A. Mητρόπουλος: «Τουλάχιστον 200.000 συνάνθρωποί μας θα χάσουν τις δουλειές τους στο διάστημα Μαρτίου –Ιουνίου 2020»

«Τουλάχιστον 200.000 συνάνθρωποί μας θα χάσουν τις δουλειές τους για το διάστημα Μαρτίου-Ιουνίου 2020», εάν συνεχιστεί η καραντίνα με τον κορωνοϊό, δηλώνει στην «δημοκρατική» ο καθηγητής εργατικού δικαίου και πρόεδρος του ΕΝΥΠΕΚΚ κ. Αλέξης Μητρόπουλος.
Με αφορμή την ανακοίνωση των μέτρων που εξήγγειλε η κυβέρνηση για τους εργαζόμενους, ο κ. Μητρόπουλος μιλάει για τις εξελίξεις, εκφράζοντας την ανησυχία του για την απώλεια θέσεων εργασίας, μείωση εισοδημάτων και φυσικά πολλά προβλήματα με εργοδοσία και εργασία.
• Κύριε Μητρόπουλε, θα ήθελα να μου σχολιάσετε τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση για την εργασία. Να ξεκινήσουμε από τη μερική απασχόληση στην οποία εισέρχεται ολόκληρος ο ιδιωτικός τομέας για έξι μήνες. Πώς το βλέπετε αυτό;
Κάθε μέτρο που λαμβάνεται σε έκτακτη περίοδο, όπως η παρούσα, πρέπει να έχει τη συναίνεση όλων των «κοινωνικών εταίρων», όλων των συντελεστών της παραγωγικής διαδικασίας, ώστε να έχουν επιτυχία αλλά και να αποδίδουν κοινωνική δικαιοσύνη. Αιφνιδιαστικές αποφάσεις λαμβάνονται σε περίπτωση κινδύνου αλλά πρέπει να έχουν την πραγματική ή εικαζόμενη συναίνεση όλων. Εν προκειμένω, αυτό δεν συνέβη.
Το μονομερές δικαίωμα των εργοδοτών να τροποποιούν επί τα χείρω τη σύμβαση εργασίας πάντα ενέχει τον κίνδυνο της καταχρηστικής άσκησής του. Ήδη παρουσιάζονται τα πρώτα, διόλου αμελητέα, κρούσματα και μάλιστα σε επιχειρήσεις που δεν έχουν πληγεί σημαντικά από την κρίση του κορωνοϊού και δεν έχει ανασταλεί η λειτουργία τους.
Δεν είναι όμως μόνον τα φαινόμενα της μερικής απασχόλησης αλλά και της εκ περιτροπής εργασίας ή της άτυπης απασχόλησης προς συμπλήρωση των κενών. Κάθε τέτοια μορφή ελαστικής εργασίας συνοδεύεται από μείωση των αποδοχών και τη μη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών.
Όσοι εργοδοτικοί φορείς αλλά και μέλη της κυβέρνησης μιλούν για την ίση κατανομή του βάρους από την κρίση κορωνοϊού σε εργοδότες και εργαζομένους, δεν πρέπει να λησμονούν ότι το επιχειρείν ενέχει πάντοτε τους κινδύνους των εκτάκτων περιόδων και αποφάσεων που πρέπει να επωμίζονται οι εργοδότες.
Ακόμη και ο συντηρητικός και ο πανταχόθεν λοιδορούμενος από τους ευρωπαίους Μπόρις Τζόνσον επέβαλε στους εργοδότες να καταβάλλουν ακέραιο τον μισθό και τις ασφαλιστικές εισφορές στους εργαζόμενους, τις οποίες όμως επιδότησε κατά το 80% ώστε οι μισθωτοί να μην απωλέσουν τίποτε από το εισόδημά τους. Αυτό συνέβη και σε άλλες χώρες της καθ’ημάς Βαλκανικής π.χ. στη Ρουμανία.
• Ο υπουργός Εργασίας κ.Βρούτσης μίλησε για μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων λόγω του κορωνοϊού. Αυτή τη στιγμή όμως, έκλεισαν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, εμπορικά κ.λπ., με συνέπεια να είναι όλοι στον «δρόμο». Τι πρέπει να γίνει;
Μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων εξαγγέλθηκαν. Όντως με το άρθρο 9 της από 20-3-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α’ 68/2020) εξαγγέλθηκαν μέτρα και ελαστικοποιήθηκαν οι θεσμικές, χρονικές, μισθολογικές, ασφαλιστικές κ.λπ. υποχρεώσεις τους προς τους εργαζομένους. Επομένως τα μέτρα που λήφθηκαν αφορούν πρωτίστως στις επιχειρήσεις (δηλαδή στους εργοδότες) και όχι στους εργαζομένους.
Οι εργαζόμενοι καλούνται να επιβιώσουν με τις μισές περίπου αποδοχές τους, αφού π.χ. ένας εργαζόμενος των 1.000 ευρώ, θα λάβει για τον επόμενο 1,5 μήνα μόνο 800 ευρώ, ενώ θα έπρεπε να λάβει 1.500 ευρώ συν το Δώρο Πάσχα ύψους 500 ευρώ, ήτοι 2.000 ευρώ. Δηλαδή θα απωλέσει 1.200 ευρώ. Το τελευταίο έχουν την ευχέρεια οι εργοδότες να το πληρώσουν μετά την ισχύ των μέτρων, δηλαδή το καλοκαίρι.
Σε τέτοιες περιπτώσεις κρίσεων το κράτος οφείλει να επιδείξει την ικανότητά του να συντηρεί όλους και να κρατά ζωντανή την οικονομία. Γι’αυτό, σε έκτακτες περιόδους δεν μπορούν να ισχύουν Μνημόνια, «σιδηροί» δημοσιονομικοί κανόνες, κουμπαράδες «του αίματος» και βεβαίως κανονική καταβολή των τοκοχρεολυσίων στους δανειστές.
