενά στην παρεχόμενη γνώση στους μαθητές μας.
Δυστυχώς, ο κ. Φίλης επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με λάθους τρόπους. Πρώτον, υποτιμώντας συστηματικά τη νοημοσύνη μας. Έτσι, εδώ και μήνες επαναλαμβάνει ότι σύντομα ξεκινούν χιλιάδες μόνιμοι διορισμοί στην εκπαίδευση. Ξέρετε πόσοι από αυτούς τους μόνιμους διορισμούς έχουν λάβει χώρα μέχρι σήμερα από τον κ. Φίλη; Ούτε ένας. Δεύτερον, αποψιλώνοντας τα διδασκόμενα αντικείμενα με αποτέλεσμα το εκπαιδευτικό σύστημά μας να χρειάζεται λιγότερους εκπαιδευτικούς.Χαρακτηριστική είναι η μείωση από τον κ. Φίλη των ωρών διδασκαλίας στο Γυμνάσιο. Έτσι, για μια ακόμη φορά καλούνται να πληρώσουν τα σπασμένα οι μαθητές μας που στερούνται τη διδασκαλία συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων.
Ελπίζω να μη βιώσουμε και φέτος την ίδια οδυνηρή εμπειρία. Πάντως πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι η αντιμετώπιση των κενών προϋποθέτει βαθιές και δομικές μεταρρυθμίσεις για την πλήρη ανασυγκρότηση της παιδείας μας. Δεν πρέπει να διστάσουμε να προχωρήσουμε, αλλά χρειάζεται για αυτό σχέδιο και επιμονή.
• Μετά τα δραματικά γεγονότα με το camping από ομάδα αναρχικών στους προαύλιους χώρους του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τι μπορούμε να περιμένουμε σχετικά με την αναβάθμιση της Παιδείας και των πανεπιστημίων και την εικόνα αυτής της ασυλίας;
Η πρόσφατη «κατάληψη-κατασκήνωση» στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από εκατοντάδες «αλληλέγγυους» αποτελεί μία ακόμη μαύρη σελίδα στην ιστορία των πανεπιστημίων μας. Παρά τις απεγνωσμένες εκκλήσεις των πρυτανικών αρχών το Υπουργείο Παιδείας επέλεξε ουσιαστικά τη στάση της επιδοκιμασίας αυτών των παράνομων ενεργειών. Με ποιο τρόπο; Αδρανώντας πλήρως για τη λήψη μέτρων προστασίας του ιδρύματος, που θα μπορούσαν να αποτρέψουν αυτό το χάλι. Δυστυχώς ορισμένα κυβερνητικά στελέχη προχώρησαν και σε δηλώσεις επιδοκιμασίας, δικαιολογώντας την κατάληψη και έτσι ενθαρρύνοντας τη.Επίσης, σπεύδοντας με πρωτόγνωρο ενδιαφέρον να καλύψει το κόστος αποκατάστασης των σχετικών ζημιών. 40.000 ευρώ κόστισε στους Έλληνες φορολογουμένους η «κατάληψη-κατασκήνωση» των «αλληλέγγυων», χωρίς να συνυπολογιστεί η ανεπανόρθωτη ζημιά στη φήμη και το κύρος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Και αυτό σε μια περίοδο που το Υπουργείο Παιδείας συχνά μεμψιμοιρεί για την υποτιθέμενη αδυναμία του να δώσει υποτροφίες στους άριστους φοιτητές μας ή να καλύψει τα έξοδα συμμετοχής των μαθητών μας σε διεθνείς διαγωνισμούς.
Δυστυχώς, δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα απολύτως από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ως προς την αναβάθμιση των πανεπιστημίων μας. Η «κατάληψη-κατασκήνωση» αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα της διάλυσης των ιδρυμάτων μας. Η κατάργηση των Συμβουλίων του Ιδρύματος, η εκδίωξη εξωτερικών αξιολογητών, οι διαρκείς καταλήψεις είναι μερικά μόνο από τα πολυάριθμα θλιβερά συμβάντα που έχουν ήδη προηγηθεί και θεμελιώνουν αυτή την πεποίθηση.
