Δεκατέσσερα ανοιχτά μέτωπα μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών προκύπτουν από την ολοκλήρωση του πρώτου γύρου των συζητήσεων για τη δεύτερη αξιολόγηση και τα οποία παραπέμπονται για περαιτέρω συζήτηση και εξειδίκευση στα τεχνικά κλιμάκια προκειμένου να υπάρξει πρόοδος και να τεθούν σε ώριμη μορφή στο τραπέζι των συζητήσεων με τους επικεφαλής των θεσμών, που αναμένεται να επιστρέψουν στην Αθήνα μετά το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.
Τα μεγαλύτερα αγκάθια εντοπίζονται στο μέτωπο των εργασιακών, της εξωδικαστικής ρύθμισης για τις κόκκινες οφειλές σε τράπεζες και Δημόσιο, της φορολογίας, καθώς και στα δημοσιονομικά με αιχμή τις προβλέψεις για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2017 αλλά κυρίως μετά το 2018.
Ωστόσο υπάρχουν και σημεία επαφής των δύο πλευρών όπως στον τρόπο λειτουργίας και στην αρχιτεκτονική του εξωδικαστικού μηχανισμού ακόμα και στο καυτό θέμα των εργασιακών. Η ελληνική πλευρά προσπαθεί να βρει σημεία σύγκλισης και να κλειδώσει «μικρά και ανώδυνα» θέματα και στο πλαίσιο αυτό συζητά την εργασία μειωμένου ωραρίου ως αντίδοτο στις ομαδικές απολύσεις, όπως και αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο -διεύρυνση αιτιών απόλυσης συνδικαλιστών, δικαίωμα στον εργοδότη να μην πληρώνει τους μη απεργούς εφόσον δεν μπορούν να δουλέψουν, διευκόλυνση σύστασης επιχειρησιακών σωματείων ως αντίβαρο σε Ενώσεις Προσώπων-, ενώ παραπέμπει για τον Νοέμβρη όλα τα σημεία στα οποία συναντά… τοίχο.
1 Συλλογικές διαπραγματεύσεις και κατώτατος μισθός. Οι δανειστές έβαλαν -προσωρινά τουλάχιστον- στον «πάγο» την κεντρική επιδίωξη της κυβέρνησης για επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και ορισμό κατώτατου μισθού από τους κοινωνικούς εταίρους. «Ξεχάστε την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων με τη μορφή που ξέρατε», φέρεται να είπε ο Ντ. Κοστέλο στους εκπροσώπους των εργοδοτικών ενώσεων. Οι δανειστές έφτασαν να χαρακτηρίσουν το προ-μνημονιακό σύστημα «κορπορατισμό», υποστηρίζοντας πως ήταν «στρεβλό» και οδήγησε σε χαμηλή παραγωγικότητα και στα σημερινά ελλείμματα. Χθες συζητήθηκαν εκτενώς η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων και η αρχή της εύνοιας, όπου διαφαίνονται σημεία επαφής με τους Ευρωπαίους. Αντίθετα η Ντέλια Βελκουλέσκου υπενθύμισε πως απαγορεύεται από το μνημόνιο η επαναφορά σε πρακτικές του παρελθόντος. Η ελληνική πλευρά αντιτείνει πως το μνημόνιο αποκλείει την επαναφορά πρακτικών που εμποδίζουν τη «δίκαιη ανάπτυξη». Η επεκτασιμότητα και η ευνοϊκότερη ρύθμιση προωθούν -κατά το υπουργείο Εργασίας- τη δίκαιη ανάπτυξη και γι΄αυτό πρέπει να μπουν στο τραπέζι, όπως τα έβαλαν και οι Ανεξάρτητοι Εμπειρογνώμονες.
2 Ομαδικές απολύσεις. Η τύχη του υπουργικού βέτο (της διοικητικής έγκρισης που διατηρεί ο υπουργός Εργασίας επί ομαδικών απολύσεων) θα κριθεί από το Δικαστήριο της ΕΕ. Αυτό είναι το βασικότερο «αγκάθι» μαζί με το ποσοστό-πλαφόν, που οι εργοδότες ζητούν να αυξηθεί. Ωστόσο σημεία επαφής με τους δανειστές διερευνά η ελληνική πλευρά στο κεφάλαιο του «κοινωνικού πλάνου» για την αναδιάρθρωση του καθεστώτος (π.χ. επανεκπαίδευση, πρόσθετη αποζημίωση κ.ά.). Η κυβέρνηση εμφανίζεται διατεθειμένη να συζητήσει την πρόταση των «Σοφών» για εργασία μειωμένου ωραρίου (short time work) αντί ομαδικών απολύσεων. Η λογική είναι πως αν υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του συνδικάτου κι αν ο επιχειρηματίας αποδεικνύει πως η μείωση του μισθολογικού κόστους είναι αναπόφευκτη, τότε αντί να απολύει μαζικά, να μπορεί να μειώνει το ωράριο των εργαζομένων που θα απέλυε. Το κράτος θα επιδοτεί (π.χ. μέσω του ΟΑΕΔ) τις ώρες εργασίας που χάνει ο εργαζόμενος στη βάση της λογικής να επιδοτείται η εργασία αντί της ανεργίας.
