Στα αστικά δικαστήρια εκκρεμεί από το έτος 1999 η τύχη της περιουσίας του φιλάνθρωπου Καστελλοριζιού Ευάγγελου Σταματίου, που ίδρυσε το ομώνυμο κοινωφελές ίδρυμα με σκοπό την περίθαλψη αναξιοπαθούντων γερόντων από την ιδιαίτερη πατρίδα του και τα Δωδεκάνησα σε γηροκομείο στην Αττική.
Σύμφωνα συγκεκριμένα με την υπ’ αρίθμ. 1200/2014 απόφαση του Γ’ Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 15/12/1999 αγωγή του αναιρεσιβλήτου, γιού του, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών κατά του αναιρεσείοντος Κοινωφελούς Ιδρύματος με την επωνυμία «ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Σ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ».
Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 4016/2007 του ίδιου Δικαστηρίου, 1732/2009 μη οριστική και 890/2012 οριστική του Εφετείου Αθηνών.
Το Εφετείο, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, δέχθηκε τα ακόλουθα:
Στις 18-12-1997 πέθανε στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς “Οι Άγιοι Ανάργυροι”, όπου νοσηλευόταν, ο πατέρας του ενάγοντος, Ε. Σταματίου, σε ηλικία 92 ετών από αναπνευστική ανεπάρκεια, πνευμονικό οίδημα και οξεία λευχαιμία.
Ο θανών άφησε πλησιέστερους συγγενείς και μοναδικούς εξ αδιαθέτου κληρονόμους του τα τέκνα του Σ. Σ., ενάγοντα, και Μ. Σ., που είχε αποκτήσει από τον πρώτο του γάμο.
Ο αποβιώσας, όσο ζούσε, με συμβολαιογραφική πράξη, προέβη στην ίδρυση του κοινωφελούς ως άνω ιδρύματος, ενώ, ακολούθως, με 3 συμβολαιογραφικές πράξεις, που ακολούθησαν, προέβη στην τροποποίηση της άνω ιδρυτικής πράξης, με τις οποίες κατέλιπε στο πιο πάνω ίδρυμα τα αναφερόμενα σ’ αυτές περιουσιακά του στοιχεία.
Ειδικότερα, με την αρχική ιδρυτική πράξη όρισε, μεταξύ άλλων, ότι σκοπός του ιδρύματος είναι η ίδρυση ενός Γηροκομείου επί του ήδη υπάρχοντος ημιτελούς κτηρίου της ξενοδοχειακής εταιρείας “ΗΛΙΟΣ ΑΕ” στον Κάλαμο Αττικής, όπου θα περιθάλπονται οικονομικά αδύνατα και αναξιοπαθούντα άτομα τρίτης ηλικίας (άνδρες- γυναίκες) με προτίμηση άτομα από το Καστελόριζο και όλα τα Δωδεκάνησα.
Ότι περιουσία του ιδρύματος αποτελεί ένα οικόπεδο περιφραγμένο 31 περίπου στρεμμάτων, το οποίο εφάπτεται της θάλασσας, εντός του οποίου λειτουργεί ξενοδοχειακή επιχείρηση, που περιλαμβάνει 50 πλήρως εξοπλισμένα διαμερίσματα δύο δωματίων και μια ημιτελή οικοδομή.
Ότι οι πόροι του ιδρύματος είναι τα εισοδήματα από την εκμετάλλευση της παραπάνω ξενοδοχειακής μονάδας, οι τόκοι από τις καταθέσεις τους σε τράπεζες ή άλλους πιστωτικούς οργανισμούς, οι χρηματικές παροχές και οι κληρονομίες, κληροδοσίες και δωρεές προς το ίδρυμα οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου, τα έσοδα από ενδεχόμενες εκδηλώσεις και οι χορηγίες της ΕΟΚ ή άλλους φορείς.