• Πρόσφατα η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου, εξέφρασε την άποψη ότι οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί θα πρέπει να υπάγονται στο υπουργείο Παιδείας. Τι λέτε γι’ αυτό;
Θέλω να είμαι σαφής, γιατί αποτελώ θύμα μιας προσωπικής, κλιμακούμενης επίθεσης που έχει εξαπολύσει το Υπουργείο Παιδείας και οι φίλα προσκείμενοι σε αυτό συνδικαλιστές εναντίον μου για αυτάτα θέματα. Το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να ασκεί εποπτεία στη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων λόγω της μεγάλης αξίας και ιδιαίτερης φύσης του αγαθού της παιδείας. Οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να προστατευτούν από ενδεχόμενες καταχρήσεις των σχολαρχών με την υιοθέτηση του κατάλληλου πλαισίου που θα τους επιτρέψει να ασκούν αντικειμενικά και αμερόληπτα το έργο τους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να εξομοιώσουμε τα δημόσια και τα ιδιωτικά σχολεία, ότι θα πρέπει να μεταφέρουμε τις παθογένειες των δημόσιων σχολείων στα ιδιωτικά. Αυτό κάνει το Υπουργείο Παιδείας με την προωθούμενη ρύθμιση για την ιδιωτική εκπαίδευση. Πως φθάνουμε εκεί;Κυρίως με τη στέρηση από τα ιδιωτικά σχολεία της δυνατότητας αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού τους και με τη δημιουργία αντικινήτρων για διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Η υλοποίηση αυτής της πολιτικής αναμένεται να κλιμακωθεί. Αν δεν αντιδράσουμε τώρα, σε βάθος χρόνου η ιδιωτική εκπαίδευση θα αποτελεί παρελθόν για το εκπαιδευτικό σύστημά μας.
• Η Ν.Δ. κατέθεσε αίτημα προκειμένου να γίνει συζήτηση στη Βουλή για την Παιδεία –και δέχτηκε τα πυρά της κυβέρνησης. Τελικά, θα υπάρξει σοβαρή αντιμετώπιση σε ένα τόσο σημαντικό κοινωνικό ζήτημα;
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κατά τους 20 περίπου μήνες της διακυβέρνησής της έχει τινάξει το εκπαιδευτικό σύστημά μας στον αέρα. Πρόκειται για πάνω από 100 νομοθετικές ρυθμίσεις, συνήθως με μορφή τροπολογιών ενταγμένων την τελευταία στιγμή σε άσχετα νομοσχέδια, χωρίς προετοιμασία και χωρίς διαβούλευση και για πάμπολλες πράξεις και παραλείψεις της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας που διαπνέονται από ιδεοληψία και δείχνουν βαριά ανικανότητα. Κομματισμός, αναξιοκρατία, πόλεμος στην αριστεία, εξίσωση προς τα κάτω. Δυστυχώς, αυτές και άλλες αντίστοιχες αρχές κρύβονται πίσω από την ισοπεδωτική δράση της. Παράλληλα, ο κ. Φίλης με μια πρωτοφανή προπαγάνδα επιδιώκει τον εξωραϊσμό της καταστροφικής πολιτικής του και τη διαστρέβλωση των θέσεων της Νέας Δημοκρατίας.
Ο ελληνικός λαός πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι αυτή τη στιγμή συντελείται ένα «έγκλημα» σε βάρος των παιδιών μας, σε βάρος του μέλλοντος τους. Οι τεράστιες ευθύνες της συγκυβέρνησης πρέπει να αναδειχθούν και να τις καταλάβουν όλοι. Για αυτό το λόγο η Νέα Δημοκρατία κατέθεσε το σχετικό αίτημα. Για αυτό το λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικό να λάβει χώρα η σχετική συζήτηση στη Βουλή. Ο κ. Φίλης δεσμεύτηκε ότι μέσα στο Σεπτέμβριο η συζήτηση αυτή θα γίνει. Ελπίζω να τηρήσει το λόγο του.
Ως προς το ερώτημά σας για το αν πρόκειται να υπάρξει σοβαρή αντιμετώπιση στα θέματα παιδείας από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Η μέχρι σήμερα δράση της μας ωθεί δυστυχώς στο να απαντήσουμε με βεβαιότητα όχι. Το Υπουργείο δεν διαθέτει άλλο σχέδιο και άλλο όραμα από την επιβολή της μετριότητας και την εξίσωση προς τα κάτω.
• Πώς βλέπετε τις προτεινόμενες αλλαγές στην Παιδεία οι οποίες ρυθμίζουν τη λειτουργία δημοτικών, γυμνασίων, λυκείων, καθώς και το εξεταστικό σύστημα εισόδου στα πανεπιστήμια; Θα αναβαθμίσουν την εκπαίδευση;
Αναφέρεστε προφανώς στα πορίσματα του υποτιθέμενου Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία. Θέλω στο σημείο αυτό να επισημάνω τα ακόλουθα. Ο εν λόγω διάλογος ήταν δυστυχώς απολύτως προσχηματικός. Το Υπουργείο Παιδείας αποψίλωνε συστηματικά το περιεχόμενό του, προωθώντας διαρκώς, ενώ αυτός διεξαγόταν,νομοθετικές ρυθμίσεις. Στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής κυριάρχησαν η ακρόαση φορέων και οι παράλληλοι μονόλογοι. Η Επιτροπή Σοφών του κ. Λιάκου απέτυχε να πείσει την εκπαιδευτική κοινότητα τόσο για την αντικειμενικότητα όσο και για την ειλικρινή διάθεσή της για διάλογο, όπως κατέδειξαν οι πολυάριθμες αποτυχημένες δημόσιες συζητήσεις που επιχείρησε να διοργανώσει. Το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας δεν έπαιξε κανένα ρόλο στο διάλογο, ενώ ποτέ δεν κληθήκαμε σε αυτό.