3 Υποκατώτατος μισθός. Η ελληνική πλευρά θέτει θέμα νομιμότητας του υποκατώτατου μισθού των νέων, επισημαίνοντας πως η σχετική ρύθμιση έχει κριθεί ως αντιβαίνουσα τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη. Οι δανειστές επιφυλάχθηκαν να συμβουλευτούν τους νομικούς συμβούλους τους.
4 Διαιτησία. Οι δανειστές άνοιξαν θέμα ΟΜΕΔ, ρίχνοντας στο τραπέζι το μείζον για την εργοδοτική πλευρά ζήτημα της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία. Ο ΣΕΒ έχει χαρακτηρίσει «θεμελιώδη στρέβλωση» τη δυνατότητα που έχει ο εργαζόμενος να προσφεύγει μονομερώς στον ΟΜΕΔ, κάτι που έχει κριθεί ωστόσο δικαστικά. Η ελληνική πλευρά εμμένει στο ότι δεν συζητά ζητήματα που έχουν αμετάκλητα κλείσει με αποφάσεις δικαστηρίων. Η δυνατότητα μονομερούς προσφυγής επανήλθε σε ισχύ -αφού πρώτα καταργήθηκε από προηγούμενα μνημόνια- ύστερα από σχετική απόφαση του ΣτΕ το 2014.
5 Συνδικαλιστικός νόμος. Σημεία επαφής στον «εκσυγχρονισμό» του συνδικαλιστικού νόμου αναζητά το υπουργείο Εργασίας με τους δανειστές ώστε να «κλειδώσει» στο πλαίσιο των αμοιβαίων συμβιβασμών κάποια «μικρά» θέματα. Συζητείται:
• Διεύρυνση των αιτιών απόλυσης των συνδικαλιστών για σπουδαίο λόγο. Σήμερα προβλέπεται απόλυση μόνον σε περίπτωση βιαιοπραγίας. Εξετάζεται οι συνδικαλιστές να μπορούν να απολύονται και σε περιπτώσεις ποινικών αδικημάτων ή απιστίας.
• Αποδοχή της πρότασης στην οποία κατέληξαν οι Ανεξάρτητοι Εμπειρογνώμονες για το λοκ άουτ: να μην αρθεί η απαγόρευση αλλά να διευκρινιστεί πως ο εργοδότης δικαιούται να μην πληρώσει τους μη απεργούς εργαζομένους εφόσον δεν μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους, επειδή λαμβάνει χώρα απεργία στην επιχείρηση.
• Διευκόλυνση σύστασης επιχειρησιακών σωματείων με μείωση του ελάχιστου απαιτούμενου αριθμού συμμετοχής εργαζομένων (π.χ. από 20 σε 15 και σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 20 εργαζόμενους σε 12 ή 10) ως αντίβαρο στις Ενώσεις Προσώπων. Η ελληνική πλευρά επιδιώκει δια της πλαγίας να μπλοκάρει τη λειτουργία των Ενώσεων Προσώπων, αφού προβλέπεται πως όπου υπάρχουν συνδικάτα απαγορεύεται η σύσταση ΕΠ.
6 Προνοιακά επιδόματα και Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Στον… αέρα μένει η πανελλαδική εφαρμογή του ΚΕΑ από το 2017 (μνημονιακή υποχρέωση) καθώς οι δανειστές ζητούν μέτρα μόνιμης χρηματοδότησης κι αμφισβητούν τους πόρους που έχει εγγράψει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό. Η εξασφάλιση των 760 εκατομμυρίων εξελίσσεται σε μεγάλο αγκάθι καθώς η ελληνική πλευρά καλείται να πείσει πως η υπερ-απόδοση των φορολογικών εσόδων του 2016 (ένα δισ. πάνω από τον στόχο) είναι αρκετή και σε μεγάλο βαθμό μόνιμου χαρακτήρα, ενώ τα ρίσκα εφαρμογής του προϋπολογισμού του 2017 μικρά. Οι θεσμοί φέρονται να αποδέχονται πως δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο να μπει βαθύ «ψαλίδι» στις δαπάνες Πρόνοιας, ωστόσο στοχεύουν σε περίπου 30 επιδοματικού τύπου παροχές σε χρήμα ή και σε είδος (π.χ. φοροαπαλλαγές, κατασκηνωτικά επιδόματα κ.ά.).
