Συνέντευξη
στη Μαίρη Φώτη
Ο Στράτος Αμύγδαλος, έχει ζήσει όλη του τη ζωή στο Καστελλόριζο, από επιλογή και από αγάπη για τον τόπο του. Την ίδια αγάπη για το νησί τρέφει και η σύζυγός του, η οποία πήρε την μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει τον Πειραιά, για να κάνει οικογένεια με τον Στράτο, στο Καστελόριζο.
Ο Στράτος παρουσιάζει σήμερα στην «δημοκρατική» την πλευρά του Καστελλόριζου που δεν δείχνουν οι ειδήσεις και που δεν ξέρουν οι πολιτικοί, που κατά καιρούς επισκέπτονται το νησί.
Μιλά για τις επιπτώσεις στην καθημερινότητα των Καστελλοριζιών από το τεταμένο κλίμα ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, αναφέρεται στις πραγματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού, μιλά για τους νέους ανθρώπους που επένδυσαν στο νησί από αγάπη για τον τόπο τους και στέλνει μήνυμα στους πολιτικούς, από το ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας.
• Να ξεκινήσουμε την συνέντευξη από την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού στο νησί. Είχατε την ευκαιρία να του παρουσιάσετε την κατάσταση όπως πραγματικά είναι σε ένα μικρό νησί, όταν λείπουν οι κάμερες; Συχνά-πυκνά στο Καστελλόριζο βλέπετε πολλούς πολιτικούς της κεντρικής σκηνής, προσφέρουν κάτι αυτές οι επισκέψεις;
Η αλήθεια είναι ότι δεν προλαβαίνεις μέσα σε δύο ώρες, που διήρκεσε η επίσκεψη του κ. Τσίπρα, να παρουσιάσεις αναλυτικά τα προβλήματα που υπάρχουν στον τόπο. Με την ευκαιρία όμως της παρουσίας του, έκανε τα εγκαίνια της μονάδας αφαλάτωσης, που πέρα από το πολιτικό κομμάτι για το ποιος έκανε το έργο, έλυσε ένα σοβαρό πρόβλημα του νησιού. Πλέον έχουμε αυτάρκεια σε υδάτινους πόρους κι αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς, διότι μέχρι σήμερα πολλές φορές μέναμε χωρίς νερό για δύο και τρεις ημέρες, περιμένοντας την υδροφόρα. Από την επίσκεψη του πρωθυπουργού, εμάς αυτό μας ενδιέφερε περισσότερο, είναι η αφαλάτωση. Κάποιος που μένει σε μια μεγαλούπολη και ανοίγει κάθε μέρα τη βρύση του κι έχει νερό, δεν ξέρει πώς είναι να πρέπει να κάνεις μπάνιο με εμφιαλωμένο νερό και να περιμένεις μέχρι και πέντε ημέρες την υδροφόρα είτε γιατί χάλασε το πλοίο είτε γιατί δεν επιτρέπουν την προσέγγιση οι καιρικές συνθήκες. Υπάρχει βέβαια μια λιμνοδεξαμενή, που κατασκευάστηκε πριν από τουλάχιστον 15 χρόνια αλλά λόγω τεχνικών προβλημάτων δεν λειτούργησε. Γέμισε μια δυο φορές στην αρχή αλλά δεν κρατούσε το νερό. Αυτό το έχουμε κατ΄επανάληψη πει στους πολιτικούς που έρχονται κατά καιρούς εδώ, αλλά δεν έχει γίνει κάτι μέχρι σήμερα.
• Από επισκέψεις πάντως δεν έχετε παράπονο. Πολιτικοί έρχονται τακτικά στο Καστελλόριζο.
Το θέμα είναι, τι γίνεται μετά τις επισκέψεις των πολιτικών. Υπολοποιούνται αυτά που ζητάει ο κόσμος;
• Εχουν υλοποιηθεί αυτά που κατά καιρούς σας υπόσχονται;
Είμαστε ένα νησί, που δεν διεκδικεί πράγματα. Ισως δεν έχουμε τις απαραίτητες διασυνδέσεις… Τι να πω. Κάποια πράγματα θα μπορούσαν να είχαν προχωρήσει, όπως το θέμα της αφαλάτωσης το οποίο θα μπορούσε να είχε τακτοποιηθεί εδώ και πάρα πολύ καιρό. Ακόμα ένα βασικό πρόβλημα που παραμένει άλυτο στο Καστελλόριζο, είναι η έλλειψη αποχετευτικού. Υπάρχουν μελέτες εδώ και χρόνια αλλά δεν υπάρχει αποχετευτικό. Το νησί επιβαρύνεται συνεχώς με νέα σπίτια και νέες επιχειρήσεις και κάποια στιγμή το παλαιό σύστημα, δεν θα αντέξει άλλο. Αυτό, μετά την αφαλάτωση, πρέπει να είναι το επόμενο βήμα.