Οι προτεινόμενες αλλαγές δεν αποτελούν πράγματι προϊόν γνήσιου διαλόγου και δεν μπορούν καταρχήν να γίνουν αποδεκτές. Ορισμένες έχουν θετικό χαρακτήρα, οι περισσότερες όμως είναι είτε ιδεοληπτικές είτε πρόχειρες και επιφανειακές και οδηγούν στην υποβάθμιση της εκπαίδευσης. Για να δώσω ένα παράδειγμα. Η πρόταση της Επιτροπής Σοφών του κ. Λιάκου για εισαγωγή συντελεστή βαρύτητας που θα εξασφαλίζει την πριμοδότηση των πρώτων επιλογών των υποψηφίων εισαγωγής στο πανεπιστήμιο και θα τελεί σε συνάρτηση του συνολικού αριθμού των επιλογών τους δεν ανταποκρίνεται σε αξιοκρατικά κριτήρια και πρέπει να απορριφθεί.
• Η Επιτροπή Εθνικού Διαλόγου εισηγείται επίσης να καταργηθούν οι μαθητικές παρελάσεις, ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός και η υποχρεωτική προσευχή. Είναι προς την σωστή κατεύθυνση αυτά κατά την άποψή σας ή όχι;
Στα ζητήματα αυτά εκδηλώνεται με πρωτοφανή τρόπο η πολιτική δειλία του Υπουργείου Παιδείας. Η Επιτροπή Σοφών του κ. Λιάκου, που στελεχώθηκε κυρίως με κομματικά κριτήρια και αποτελεί φερέφωνο του Υπουργείου Παιδείας, προτείνει πράγματι την κατάργησή τους. Ο κ. Φίλης όμως, φοβούμενος το πολιτικό κόστος, μεταθέτει το βάρος των σχετικών αποφάσεων στους ώμους των εκπαιδευτικών, καλώντας αυτούς να αποφασίσουν.
Αυτά τα θέματα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, δεδομένου ότι συνδέονται με την εθνική ταυτότητά μας, με την επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα και τις εθνικές παραδόσεις μας. Δεν μπορούν να λύνονται στο πόδι. Οι όποιες αλλαγές πρέπει να είναι προϊόν πραγματικού εθνικού διαλόγου, πραγματικής συναίνεσης και να λαμβάνουν χώρα σταδιακά. Σημείο εκκίνησης μπορεί να αποτελέσει η άμεση επανεξέταση του υποχρεωτικού χαρακτήρα τους.
• Ποιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν στην Παιδεία για μια ολοκληρωτική αναβάθμιση;
Με αυτή την ερώτησή σας ανοίγετε ένα πολύ μεγάλο θέμα για το οποίο θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες. Για λόγους συντομίας θα περιοριστώ στα εξής. Καταρχάς είναι επιτακτική ανάγκη η άμεση ανατροπή των καταστροφικών αλλαγών των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην παιδεία. Ο πόλεμος κατά της αριστείας και της αξιοκρατίας που η συγκυβέρνηση έχει κηρύξει πρέπει επιτέλους να τελειώσει. Η οπισθοδρόμηση πρέπει να σταματήσει και αντιλήψεις όπως «η αριστεία είναι ρετσινιά» και η «καριέρα είναι σαν τη χολέρα» να αποτελέσουν σύντομα δυσάρεστο παρελθόν. Σε δεύτερη φάση, όπως ήδη γνωρίζετε, η Νέα Δημοκρατία με τη συμμετοχή των πολιτών εκπονεί ολοκληρωμένο πρόγραμμα και για τα θέματα παιδείας, που σύντομα θα δοθεί στη δημοσιότητα. Δεν θα ήθελα να μπω σε λεπτομέρειες πριν την επίσημη ανακοίνωση του προγράμματος.
Σε γενικές γραμμές θέλω να τονίσω ότι η ολοκληρωτική αναβάθμιση της παιδείας μας χρειάζεται να στηριχθεί σε ορισμένες αρχές. Αυτές είναι κυρίως η αριστεία ως ιδεώδες, η αξιοκρατία, η αξιολόγηση, η επιμονή στην ποιότητα, η εξωστρέφεια, η διασύνδεση με την οικονομία και την αγορά της εργασίας. Μόνο έτσι μπορούμε να πάμε πραγματικά μπροστά.
Θ. Φορτσάκης: «Ο κ. Ν. Φίλης υποτιμά συστηματικά την νοημοσύνη μας»
