Νέα εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αυτή τη φορά στα σχολεία της χώρας, προανήγγειλε ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας μιλώντας στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο της νεοσύστατης κυβέρνησης. Ο κ. Τσίπρας ζήτησε μια παρέμβαση «εμβληματική» στον χώρο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αν και η στρατηγική που έχει ακολουθηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση στα ευαίσθητα θέματα της Παιδείας κινείται περισσότερο στο πεδίο των πειραματισμών. Με βάση αυτά, η ιδέα ενός διακομματικού υπουργού μακράς πνοής, αντί να γίνεται πλέον συνείδηση όλων των πολιτικών δυνάμεων, απομακρύνεται.
Η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έβαλε τα «δυνατά» της ώστε να κάνει την εκπαιδευτική εξίσωση εφέτος ακόμη δυσκολότερη: στη Βουλή περιμένει για ψήφιση ένα νομοσχέδιο-βόμβα για τη λειτουργία των ΑΕΙ, το οποίο προωθήθηκε χωρίς διάλογο με τα πανεπιστήμια· τουλάχιστον 200 δημόσια σχολεία πανελλαδικά παραμένουν χωρίς εκπαιδευτικούς και τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια βρίσκονται σε καθεστώς πανικού περιμένοντας την κατάργηση της επιβολής ΦΠΑ 23% στα δίδακτρά τους.
Εντυπωσιακό παραμένει το ότι οι πρώτες ημέρες της σχολικής χρονιάς κυλούν ακόμη σε πολλές περιπτώσεις χωρίς εκπαιδευτικούς και ο κ. Τριαντάφυλλος Οικονόμου από το ΔΣ της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) εκτιμά μιλώντας στο «Βήμα» ότι έτσι θα περάσει οπωσδήποτε και η επόμενη μισή εβδομάδα, ενώ το θέμα της κάλυψης κενών σε εκπαιδευτικούς θα αποτελεί το κύριο θέμα ενασχόλησης της νέας ηγεσίας του υπουργείου τουλάχιστον ως τα Χριστούγεννα. Τα μεγαλύτερα προβλήματα σήμερα υπάρχουν σε Νότιο Αιγαίο, Κυκλάδες και Δωδεκάνησα.
Αλαλούμ στα πανεπιστήμια
Ευχάριστη έκπληξη για την πανεπιστημιακή κοινότητα αποτέλεσε ωστόσο η επιλογή του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θεοδόση Πελεγρίνη για τη θέση του υφυπουργού Παιδείας, συναδέλφου και φίλου πολλών εκ των νυν πρυτάνεων. Χαρακτηριστικό όμως είναι ότι όλες τις προηγούμενες ημέρες, όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές στο «Βήμα», ο πρώην υπουργός κ. Αριστείδης Μπαλτάς πηγαινοερχόταν στο κτίριο του Αμαρουσίου, παρότι δεν χειριζόταν το χαρτοφυλάκιο της Παιδείας, ενώ έσπευσε να συναντήσει άμεσα και τον διάδοχό του κ. Νίκο Φίλη για να διατυπώσει το αίτημα να κατατεθεί όπως έχει ήδη συνταχθεί ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ. Την απορία έλυσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του στο Υπουργικό Συμβούλιο επισημαίνοντας ότι το νομοσχέδιο Μπαλτά θα προωθηθεί για ψήφιση άμεσα.
Ολα αυτά ενώ πέντε πανεπιστήμια προετοιμάζονται για νέες πρυτανικές εκλογές (και ένα ακόμη, της Πάτρας, όπου έχουν εκπέσει ύστερα από προσφυγές οι πρώην πρυτανικές αρχές του), χωρίς να ξέρουν ποιον νόμο να εφαρμόσουν. Αυτή τη στιγμή ισχύει ο νόμος-πλαίσιο που είχε ψηφισθεί με τεράστια πλειοψηφία από τη Βουλή επί υπουργίας της κυρίας Αννας Διαμαντοπούλου. Οι ηγεσίες των πανεπιστημίων των οποίων οι θητείες έληγαν το καλοκαίρι έχουν πάρει τρίμηνη παράταση και αναμένουν τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν.
Στην εκλογή πρυτάνεων ο νόμος Μπαλτά επανέφερε την εμπλοκή των φοιτητών και κατ’ επέκταση την ενίσχυση των φοιτητικών παρατάξεων, με όλες τις παρενέργειες που είχε αυτό σε ζητήματα «πελατειακών σχέσεων» και διαπλοκής στο εσωτερικό των πανεπιστημίων. Περιλαμβάνει δε διάταξη ίδια με εκείνη για την οποία είχε κατηγορηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ η κυρία Διαμαντοπούλου: παύει στο μέσον της θητείας τις εκλεγμένες διοικήσεις. Η αιτιολογία που έχει εκφραστεί είναι ότι οι ηγεσίες των ΑΕΙ δεν είχαν εκλεγεί δημοκρατικά.
