Η συνεχής αύξηση των φορολογικών συντελεστών και η ανεργία –οικονομικά δεδομένα στα οποία η Ελλάδα κάνει πρωταθλητισμό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο- αποτελούν τις δύο κυριότερες πηγές ενίσχυσης της παραοικονομίας.
Και μπορεί η έλλειψη ρευστότητας να έχει πλήξει τα τελευταία χρόνια και τις «μαύρες δουλειές» ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι εξακολουθούμε να συντηρούμε μια δεύτερη «σκιώδη» οικονομία της τάξεως των 40 δις. ευρώ παράλληλα με τη φανερή. Όσο για τις απώλειες του κράτους από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, φτάνουν στα 16 δις. ευρώ ετησίως, ποσό που ισοδυναμεί με το άθροισμα του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος.
Με ολοένα και μειούμενη μείωση της ρευστότητας και τα capital controls εκτιμάται ότι έμεινε από… καύσιμα και η μαύρη οικονομία. Διαθέσιμα στοιχεία από έρευνες, υπάρχουν μέχρι και το 2013 και δείχνουν ότι η σκιώδης οικονομία αντιστοιχεί πλέον στο 23,6% του ΑΕΠ ή 40 δις. ευρώ τον χρόνο όταν στις αρχές των μνημονίων ήταν περίπου 20 δις. ευρώ μεγαλύτερη.
Σε κάθε περίπτωση, τα νέα μέτρα στα οποία έχει καταφύγει η κυβέρνηση (σύνδεση ασφαλιστικών εισφορών με το εισόδημα, φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών και των μισθωτών με συντελεστές που φτάνουν και στο 50% ή και στο 55%, αύξηση φόρου στα ενοίκια όπου είναι δύσκολο να εντοπιστούν «μαύρες πληρωμές» κλπ η μαύρη οικονομία θα πάρει και πάλι τα πάνω της.
Η ακτινογραφία της παραοικονομίας
Κάθε πολίτης δαπανά –κατά μέσο όρο- περίπου 748 ευρώ για την αγορά αδήλωτων αγαθών και υπηρεσιών. Εμπεριέχονται επίσης στοιχεία για το μέσο εισόδημα που εισπράττεται με τη μορφή των «μαύρων». Ο μέσος όρος, διαμορφώνεται στα 1268 ευρώ. Περισσότερα «μαύρα» εισπράττουν οι άνδρες (1941 ευρώ) παρά οι γυναίκες (778 ευρώ). Για τους αυτοαπασχολούμενους, το αδήλωτο εισόδημα εκτινάσσεται στα 5000 ευρώ ενώ για τους μισθωτούς, ο μέσος όρος πέφτει στα 1000 ευρώ. Με βάση δε το ηλικιακό κριτήριο, μεγαλύτερη ροπή στα αδήλωτα εισοδήματα, εμφανίζουν οι άνω των 55 ετών (με περίπου 2909 ευρώ) όταν για τους νέους κάτω των 24 ετών, το αντίστοιχο ποσό πέφτει στα 754 ευρώ.
Το ελληνικό 24-25% του ΑΕΠ είναι ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο. Μας ξεπερνούν μόνο η Βουλγαρία (31%), Κροατία, Ρουμανία, Λιθουανία και Εσθονία με 28%, η Τουρκία με 27% και η Λετονία με 26%. Όσον αφορά στους λόγους για τους οποίους το ποσοστό διατηρείται σε τόσο υψηλά επίπεδα, καταγράφονται αναλυτικά στην έρευνα για τη σκιώδη οικονομία που διενεργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Θαλής».
Σημαντικότεροι παράγοντες για να φουντώσει η μαύρη οικονομία είναι οι εξής:
1. Η εκρηκτική αύξηση της άμεσης και έμμεσης φορολογίαςαλλά και του συντελεστή υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Ο ΦΠΑ του 24% συγκαταλέγεται στους τρεις υψηλότερους στην Ευρώπη, σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα ο ανώτατος συντελεστής (έως και 55% μαζί με την εισφορά αλληλεγγύης) δεν ενεργοποιείται από τόσο χαμηλό επίπεδο εισοδήματος (45.000 ευρώ) ενώ και ο συντελεστής υπολογισμού των εισφορών (εργοδοτικές και εργαζόμενου) είναι στις τρεις υψηλότερες στην Ευρώπη.
2. Η ανεργία. Οι μελέτες αποτυπώνουν ευθεία συσχέτιση της ανεργίας με την αύξηση της σκιώδους οικονομίας και η Ελλάδα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην κορυφή της Ευρώπης όσον αφορά στο ποσοστό της ανεργίας. Από την επεξεργασία των στοιχείων του Ευρωβαρόμετρου, προκύπτει ότι οι άνεργοι, δαπανούν 789 ευρώ (κατά μέσο όρο) σε αδήλωτα προϊόντα και υπηρεσίες σε αντίθεση με τους μισθωτούς οι οποίοι ρίχνουν τη «μαύρη» δαπάνη στα 493 ευρώ.
3. Το μερίδιο της αυτοαπασχόλησης στη συνολική απασχόληση. Οι εταιρείες που απασχολούν έως 9 άτομα προσωπικό, αντιπροσωπεύουν στην Ελλάδα το 96% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων και απασχολούν το 55% του προσωπικού όταν στην Ευρώπη, ο μέσος όρος διαμορφώνεται κάτω από το 30%. Οι αυτοαπασχολούμενοι στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 32% του συνόλου των εργαζομένων όταν ο μέσος όρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση των 28, διαμορφώνονται στο 14%. Η δαπάνη των αυτοαπασχολούμενων στα αδήλωτα προϊόντα και υπηρεσίες, εκτινάσσεται στα 950 ευρώ, πολύ πάνω από τον μέσο όρο των 750 ευρώ.
4. Η γραφειοκρατία
thetoc.gr