Με την πρώτη τροποποιητική πράξη όρισε ότι περιουσία του ιδρύματος αποτελούν οι μετοχές του ιδρυτή στις ανώνυμες εταιρείες “Ξενοδοχειακή Τουριστική, Εταιρεία ΗΛΙΟΣ ΑΕ”, “Ε. Σ. Σταματίου ΑΒΕΕ”, “Ροδιακαί Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις ΡΕΧ ΑΕ Ξενοδοχείο IMPERIAL” και οποιοδήποτε χρηματικό ποσό που θα ευρεθεί μετά το θάνατο του ιδρυτή.
Με άλλη τροποποιητική πράξη, τροποποίησε το άρθρο 3 της ιδρυτικής πράξης και όρισε ότι περιουσία του ιδρύματος αποτελούν οι ανώνυμες μετοχές του ιδρυτή στις πιο πάνω ανώνυμες εταιρείες “ΗΛΙΟΣ ΑΕ”, 136.003 μετοχές, “Ε. Σ. Σταματίου ΑΒΕΕ”, 38.000 μετοχές, “ΡΟΔΙΑΚΑΙ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ REX ΑΕ Ξενοδοχείο IMPERIAL”, 30075 μετοχές και οποιοδήποτε χρηματικό ποσό που θα ευρεθεί ως κληρονομιαία περιουσία μετά το θάνατο του ιδρυτή.
Με την τελευταία πράξη, τροποποίησε και συμπλήρωσε το άρθρο 3 της άνω ιδρυτικής πράξης και όρισε ότι περιουσία του ιδρύματος αποτελούν επίσης 381626 λίρες Αγγλίας, 107633 δολάρια Αμερικής, που είναι κατατεθειμένα στην τράπεζα “Barclays Private Bank Limited” του Λονδίνου, 12.791 λίρες Αγγλίας, σε λογαριασμό της τράπεζας “BARCLAYS BANK- PLS” της Ελλάδος, 4972 δολάρια Αμερικής που είναι κατατεθειμένα σε λογαριασμό στην τράπεζα “BARCLAYS BANK- PLS”, 98077 δολάρια Αμερικής κατατεθειμένα στην ΕΤΕ και οποιοδήποτε χρηματικό ποσό δικαιούται να εισπράξει ή ατομική επιχείρηση του ιδρυτή που εδρεύει στην Αθήνα, από την πώληση εμπορευμάτων της προς τους πελάτες της.
Την αναγνώριση της ακυρότητας των πιο πάνω τεσσάρων συμβολαιογραφικών πράξεων για έλλειψη συνείδησης των πραττομένων του ιδρυτή, αλλιώς την ακύρωσή τους εξαιτίας απάτης, αλλιώς απειλής του ιδρυτή, ζήτησε ο ενάγων γιος του με την ένδικη αγωγή.
Αποδείχτηκε ότι ιδρυτής του πιο πάνω Ιδρύματος μέχρι και τον Αύγουστο 1997, παρά τα 92 του χρόνια, ήταν εξαιρετικά υγιής, δραστήριος, σε πλήρη πνευματική διαύγεια.
Ο ανωτέρω είχε επανειλημμένα στο παρελθόν εκφράσει την επιθυμία να συστήσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του αθλητικό ίδρυμα, είχαν δε γίνει σχετικές δημοσιεύσεις στον τοπικό ροδιακό τύπο.
Με την πάροδο όμως του χρόνου μετέβαλε άποψη και άρχισε να ενδιαφέρεται να συστήσει ίδρυμα για την περίθαλψη αναξιοπαθούντων γερόντων καταγομένων από το Καστελλόριζο και ολόκληρη τη Δωδεκάνησο, αλλά και από οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας. Μάλιστα, για την υλοποίηση του σχεδίου του, είχε αρχίσει την κατασκευή του γηροκομείου στην ευρισκόμενη σε έκταση των 30 στρεμμάτων, όπου βρίσκεται και το ξενοδοχείο “ΕΛΑΦΟΣ”.