Από την πλευρά των πανεπιστημίων, όπως λέει ο προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων, πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Βασίλης Διγαλάκης, τις επόμενες ημέρες θα συναντηθούν οι επικεφαλής των ΑΕΙ για να εκλέξουν νέα διοίκηση και στη συνέχεια να καλέσουν και επίσημα στη συνάντησή τους τον νέο υπουργό Παιδείας.
Διάλογος κατόπιν εορτής
Η έναρξη διαλόγου για τα θέματα λειτουργίας και διοίκησης των ΑΕΙ είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ, κάτι που άλλωστε υποσχέθηκε ήδη ο νέος υπουργός κ. Φίλης στην ομιλία κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, αλλά καθώς φαίνεται θα γίνει… μετά την ψήφιση του νέου νόμου. Τη νέα ηγεσία βοηθάει ωστόσο το ότι δεν υπάρχουν μνημονιακές υποχρεώσεις στην Παιδεία (και σίγουρα όχι οικονομικές), πλην θεσμικών διατάξεων που έχουν να κάνουν με τον χαρακτηρισμό και την κατάταξη των ΙΕΚ.
Πάντως ο νέος νόμος για τα ΑΕΙ έχει συναντήσει αντιδράσεις και στο εσωτερικό της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Σε πρόσφατο άρθρο του στο διαδικτυακό περιοδικό «Χρόνος» ο καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Κώστας Γαβρόγλου, το όνομα του οποίου ακούστηκε πολύ έντονα τις τελευταίες ημέρες για τη θέση του νέου υπουργού Παιδείας, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι αλλαγές που έπρεπε να γίνουν στους νόμους των προηγούμενων ετών «διατυπώθηκαν σε ένα μακροσκελέστατο, πολιτικά αντιφατικό και νομοτεχνικά ανεπαρκές κείμενο. (…) Οι προτεινόμενες όμως ρυθμίσεις επανέφεραν το μοντέλο του πανεπιστημίου της δεκαετίας του 1980 που θεμελίωσε ο νόμος 1268 του ΠαΣοΚ. (…) Ταυτοχρόνως στο προτεινόμενο νομοσχέδιο είχαν “παρεισφρήσει” ορισμένες άκρως συντεχνιακές ρυθμίσεις, όπως και άλλες που έρχονταν σε αντίθεση με τις διακηρυγμένες μας αρχές» τονίζει χαρακτηριστικά.
Νέος νόμος
Η ελπίδα στην έρευνα
Θεμελιωμένο και πλήρες ριζοσπαστικών ιδεών για τη στήριξη της έρευνας στα ΑΕΙ και των νέων επιστημόνων που αποφοιτούν ετησίως αποτελεί το κομμάτι του νέου νόμου για την έρευνα. Με στόχο τη στήριξή της, ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και πρώην επικεφαλής του επιτυχημένου Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) της Κρήτης κ. Κώστας Φωτάκης σχεδιάζει τη δημιουργία ενός ταμείου για την έρευνα και την καινοτομία στην Ελλάδα, το οποίο θα χρηματοδοτείται από κρατικές αλλά και ιδιωτικές πηγές, όπως αναφέρει και σε πρόσφατη συνέντευξή του στο περιοδικό «Nature».
«Το να έχεις τη δυνατότητα να πληρώσεις έναν μισθό και να προσφέρεις ένα περιβάλλον ελκυστικό σε έναν νέο ερευνητή, έναν νέο επιστήμονα, είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα». «Στόχος μας είναι η μάθηση, η γνώση και έρευνα, να γίνει πρόσθετος πυλώνας ανάπτυξης της χώρας δίπλα στον πρωτογενή τομέα» συμπληρώνει.
Κατά τον τρόπο αυτόν η έρευνα μπορεί να φέρει κεφάλαια στα ελληνικά πανεπιστήμια αλλά και στη χώρα.
Σε πρώτη φάση, όπως αναφέρει ο κ. Φωτάκης, μπορούν να απελευθερωθούν κεφάλαια για την έρευνα μέσω των κονδυλίων της ΕΕ για τα ερευνητικά προγράμματα. Δύο θα είναι οι πηγές χρηματοδότησης του υπό σύσταση ταμείου: οι πόροι του ΕΣΠΑ (κοινοτικά κονδύλια που όμως πλέον γίνονται δημόσια) και οι πόροι από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Μέσω αυτών μπορούν να προσφέρονται υποτροφίες σε νέους επενδυτές, χαμηλότοκα δάνεια, συμμετοχή στην έρευνα και ιδιωτών επενδυτών.
ΒΗΜΑ
