Σε διπλωματικό πόκερ εξελίσσεται η υπόθεση των καταγγελιών εις βάρος της Ελλάδας για επαναπροωθήσεις παράτυπων μεταναστών στο ανατολικό Αιγαίο υπό την ανοχή του Frontex. Στην τακτική συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ευρωπαϊκού οργανισμού, το διήμερο 25 και 26 Νοεμβρίου, επικυρώθηκε η απόφαση για συγκρότηση επιτροπής που θα αναλάβει την περαιτέρω διερεύνηση περιστατικών, στα οποία στελέχη του Λιμενικού φέρεται να πραγματοποιούν pushbacks, υπό τα βλέμματα στελεχών του Frontex.
Την περαιτέρω διερεύνηση των περιστατικών είχαν ζητήσει οι εκπρόσωποι κρατών-μελών της Ε.Ε. και της Κομισιόν (μετέχουν στο Δ.Σ.) στην έκτακτη συνεδρίαση της 10ης Νοεμβρίου, που συγκάλεσε η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον μετά σχετικά δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο. Επρόκειτο για ευθεία αμφισβήτηση της αμεροληψίας του Frontex, o οποίος είχε διερευνήσει τα περιστατικά και καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία που να επαληθεύουν τα καταγγελλόμενα.
Στην επιτροπή διερεύνησης εξέφρασαν την επιθυμία να συμμετάσχουν οι εκπρόσωποι 8 κρατών-μελών, όπως επίσης και της Κομισιόν. Οι τρεις από τις χώρες περιγράφονται από Ελληνες αξιωματούχους ως «εχθρικές» απέναντι στην Ελλάδα, που επίσης θα είναι παρούσα στην επιτροπή. Πρόκειται για τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία, που έχουν διατυπώσει ή υιοθετήσει καταγγελίες για παράνομες πρακτικές του Λιμενικού στο Αιγαίο. Οι Δανοί και οι Ολλανδοί, οι οποίοι επίσης έχουν «στριμώξει» τις ελληνικές αρχές, δεν θέλησαν να πάρουν μέρος στη διαδικασία. Αντιθέτως, υποστηρικτικές προς την Ελλάδα περιγράφονται η Ρουμανία και η Ουγγαρία, οι εκπρόσωποι των οποίων θα συμμετάσχουν στην επιτροπή. Εξισορροπητικό ρόλο εκτιμάται πως θα έχουν η Γερμανία και η Γαλλία.
Διττή αποστολή
Η αποστολή της επιτροπής είναι διττή. Εκτός από την εις βάθος διερεύνηση όσων έχουν καταγγελθεί, θα αναλάβει να ερμηνεύσει το άρθρο 6 του ευρωπαϊκού κανονισμού 656, που αφορά τη δυνατότητα ενός κράτους-μέλους να προχωρήσει «σε ανάσχεση της πορείας ενός σκάφους όταν αυτό διενεργεί λαθραία μεταφορά μεταναστών». Η εξέλιξη θεωρείται θετική από τους Ελληνες αξιωματούχους.
Δεν έχει αποσαφηνιστεί πότε θα ξεκινήσει η διαδικασία διερεύνησης, ούτε έχει προσδιοριστεί ο χρόνος ολοκλήρωσής της. Οι αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν προσεχώς. Σε προχθεσινή ανακοίνωσή του, πάντως, το Δ.Σ. του Frontex έκανε γνωστό ότι ζήτησε από την επιτροπή να υποβάλει αναφορά στην επόμενη τακτική συνεδρίαση, το διήμερο 20 – 21 Ιανουαρίου.
Αρχικά, τα υπό έρευνα περιστατικά ήταν 6. Τα τρία από αυτά είχαν καταγραφεί από τις κάμερες ενός βρετανικού αεροσκάφους επιτήρησης που ήταν μισθωμένο από τον Frontex και εκτελούσε περιπολίες στο ανατολικό Αιγαίο. Τα υπόλοιπα καταγγέλθηκαν από τα πληρώματα σκαφών της Σουηδίας και της Δανίας σε Χίο και Σάμο, καθώς και από τα μέλη Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης στην Κω. Ορισμένες από τις επίμαχες υπηρεσιακές αναφορές που συνέταξαν τα πληρώματα είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας (Spiegel) και είναι αρκετά λεπτομερείς για όσα διαδραματίστηκαν κατά μήκος της οριογραμμής.
Μετά το έκτακτο Δ.Σ. της 10ης Νοεμβρίου και τη δυνατότητα που δόθηκε στα κράτη-μέλη να υποβάλουν προς τον εκτελεστικό διευθυντή του Frontex, Φαμπρίς Λετζερί, συμπληρωματικά ερωτήματα ενόψει της τακτικής συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου, ο αριθμός των υπό έρευνα υποθέσεων ανήλθε σε 20.
