Τιμιώτατοι αδελφοί Ιεράρχαι και προσφιλέστατα τέκνα εν Κυρίω,
Ευδοκία του Αρχηγού και Τελειωτού της πίστεως ημών, εισερχόμεθα σήμερον εις το νέον εκκλησιαστικόν έτος και εορτάζομεν εν ψαλμοίς και ύμνοις, δια τριακοστήν πέμπτην φοράν, την Ημέραν προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Χαιρόμεθα δια την απήχησιν των οικολογικών πρωτοβουλιών του Οικουμενικού Πατριαρχείου όχι μόνον εις τον χριστιανικόν κόσμον, αλλά και εις άλλας θρησκείας, εις κοινοβούλια και πολιτικούς, εις τον χώρον της κοινωνίας των πολιτών, της επιστήμης, των οικολογικών κινημάτων και της νεολαίας. Ούτως η άλλως, η οικολογική κρίσις, ως παγκόσμιον πρόβλημα, μόνον με παγκόσμιον ευαισθητοποίησιν και κινητοποίησιν δύναται να αντιμετωπισθή.
Εκφράζομεν επίσης την ικανοποίησιν μας, επειδή έχει οριστικώς κατανοηθή η άμεσος συνάφεια οικολογικών και κοινωνικών προβλημάτων, και δη το γεγονός ότι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος θίγει πρωτίστως τους πτωχούς της γης. Ο συνδυασμός περιβαλλοντικών και κοινωνικών δράσεων αποτελεί ελπίδα δια το μέλλον, εφ όσον μόνον τότε υπάρχει βιώσιμος ανάπτυξις και πρόοδος, όταν μεριμνώμεν συγχρόνως δια την ακεραιότητα της δημιουργίας και την προστασίαν της αξιοπρεπείας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Είναι χαρακτηριστικόν, ότι τονίζεται σήμερον η αναγκαιότης μιας «οικολογικής διευρύνσεως» των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Γίνεται μάλιστα λόγος περί «τετάρτης γενεάς» δικαιωμάτων, ομού μετά των ατομικών και πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών και των δικαιωμάτων αλληλεγγύης, η οποία αναφέρεται εις την εξασφάλισιν των περιβαλλοντικών προϋποθέσεών των. Ο αγών δια τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν είναι δυνατόν να αγνοήση το γεγονός ότι αυτά απειλούνται υπό της κλιματικής αλλαγής, υπό της ελλείψεως ποσίμου ύδατος, ευφόρου εδάφους και καθαράς ατμοσφαίρας, και γενικώτερον υπό της «περιβαλλοντικής υποβαθμίσεως». Αι επιπτώσεις της οικολογικής κρίσεως οφείλουν να αντιμετωπίζωνται εξόχως εις το επίπεδον των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Είναι αυτονόητον ότι αυτά, εις όλας των τας πτυχάς και διαστάσεις, αποτελούν αδιάσπαστον ενότητα και ότι η προστασία των είναι αδιαίρετος.
Εις αυτήν την συνάφειαν ανήκει και η αντιμετώπισις των δεινών, τα οποία προεκάλεσεν η επίθεσις της Ρωσσίας κατά της Ουκρανίας και συνδέονται με φοβεράς οικολογικάς καταστροφάς. Κάθε πολεμική ενέργεια είναι και πόλεμος κατά της κτίσεως, είναι μία σοβαρωτάτη απειλή κατά του φυσικού περιβάλλοντος. Η ρύπανσις της ατμοσφαίρας, των υδάτων και του εδάφους από τους
βομβαρδισμούς, ο κίνδυνος πυρηνικού ολοκαυτώματος, απελευθερώσεως επικινδύνου ακτινοβολίας από τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας, η καρκινογόνος σκόνη των βομβαρδισμένων κτιρίων, η καταστροφή των δασών και η αχρήστευσις καλλιεργησίμων αγροτικών εκτάσεων, όλα αυτά μαρτυρούν ότι ο λαός και το οικοσύστημα της Ουκρανίας υπέστησαν και συνεχίζουν να υφίστανται ανυπολογίστους απωλείας. Επαναλαμβάνομεν γεγονυία τη φωνή: Να τερματισθή αμέσως ο πόλεμος και να αρχίση ο ειλικρινής διάλογος.
Ενώπιον όλων αυτών των προκλήσεων, η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία συνεχίζει τον αγώνα της υπέρ της ακεραιότητος της δημιουργίας, εν επιγνώσει ότι η μέριμνά της δια το φυσικόν περιβάλλον δεν είναι μία πρόσθετος δράσις εις την ζωήν της, αλλά ουσιαστική έκφρασις και πραγμάτωσίς αυτής, ως προέκτασις της Θείας Ευχαριστίας εις όλας τας μορφάς και διαστάσεις της καλής μαρτυρίας της εν τω κόσμω. Αυτή υπήρξε και η τιμαλφεστάτη παρακαταθήκη του εισηγητού της οικολογικής θεολογίας μακαριστού Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννου. Τιμώντες την μεγάλην προσφοράν του, κατακλείομεν το παρόν Πατριαρχικόν Μήνυμα επί τη εορτή της Ινδίκτου με όσα έγραψε περί της Θείας Ευχαριστίας ως ολιστικής απαντήσεως εις τα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα: «Στη Θεία Λειτουργία ο φυσικός και υλικός κόσμος και όλες οι αισθήσεις μετέχουν σε μία ενότητα αδιάσπαστη. Δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμενικής πραγματικότητος, δεν υπάρχει η κατακτητική στάση του ανθρώπινου λόγου απέναντι στον κόσμο που τον περιβάλλει. Ο κόσμος δεν κείται έναντι, δεν (είναι) αντικείμενον του ανθρώπου, αλλά προσλαμβάνεται και κοινωνείται. Η Θεία Κοινωνία είναι όχι μόνο ένωσή μας με τον Θεό και τους άλλους, αλλά και πρόσληψη τροφής, αποδοχή και καταξίωση του φυσικού μας περιβάλλοντος, ενσωμάτωση της ύλης και όχι χρήση της ύλης. Η ιερότητα που συνοδεύει αυτή τη στάση, το θείο ρίγος που διαπερνά αυτή τη σχέση, είναι ο αντίποδας της Τεχνολογίας και η απάντηση στο οικολογικό μας πρόβλημα. Η Θεία Ευχαριστία είναι και γι αυτόν τον λόγο ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρη η Ορθοδοξία στον σύγχρονο κόσμο».
Ευλογημένον εκκλησιαστικόν έτος, αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω!
,βκγ’ Σεπτεμβρίου α’
Ο Κωνσταντινουπόλεως ΒΑΡΟΛΟΜΑΙΟΣ
διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών
