Δεν αποτελεί μυστικό ότι στους ωκεανούς του κόσμου «κολυμπούν» θραύσματα πλαστικών, ενώ οι πρώτες επιπλέουσες μάζες σκουπιδιών ανακαλύφθηκαν το 1990. Σήμερα οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να αποκτούν μια καλύτερη αίσθηση του μεγέθους και του εύρους του προβλήματος.
Μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLOS One υπολόγισε ότι 5,25 τρισεκατομμύρια κομμάτια πλαστικού, μικρά και μεγάλα, που ζυγίζουν 269.000 τόνους, βρίσκονται σε όλη την έκταση των ωκεανών του κόσμου, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.
Τα πλοία με τα οποία εκπονήθηκε η έρευνα ταξίδεψαν συλλέγοντας στα δίχτυα τους μικρά κομμάτια πλαστικού και, στη συνέχεια, από τα δείγματα αυτά, έκαναν την εκτίμηση των παγκόσμιων αριθμών, με τη χρήση υπολογιστικών μοντέλων. «Η μεγαλύτερη σε βάρος πηγή πλαστικού, προέρχεται από αχρηστευμένα δίχτυα ψαρέματος και σημαδούρων», λέει ο Μάρκους Ερικσεν, επικεφαλής της προσπάθειας και συνιδρυτής του Ινστιτούτου 5 Gyres, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας που συνδυάζει την επιστημονική έρευνα με τον ακτιβισμό κατά της ρύπανσης.
Ο δρ Ερικσεν πρότεινε ότι ένα διεθνές πρόγραμμα που χρηματοδοτεί αλιευτικά πλοία για την επιστροφή των κατεστραμμένων τους διχτυών, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Αυτό όμως δεν θα λύσει σε καμία περίπτωση το πρόβλημα που δημιουργούν τα μπουκάλια, οι οδοντόβουρτσες, οι σακούλες, τα παιχνίδια και άλλα θραύσματα που επιπλέουν κατά μήκος των θαλασσών και προσκρούουν το ένα πάνω στο άλλο εξαιτίας των ρευμάτων και των κυμάτων. Αυτά τα κομμάτια σκουπιδιών τα χτυπά όλη μέρα ο ήλιος, με αποτέλεσμα να θρυμματίζονται και να εξαπλώνονται στα πέρατα των ωκεανών, εξηγεί ο δρ Ερικσεν.
Παρόλα αυτά, όταν η ερευνητική ομάδα έψαξε για τέτοια μικρά επιπλέοντα θραύσματα πλαστικών, στο μέγεθος κόκκου άμμου, διαπίστωσε με έκπληξη ότι συγκέντρωσαν πολύ μικρότερες ποσότητες από ό,τι περίμεναν, συγκεκριμένα το ένα εκατοστό αυτών που προέβλεψαν τα μοντέλα τους. Το γεγονός αυτό όμως δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση καλό νέο.
Τοξικά στο πιάτο μας
Ο δρ Ερικσεν πιστεύει ότι τα μικρά αυτά κομμάτια πλαστικού μπορεί να έχουν βουλιάξει πιο βαθιά στη θάλασσα ή να έχουν καταναλωθεί από θαλάσσιους οργανισμούς. Τα θραύσματα αυτά προσελκύουν και επικαλύπτονται από τοξικές ουσίες, όπως πολυχλωριωμένα διφαινύλια, γνωστά ως PCBs, και άλλες ρυπαντικές ουσίες. Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι τα ψάρια και οι άλλοι οργανισμοί που καταναλώνουν τα πλαστικά μπορούν να αποθηκεύσουν τις τοξικές ουσίες και να τις περάσουν στους θηρευτές τους.
«Τα πλαστικά είναι σαν ένα κοκτέιλ μολυσματικών ουσιών που πλέουν στο υδάτινο οικοσύστημα» λέει η Τσέλσι Ρότσμαν, ερευνήτρια θαλάσσιας οικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις. «Αυτές οι ουσίες συσσωρεύονται σταδιακά στην τροφική αλυσίδα».
«Οι ωκεάνιες έρευνες έχουν σημαντική συνεισφορά στην κατανόηση του προβλήματος των επιπλεόντων πλαστικών» λέει η Νάνσι Ουάλας, διευθύντρια του προγράμματος θαλάσσιων θραυσμάτων της Εθνικής Ωκεανογραφικής και Ατμοσφαιρικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ. Περαιτέρω έρευνα θα χρειαστεί να κοιτάξει πέρα από την επιφάνεια για να εξετάσει πού μπορεί να έχουν καταλήξει τα μικρά κομμάτια πλαστικού: «Είναι πρόωρο να πούμε ότι υπάρχει λιγότερο πλαστικό στον ωκεανό από ό,τι πιστεύαμε» λέει η δρ Ουάλας. «Ισως να υπάρχει λιγότερο εκεί που κοιτάζουμε».
Ο δρ Ερικσεν είπε ότι το εύρος του προβλήματος είναι αυτό που κάνει ανεφάρμοστη τη συλλογή των επιπλεόντων σκουπιδιών. Η ομάδα του είχε σημειώσει επιτυχία με καμπάνιες που είχαν στόχο να σταματήσει η χρήση μικρών κομματιών πλαστικού, το οποίο τρίβεται εύκολα.
Καθημερινή