«Εχουμε ολοκληρώσει δύο βασικά βήματα για τη διερεύνηση των καταγγελλόμενων pushbacks στην Ανατολική Μεσόγειο διεξάγοντας δική μας εσωτερική έρευνα και απαντώντας σε περαιτέρω ερωτήματα από το διοικητικό συμβούλιο», δήλωσε μεταξύ άλλων την Πέμπτη ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex. Πρόσθεσε ότι η νεοσυσταθείσα ομάδα εργασίας θα αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας του μηχανισμού καταγραφής σοβαρών περιστατικών (Serious Incident Reporting mechanism), ενώ θα προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των λεγόμενων «υβριδικών απειλών» που αντιμετωπίζουν τα κράτη-μέλη.
«Κίνδυνος πρόκλησης ναυαγίου στο Αιγαίο»
Να ασκήσει πίεση στην Τουρκία υποχρεώνοντάς την να ελέγξει τον απόπλου σκαφών με μετανάστες από τις ακτές της επιχειρεί το Λιμενικό σε συνεννόηση με τις διπλωματικές αρχές της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πριν από λίγα εικοσιτετράωρα στελέχη του Σώματος κοινοποίησαν σε τρεις φορείς και οργανισμούς του εξωτερικού ισάριθμες επιστολές, με τις οποίες ζητούν τη λήψη πρωτοβουλιών ώστε η Τουρκία να υποχρεωθεί να περιορίσει τη δράση των δουλεμπόρων και να ελέγξει τις ροές παράτυπων μεταναστών από τα παράλιά της προς την Ελλάδα και την Ιταλία.
Η πρωτοβουλία αποφασίστηκε μετά την αλματώδη στα τέλη του καλοκαιριού αύξηση του αριθμού των περιστατικών, με μεγαλύτερα σκάφη και δεκάδες μετανάστες να αποπλέουν από τα νοτιοδυτικά παράλια με προορισμό την Ιταλία. Οι επιστολές στάλθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IOM) και στην Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Οι ελληνικές αρχές επισημαίνουν τον κίνδυνο πρόκλησης ναυαγίου στην ανοικτή θάλασσα και υποστηρίζουν ότι η στάση της Τουρκίας συνιστά αθέτηση από πλευράς της διεθνών υποχρεώσεων και συμφωνιών, όπως η κοινή δήλωση Τουρκίας – Ε.Ε. Επιπλέον, θέτουν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό θέμα παραβίασης των κανόνων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρατίθενται στις επιστολές, από τις αρχές Ιουνίου διαπιστώθηκε σταδιακή αλλαγή στον τρόπο δράσης των δουλεμπορικών κυκλωμάτων. Μετατόπισαν τη δραστηριότητά τους νοτιότερα, στις ακτές απέναντι από την Κω και τη Ρόδο, ως αποτέλεσμα της επιθετικής τακτικής αστυνόμευσης των συνόρων από τα σκάφη του Λιμενικού σε Λέσβο, Χίο και Σάμο. Επιπλέον, αντί για μικρές φουσκωτές βάρκες, στράφηκαν σε μεγαλύτερα μηχανοκίνητα ή ιστιοφόρα σκάφη με δυνατότητα να ταξιδέψουν μέχρι την Ιταλία, μεταφέροντας αρκετές δεκάδες παράτυπους μετανάστες.
Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου οι ιταλικές αρχές είχαν καταγράψει 26 περιστατικά με αφίξεις σκαφών που είχαν φτάσει στις ακτές της Ιταλίας διά μέσου του Αιγαίου, ενώ σήμερα ο αριθμός τους υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 50.
«Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι τα σκάφη κινούνται μακριά από τις ακτές της Ρόδου, της Κρήτης και της Πελοποννήσου, είναι ξεκάθαρο ότι δουλεμπορικά κυκλώματα θέτουν τη ζωή των μεταναστών σε κίνδυνο», αναφέρεται στην επιστολή προς την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Στην επιστολή προς την Κομισιόν, αντίστοιχα, το Λιμενικό ζητεί συνδρομή –μέσω Frontex– με επιπλέον επιχειρησιακά μέσα και τονίζει: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό η Ευρωπαϊκή Ενωση να προχωρήσει σε όλες τις ενέργειες ώστε οι τουρκικές αρχές να συμμορφωθούν με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους».
Προς τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό επισημαίνεται ότι από την 1η Ιουλίου έως τις 6 Οκτωβρίου το Λιμενικό δέσμευσε 127 εμπορικά σκάφη, υποχρεώνοντάς τα να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.
Πηγή: kathimerini.gr