• Εσύ είσαι γέννημα θρέμμα του νησιού και γνωρίζεις πολύ καλά τα προβλήματα.
Εχω γεννηθεί εδώ, έχω κάνει οικογένεια εδώ, έχω δύο αγόρια. Η γυναίκα μου είναι από τον Πειραιά.
• Τι ηλικία έχουν τα παιδιά σου;
Ο ένας είναι φοιτητής στο Μεσολόγγι και ο άλλος φοιτά σε ιδιωτικό σχολείο στη Ρόδο, διότι βλέπαμε ότι η κατάσταση εδώ είναι δύσκολη. Πηγαινοερχόμαστε από τη Ρόδο τακτικά, όπου έχουμε ενοικιάσει σπίτι μέχρι να τελειώσει και ο μικρός το σχολείο.
• Η σύζυγος πώς πήρε την απόφαση να μετακομίσει από τον Πειραιά στο Καστελλόριζο;
Είχε έρθει στο Ταχυδρομείο του νησιού, γνωριστήκαμε κι έτσι έμεινε εδώ και κάναμε οικογένεια. Ηταν μια πολύ δύσκολη απόφαση και μέχρι σήμερα το τιμώ και το σέβομαι αυτό που έκανε η σύζυγός μου γιατί, για εκείνη την εποχή ήταν πολύ μεγάλο βήμα. Και για σήμερα είναι βέβαια αλλά πόσω μάλλον τότε.
• Η σύζυγος λοιπόν, όχι μόνο επιλέγει να μείνει στο Καστελλόριζο για να διατηρήσετε τη σχέση σας αλλά αποφασίζει παρά τις δυσκολίες, να κάνετε οικογένεια, όταν άλλοι νέοι άνθρωποι φεύγουν από το νησί, αναζητώντας καλύτερη ποιότητα ζωής.
Ακριβώς. Είναι μια πολύ σπουδαία απόφαση αυτή κι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη σχέση μας.
• Σου είπε ποτέ, πάμε να φύγουμε από δω;
Όχι ποτέ, μπορώ να σου πω ότι αγαπάει το Καστελλόριζο περισσότερο και από εμένα! Παρόλο που πέρασε δύσκολα. Είχε μια αποβολή και χρειάστηκε να μεταφερθεί με ελικόπτερο στη Ρόδο.
• Στο τελευταίο διάστημα πάντως το Καστελλόριζο, έχει βρεθεί ξανά στο επίκεντρο, λόγω των τεταμένων ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Είμαι πολύ υπερήφανος για το Καστελλόριζο, γιατί από τη θέση του, μελλοντικά μπορεί να βοηθήσει και τη χώρα μας να ξεμπλέξει από διάφορα πράγματα οικονομικής φύσεως, αν προχωρήσει η αξιοποίηση όλων αυτών των αποθεμάτων που λένε ότι υπάρχουν.
• Με την Τουρκία είστε σε απόσταση αναπνοής…
Ναι, είμαστε πάρα πολύ κοντά. Το τουριστικό καΐκι είναι απέναντι σε 20 με 25 λεπτά. Το βράδυ, μπορείς να δεις και τα φώτα των αυτοκινήτων απέναντι.
• Εχετε πάντως πολύ καλές σχέσεις με τους «γείτονές» σας που είναι στο Κας.
Ναι, βέβαια. Από παλαιοτάτων χρόνων. Πέρα από τις πολύ καλές ανθρώπινες σχέσεις, έχουμε και επιχειρηματικές σχέσεις στο πλαίσιο της ανάπτυξης του τουρισμού. Κι εκείνοι έχουν επενδύσει σε εμάς. Εχουν δρομολογήσει δύο μεγάλα τουριστικά σκάφη ειδικά για το Καστελλόριζο, η ονομασία των οποίων μάλιστα, είναι σχετική με το νησί μας. Μάλιστα με το Κας έχουμε αδελφοποιηθεί και κάθε Ιούνιο, από κοινού διοργανώνουμε τριήμερο Φεστιβάλ Τέχνης και Πολιτισμού.
• Με όλη αυτή την ένταση που έχει δημιουργηθεί, έχουν διαφοροποιηθεί οι σχέσεις σας, έχει αλλάξει κάτι;
Όχι, δεν έχει αλλάξει κάτι στις σχέσεις μας. Δεν παύει όμως ο καθένας από τη μεριά του, βλέποντας αυτή την παρατεταμένη κρίση ανάμεσα στις δύο χώρες, με εκατέρωθεν βολές, απειλές και ύβρεις, να έχει μια επιφυλακτικότητα. Ναι, έχουμε επαφές και καλές μάλιστα, αλλά από εκεί και πέρα, ο καθένας πρέπει να κοιτάξει τη χώρα του, κι εμείς στο Καστελόριζο την κοιτάμε.