Ας μην λησμονούμε ότι οι νικητές σύμμαχοι, μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χάρισαν μεγάλο μέρος των χρεών της Γερμανίας παρότι ήταν υπαίτια του παγκοσμίου ολοκαυτώματος και επέβαλαν την πληρωμή του υπολοίπου χρέους της συνδεδεμένη με ρήτρα ανάπτυξης!!
Αλλά, όπως φαίνεται, η ΕΕ, υπό την επικυριαρχία του δημοσιονομικού κανόνα γερμανικής επίνευσης, δεν αναλαμβάνει καμιά λυτρωτική πρωτοβουλία που να αρμόζει σε έκτακτες ή πολεμικές περιόδους και εξακολουθεί την ίδια συμπεριφορά σε βαθμό που ακόμη και τα σπουδαιότερα γερμανικά ΜΜΕ να κατηγορούν τα όργανά της για αμηχανία και απόλυτη απραξία στην παρούσα κρίση.
• Θα ήθελα την εκτίμησή σας για την λαίλαπα που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού στην εργασία. Αν συνεχιστεί η καραντίνα μέχρι και τον Ιούνιο, τι περιμένει τους εργαζόμενους;
Αναμένουμε τουλάχιστον 200.000 συνανθρώπους μας να χάσουν τη θέση τους για το διάστημα Μαρτίου -Ιουνίου 2020. Αρκετές χιλιάδες επίσης θα έχουν μετατροπή των συμβάσεών τους από πλήρη σε μερική ή σε εκ περιτροπής εργασία. Αυτό μας διδάσκει άλλωστε και η παγκόσμια εμπειρία, δηλαδή τη ραγδαία αποδόμηση του Κοινωνικού Κράτους και τη φτωχοποίηση ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων όταν συμβαίνουν γεγονότα-σοκ, όπως π.χ. η Κατρίνα, η Lehman Brothers, η 11η Σεπτέμβρη, η κρίση χρέους, η επέμβαση στο Ιράκ, το τσουνάμι, η πτώση του τείχους του Βερολίνου.
Πολλοί θα μπουν στον πειρασμό να κατεδαφίσουν και όσα εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα υπολείπονται, μετά τη συρρίκνωσή τους από την ισχύουσα μνημονιακή νομοθεσία. Εύχομαι, προ του καθολικού κινδύνου για όλους, να μην υπάρξουν περαιτέρω πρωτοβουλίες αποδόμησης στο ήδη ασθενές και λυμφατικό κράτος δικαίου.
• Σας ικανοποιεί το γεγονός πως επεκτάθηκε το επίδομα ανεργίας για δύο μήνες; Είναι αρκετό;
Η απάντηση είναι αυτονόητη. Μόνο το 10% των ανέργων επιδοτούνται σήμερα. Συνεπώς, κανέναν δεν μπορεί να ικανοποιεί ένα τέτοιο ημίμετρο εκτός αν λάβει χρονική ισχύ που δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί, δηλαδή για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η κρίση του κορωνοϊού και κατ’ακολουθίαν η κρίση στην αγορά εργασίας.
• Είστε αισιόδοξος ότι οι εργοδότες θα τηρήσουν τις επιταγές της κυβέρνησης; Φαίνεται ότι έγιναν πολλές απολύσεις που θεωρούνται παράνομες.
Εύχομαι να είναι όσο το δυνατόν λιγότεροι οι εργοδότες που θα εκμεταλλευθούν τα έκτακτα μέτρα για να αποκομίσουν οφέλη και όσον αφορά τις επιδοτήσεις και όσον αφορά τις εργασιακές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους προς τους εργαζόμενους.
Η ιστορία όμως της πατρίδας μας, ακόμη και σε έκτακτες περιόδους (π.χ. επί Κατοχής και Εμφυλίου), δείχνει ότι πολλοί είναι αυτοί που επωφελούνται για τον σχηματισμό περιουσίας και τη μεταφορά πλούτου από τους εργαζόμενους στους εργοδότες.
Σε περιόδους ειρήνης, πάντως, το κράτος οφείλει να αναπτύξει εκείνες τις αποτελεσματικές δράσεις που να περιορίζουν αυτό το φαινόμενο στο ελάχιστο.
• Η λεγόμενη «δουλειά από το σπίτι», είναι επαρκές υποκατάστατο της εργασίας;
Ασφαλώς όχι. Πολύ λίγα είδη εργασιών δύνανται να εκτελεστούν πλήρως μέσω της τηλε-εργασίας. Οι νέες τεχνολογίες μόνο μερικώς μπορούν να υποκαταστήσουν την εργασία στον τόπο παροχής της. Το φαινόμενο αυτό συνοδεύεται και από έλλειψη των εργασιακών δικαιωμάτων, πλην του μισθολογικού. Το νομικό πλαίσιο της τηλεργασίας, άλλωστε, έχει σχεδιαστεί στα μέτρα τής εργοδοσίας, διεθνούς και εγχώριας.
Γι’αυτό πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί στη γενίκευση της τηλεργασίας που κονιορτοποιεί τη σύμβαση εργασίας, εξανεμίζει τα εργασιακά δικαιώματα και εμφανίζει τον εργαζόμενο ως έναν οιονεί «εργολάβο» που από τη φύση της εργασίας του δεν μπορεί να αξιώνει άλλα δικαιώματα πλην της αμοιβής του. Έτσι διασπάται ο εργασιακός και κοινωνικός ιστός αφού η τηλεργασία δεν εντάσσεται στα ισχύοντα standards της συνάρτησης Εργασιακού-Ασφαλιστικού.