Το καλοκαίρι του έτους 1997 μετά από αιματολογικό έλεγχο, εισήχθη, στις 5 Αυγούστου, στην παθολογική κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Νίκαιας “Άγιος Παντελεήμων”, αιτιώμενος “ωχρότητα, καταβολή και αδυναμία”.
Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, που διήρκησε ένα εικοσιτετράωρο (5.8.1997 – 6.8.1997), υποβλήθηκε σε εξέταση μυελού των οστών και τέθηκε η διάγνωση “μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο του τύπου ανθεκτική αναιμία με περίσσεια βλαστών σε μετατροπή (RAEB-Τ)”.
Ιατρικό συμβούλιο, ομόφωνα, αποφάνθηκε ότι η μεταφορά του στο εξωτερικό για μεταμόσχευση μυελού των οστών, όπως είχε προτείνει ο γιος του ενάγων, θεωρήθηκε μη αναγκαία και επικίνδυνη.
Κρίθηκε, επίσης, απαραίτητη η τακτική παρακολούθησή του από γιατρό αιματολόγο, μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, με ενδεχόμενη άμεση εισαγωγή του αν κριθεί αναγκαίο.
Ο ασθενής, λόγω του ότι η κατάσταση της υγείας του παρουσίασε βελτίωση, εξήλθε από την κλινική στις 3.9.1997.
Στις 25.9.1997 εισήχθη εκ νέου στο Γ. Ν. Νίκαιας με διάγνωση “Μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο τελικού σταδίου με μετατροπή Οξείας Λευχαιμίας”, ενώ την ίδια ημέρα, πριν προσέλθει στο εν λόγω νοσοκομείο, συνέταξε στο ξενοδοχείο “Έλαφος” ιδιόγραφη διαθήκη.
Ακολούθως, στις 26.9.1997, διακομίστηκε με ασθενοφόρο στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς “Οι Άγιοι Ανάργυροι”, μη δυνάμενος να μετακινηθεί.
Κατά την είσοδό του στο πιο πάνω ογκολογικό νοσοκομείο η κατάσταση του ασθενή, ήταν εξαιρετικά καλή για την ηλικία του και το υποκείμενο νόσημα. Εξήλθε από την κλινική στις 28.9.1997 και εισήχθη εκ νέου την 1η.10.1997, παρέμεινε δε νοσηλευόμενος έως τις 18.12.1997, ημέρα που κατέληξε.
Το Εφετείο έκρινε ότι ο δηλών κατά τους κρίσιμους χρόνους (31-10-1997, 3-11-1997 και 12-11-1997) που υπέγραψε, ενώ αυτός νοσηλευόταν στο ογκολογικό νοσοκομείο Κηφισιάς, τις προαναφερόμενες τροποποιητικές της συστάσεως του ιδρύματος συμβολαιογραφικές πράξεις, εξαιτίας της προχωρημένης ηλικίας του 92 ετών και της βαρύτατης κατάστασης της υγείας του, δεν είχε συνείδηση των πράξεών του. Κρίθηκε συγκεκριμένα ότι, λόγω της θόλωσης της διάνοιάς του κατ’ εκείνους τους χρόνους, ναι μεν γνώριζε ότι υπέγραφε τις εν λόγω τροποποιητικές πράξεις, χωρίς να έχει πλήρη έλλειψη της λειτουργίας του νου, δεν είχε όμως την ικανότητα να συλλάβει και εκτιμήσει τη σημασία και τις συνέπειες των επιμέρους διατάξεων των εν λόγω πράξεων και των συνεπειών που απέρρεαν από αυτές.
Με τη θέση αυτή του Εφετείου δεν συμφώνησε το δικαστήριο του Αρείου Πάγου κρίνοντας ότι η απόφαση του περιέχει αντιφατικές αιτιολογίες και ως εκ τούτου αναίρεσε την απόφαση και ζήτησε την επανεκδίκαση της από το ίδιο δικαστήριο με άλλη σύνθεση.
Στα αστικά δικαστήρια η περιουσία του ιδρύματος Ευάγγελος Σ. Σταματίου