• Αυτή την περίοδο έρχονται Τούρκοι στο Καστελλόριζο; Συζητάτε για το τεταμένο κλίμα μεταξύ των δύο χωρών;
Ερχονται, αλλά δεν ανοίγουμε τέτοια συζήτηση. Ούτε στο παρελθόν, ούτε τώρα.
• Αυτό που έγινε πρόσφατα στο νησί της Ρω, με την προσέγγιση τουρκικού ελικοπτέρου και την αντίδραση της ελληνικής φρουράς, σας θορύβησε;
Εχουμε πιεστεί πολύ και ως χώρα, και ως άνθρωποι και ως ψυχές με όλο αυτό που γίνεται και ειδικά σε τέτοιες περιοχές. Η αντίδραση της ελληνικής φρουράς, ήταν αυτή που έπρεπε να είναι και μπράβο τους. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να μεταφέρω τα συλλυπητήρια όλων των Καστελλοριζιών στην οικογένεια του ήρωα σμηναγού Γιώργου Μπαλταδώρου και την συμπαράστασή μας στις οικογένειες των δύο στρατιωτικών που κρατούνται άδικα στις φυλακές της Τουρκίας και περιμένουμε να ελευθερωθούν.
• Αρκετοί Καστελλοριζιοί ασχολούνται με την αλιεία. Αντιμετωπίζουν προβλήματα παρόμοια με αυτά των συναδέλφων τους της Καλύμνου, όπου εκεί υπάρχει επίσης τεταμένο κλίμα, λόγω Ιμίων;
Όχι, δεν έχουμε τέτοια θέματα. Εδώ οι άνθρωποι κάνουν τη δουλειά τους χωρίς προβλήματα, ψαρεύουν κανονικά, δεν έχουμε τέτοια όξυνση. Και είναι καλό να πούμε στον κόσμο να μην επηρεάζεται από τις υπερβολές που ίσως ακούει ή βλέπει. Μας καλούν καθημερινά από το εξωτερικό για να δουν αν είμαστε καλά. Ο καθένας μας εδώ στο νησί, δέχεται τουλάχιστον από δέκα τηλεφωνήματα την ημέρα από συγγενείς, φίλους και γνωστούς για να ρωτήσουν τι γίνεται. Αν δεν πέσουν οι τόνοι, πολύ φοβάμαι ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στον τουρισμό. Κι εγώ, αν δρούσα επιχειρηματικά στη Μύκονο για παράδειγμα, μπορεί να μην ζοριζόμουν τόσο πολύ, αλλά εμείς είμαστε ακριβώς δίπλα από την Τουρκία γι αυτό θα πρέπει να είναι πιο κομψοί οι χειρισμοί. Μας έχουν ενοχλήσει οι υπερβολές και η περίληψη σε αυτές του Καστελλόριζου. Αυτή η κατάσταση, μας έχει διαλύσει ψυχολογικά. Αντιλαμβανόμαστε ότι είναι δύσκολη η κατάσταση, αλλά δεν χρειάζεται να φτάνουμε στην υπερβολή. Κάποιος που τα ακούει όλα αυτά και θέλει να έρθει διακοπές στο Καστελλόριζο, ακόμα και από τη Ρόδο, δεν θα το κάνει. Αυτή τη στιγμή, είμαστε μόνοι μας στο Καστελόριζο, δεν έχει έρθει κανείς. Είναι βέβαια αρχή της τουριστικής περιόδου, αλλά πέρσι τέτοια εποχή, είχε ανοίξει η σεζόν. Τα μόνα έσοδα που έχει το νησί τώρα είναι από το στρατό. Και ευτυχώς με την παρουσία του στρατού εδώ, αισθανόμαστε μεγάλη ασφάλεια, που πριν δεν την νιώθαμε. Ημασταν πολύ λίγοι εδώ, το βράδυ των Ιμίων… Πολύ λίγοι… Ο στρατός συμμετέχει παντού και μας βοηθάει σε όλα, παρέχοντας και ιατρικές υπηρεσίες και στις συνταγογραφήσεις, κυρίως όμως στο να εμπεδωθεί αίσθημα ασφάλειας στο νησί.
• Εχετε καθόλου εικόνα για την πορεία της σεζόν;
Το μεγάλο ξενοδοχείο του νησιού, δεν έχει ανοίξει ακόμα. Θα ανοίξει στις αρχές Μαΐου. Παλαιότερα, άνοιγε πριν από το Πάσχα. Αλλά πέρα από αυτό, υπάρχει στασιμότητα. Μας ζήτησαν κράτηση για τον Ιούνιο, για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια που διαθέτω, αλλά οι ενδιαφερόμενοι δεν ήθελαν να δώσουν προκαταβολή, φοβούμενοι για τυχόν θερμό επεισόδιο. Εδώ, όσοι έχουμε μαγαζιά δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει αύριο, δεν κάνουμε μακροπρόθεσμα σχέδια, υπάρχει καθημερινότητα που τρέχει. Να φέρουμε εμπόρευμα, να μη φέρουμε, θα έρθει κόσμος, δεν θα έρθει… Αυτά καλούμαστε να διαχειριστούμε γιατί δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Βλέποντας και κάνοντας που λέμε.