7 Πορεία υλοποίησης ασφαλιστικού νόμου και επανυπολογισμός κύριων συντάξεων. Ασφυκτικό είναι το πρέσινγκ για την υλοποίηση του ασφαλιστικού νόμου, ειδικά για την ενοποίηση εντός χρονοδιαγράμματος (μέχρι 1/1/2017) όλων των Ταμείων στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων.
ΕΩΣ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
Παραπέμφθηκαν προς επίλυση 7 εκκρεμότητες
Επτά εκκρεμότητες στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού διευθέτησης, στα φορολογικά και στον τραπεζικό τομέα έχουν παραπεμφθεί προς επίλυση μέχρι την επιστροφή των θεσμών.
Σε ό,τι αφορά τον εξωδικαστικό μηχανισμό, η χθεσινή τελευταία μέρα της διαπραγμάτευσης του πρώτου κύκλου της δεύτερης αξιολόγησης ανάμεσα στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και τους θεσμούς ανέδειξε μια μικρή πρόοδο στο θέμα της θέσπισης του νέου πλαισίου, που αποσκοπεί στην επιτάχυνση της ρύθμισης και της διαγραφής υπερήμερων οφειλών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών προς τράπεζες, Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές.
Ωστόσο, όπως περιέγραψε ο υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Γιώργος Σταθάκης, απομένει δουλειά για τις ακόλουθες «τεχνικές λεπτομέρειες»:
8 Ποιοι θα είναι οι ληξιπρόθεσμοι φόροι που θα μπορούν να διαγραφούν. Σίγουρα θα εξαιρεθεί ο ΦΠΑ, δηλαδή δεν θα είναι δυνατόν επιχειρήσεις που χρωστούν ποσά του έμμεσου φόρου να σβηστούν.
9 Η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού αυτοματοποιημένου συστήματος που θα υποδέχεται τις αιτήσεις των οφειλετών για την υπαγωγή τους στη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού.
10 Η διάρκεια ισχύος του νόμου. Η κυβέρνηση φέρεται να επιδιώκει τη διετία, αλλά οι θεσμοί αντιτείνουν τον έναν χρόνο.
Στον φορολογικό τομέα τρεις είναι οι βασικές εκκρεμότητες:
11Ακατάσχετος λογαριασμός. Δεν υπάρχει συμφωνία για το θέμα του ακατάσχετου επαγγελματικού λογαριασμού, με αποτέλεσμα να μπλοκάρει και η κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου για τα κίνητρα χρήσης του πλαστικού χρήματος και τη σύνδεσή του με το αφορολόγητο όριο. Η ελληνική πλευρά βάζει στο τραπέζι την πρόταση ένα ποσοστό του τραπεζικού λογαριασμού που θα τροφοδοτείται με τις εισπράξεις από το πλαστικό χρήμα να είναι ακατάσχετο και να αφορά τις πληρωμές των επιχειρήσεων και των μικρομεσαίων για μισθοδοσία, φόρους, ασφαλιστικές, εισφορές και προμηθευτές, αλλά οι δανειστές θεωρούν ότι ο διαχωρισμός είναι δυσχερής και προτείνουν το ακατάσχετο να ισχύει μόνο για όσους μπαίνουν τις ρυθμίσεις του εξωδικαστικού μηχανισμού.
12 Αδήλωτα εισοδήματα. Το κουαρτέτο επιμένει στη θέσπιση φορολογικού συντελεστή που φτάνει μέχρι και το 90% του κρυφού εισοδήματος, πράγμα που θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο για τους φορολογουμένους και θα ακυρώσει ουσιαστικά την αποδοτικότητα της ρύθμισης. Η ελληνική πλευρά αντιπροτείνει συντελεστές της τάξεως του 50%-60% ανάλογα με το αν έχει ήδη ξεκινήσει φορολογικός έλεγχος για τον φορολογούμενο ή όχι.
13 Δημοσιονομικά. Αμφισβητήσεις έχουν διατυπωθεί από τους δανειστές για τις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού του 2016 και του 2017 για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος και την αποδοτικότητα των μέτρων, ενώ θέμα υπάρχει και με τα ειδικά μισθολόγια για 190.000 εργαζομένους, με τους θεσμούς να επιμένουν στην κατάργησή τους και στην ενσωμάτωση στο ενιαίο μισθολόγιο του Δημοσίου.
Στις τράπεζες μία είναι η εκκρεμότητα:
14 Ανοικτό παραμένει το θέμα της τοποθέτησης νέων μελών στα διοικητικά συμβούλια των συστημικών τραπεζών. Οι εκπρόσωποι των θεσμών κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που είχαν με τις τραπεζικές διοικήσεις ζήτησαν να ολοκληρωθούν το συντομότερο συγκεκριμένες αλλαγές στα ΔΣ τους. Εκκρεμεί η τοποθέτηση προέδρου στην Εθνική, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου στην Πειραιώς, και CEO στο ΤΧΣ.
ΕΘΝΟΣ
