Στοιχεία σε πραγματικό χρόνο για την κατάσταση της θάλασσας στα βόρεια Δωδεκάνησα έχουν εδώ και λίγες ημέρες οι επιστήμονες. Η θαλάσσια ερευνητική βάση που εγκατέστησαν το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος και το Πανεπιστήμιο Κιέλου της Γερμανίας παρακολουθεί την περιοχή Λειψών, Λέρου και Καλύμνου, με στόχο τον εντοπισμό τυχόν περιστατικών ρύπανσης, τα οποία κατά κανόνα περνούν απαρατήρητα.
Η ερευνητική βάση αποτελείται από έξι ψηφιακούς ωκεανογραφικούς σταθμούς, που τοποθετούνται στο επίπεδο της θάλασσας ή υποβρύχια και οι οποίοι καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο φυσικοχημικές, ωκεανογραφικές και άλλες παραμέτρους. «Η δράση, αποτέλεσμα διετούς προεργασίας, είναι αυτοχρηματοδοτούμενη, καθώς το κόστος του εξοπλισμού καλύφθηκε από το Πανεπιστήμιο του Κιέλου», εξηγεί στην «Κ» η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια έρευνας στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος. «Υστερα από μια σύντομη δοκιμαστική περίοδο, οι σταθμοί ξεκίνησαν πριν από λίγες ημέρες να λειτουργούν κανονικά, στέλνοντας σε πραγματικό χρόνο στοιχεία σε εξειδικευμένο κέντρο στην Ολλανδία, όπου γίνεται ταχύτατα η επεξεργασία τους και κατόπιν αποστέλλονται στην ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους στους Λειψούς και στο Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Κιέλου».
Σε τι χρησιμεύει η τοποθέτηση και λειτουργία του σταθμού; «Είναι μια φιλόδοξη προσπάθεια να γνωρίζουμε σε πραγματικό χρόνο τι συμβαίνει στις θάλασσές μας», εξηγεί η κ. Μήλιου. «Στο Αιγαίο έχουμε δύο ειδών κινδύνους: τη λεγόμενη “ρύπανση ρουτίνας”, η οποία προέρχεται από τα αστικά λύματα που χύνονται στη θάλασσα, τις απορροές των ποταμών, τα αστικά απορρίμματα. Και τους κινδύνους που ενέχει η καθημερινή μεταφορά, σε μικρή απόσταση από τις ακτές, μεγάλων ποσοτήτων επικίνδυνων φορτίων (όπως πετρελαιοειδή, χημικά και άλλες τοξικές ουσίες).
Τα διερχόμενα πλοία
Η ρύπανση από διερχόμενα πλοία είναι και η πιο επικίνδυνη, ιδίως σε περίπτωση ατυχήματος. Δυστυχώς, σήμερα, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι συμβαίνει. Ταξιδεύοντας στο πέλαγος συχνά θα πετύχεις μια μικρή κηλίδα πετρελαίου και δεν θα γνωρίζεις από πού προήλθε. Είναι λοιπόν σημαντικό σε περίπτωση που συμβεί κάτι, να ενημερωθούμε άμεσα για το πρόβλημα, ώστε να ειδοποιήσουμε έγκαιρα τις Αρχές για να επέμβουν. Το Αιγαίο δυστυχώς έχει πολλούς τέτοιους κινδύνους και είμαστε εντελώς ανέτοιμοι να τους αντιμετωπίσουμε».
Οι έξι σταθμοί, που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους την προηγούμενη εβδομάδα, καλύπτουν μια αρκετά εκτεταμένη περιοχή στα βόρεια Δωδεκάνησα, καθώς τοποθετήθηκαν σε περιοχές με ισχυρά θαλάσσια ρεύματα.
Εφόσον το πείραμα αποδώσει τα αναμενόμενα, το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος θα επιδιώξει την επέκταση του δικτύου. «Στόχος μας είναι σιγά σιγά το δίκτυο να παρακολουθεί και άλλες παραμέτρους και να επεκταθεί με νέους σταθμούς σε όλο το Αιγαίο και γενικά στις ελληνικές θάλασσες», αναφέρει η κ. Μήλιου. «Είναι σημαντικό, για μας, να έχουμε εικόνα σε πραγματικό χρόνο για το τι συμβαίνει».
Καθημερινή