• Είναι απαιτητική καθημερινότητα όταν ζεις σε ένα μικρό νησί.
Βέβαια, πέρα από την ένταση και το τι θα γίνει, μέχρι πού θα φτάσει αυτή η κατάσταση, έχουμε και τα άλλα προβλήματα που τρέχουν. Ο ΦΠΑ έχει πάει στο 24%, πληρώνουμε όσα και οι κάτοικοι ενός μεγάλου νησιού ή μιας μεγάλης πόλης, αλλά δεν έχουμε τις ίδιες παροχές. Ημασταν στον ΟΓΑ, μας μετέφεραν στον ΕΦΚΑ, η προκαταβολή φόρου πλέον είναι στο 100%, έχουμε τον φόρο διαμονής, αλλά δεν έχει έρθει κανείς από εκείνους που παίρνουν τις αποφάσεις, να δουν πώς είναι στο Καστελλόριζο η ζωή τον χειμώνα, που μόλις σκοτεινιάσει δεν έχει τίποτα να κάνεις… Δεν δουλεύουν τα μαγαζιά τον χειμώνα -είναι λίγοι οι μόνιμοι κάτοικοι, δεν ξεπερνούν τους 200- αλλά οι υποχρεώσεις τρέχουν. Όλα αυτά, επιβαρύνουν μια ήδη δύσκολη κατάσταση. Δεν έχουμε καν φαρμακείο στο νησί, πρέπει να περιμένουμε μέρες για να έρθουν τα φάρμακα… Εμείς για μια απλή εξέταση αίματος ή για ένα σφράγισμα πρέπει να πάμε στη Ρόδο. Να πληρώσουμε εισιτήρια, διαμονή… Τι να κάνουμε; Να πάμε στην Τουρκία; Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα πια. Υπάρχει διαθέσιμο ελικόπτερο για την μεταφορά ασθενών που είναι stand by όλο το 24ωρο. Κάνουμε υπομονή και παλεύουμε γιατί αγαπάμε τον τόπο μας, και όσοι μένουμε εδώ και αγωνιζόμαστε, το κάνουμε γιατί αγαπάμε και πιστεύουμε στο νησί μας. Αλλά γενικά η ζωή στο Καστελλόριζο, όπως και σε κάθε μικρό νησί, είναι δύσκολη. Υπάρχουν χρήματα στα ταμεία του Δήμου, περίπου 2,5 εκατ. ευρώ, και κάποια στιγμή θα πρέπει κι εμείς να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Μαζεύτηκαν τα χρήματα επειδή όλο αυτό τον καιρό δεν γίνεται τίποτα και πρέπει να αξιοποιηθούν, προς όφελος του νησιού. Νομίζω ότι είναι η ώρα να σηκώσουμε τα μανίκια και να δουλέψουμε για το νησί μας. Το νησί έχει δυνατότητες ανάπτυξης και πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πρέπει να στηριχθούμε στις δυνάμεις μας. Πέρα από τα ελληνοτουρκικά, το Καστελόριζο αντιμετωπίζει κι άλλα προβλήματα και θα πρέπει αν πράγματι θέλουν να βοηθήσουν το Καστελόριζο όσοι αναφέρονται σε αυτό, να ασχοληθούν και με αυτά.
• Τα παιδιά σου, θα ήθελες να επιστρέψουν στο Καστελλόριζο;
Θέλω να τελειώσουν τις σπουδές τους, να πάρουν ένα πτυχίο –όποια αξία μπορεί να έχει ένα πτυχίο σήμερα- αλλά από εκεί και πέρα, δεν θα τους υποχρεώσω να έρθουν πίσω. Είναι δική τους η απόφαση, τους δώσαμε τα εφόδια για να δουν πώς είναι η ζωή και εκτός του νησιού. Αν θα επιστρέψουν ή αν θα θελήσουν να ζήσουν αλλού, εκείνοι θα επιλέξουν.
• Στους πολιτικούς τι θα ήθελες να πεις;
Το μόνο που θέλω να τους πω είναι ότι, αν θέλουν να κάνουν κάτι για το Καστελλόριζο, να το κάνουν χωρίς πολλά και μεγάλα λόγια, χωρίς να μας δίνουν ψεύτικες ελπίδες και χωρίς να κοιτάζουν το πολιτικό τους συμφέρον.
