Η εκφορά του λόγου, αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχεία της προσωπικότητας του ανθρώπου και οποιαδήποτε παρέκκλιση από το «φυσιολογικό», ενδεχομένως και να έθετε -παλαιότερα τουλάχιστον – το άτομο στο περιθώριο.
Η λογοθεραπεύτρια κ. Βιργινία Ξανθού, με συνέντευξή της σήμερα στην «δημοκρατική», μας μυεί στον κόσμο της λογοθεραπείας, μας εξηγεί πως η κατάλληλη θεραπευτική μέθοδος μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων και επισημαίνει ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι ύψιστης σημασίας.
Επιπλέον, αναφέρεται στα συνηθέστερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά αλλά και στα λάθη των γονέων τους που άθελά τους μπορεί να επιτείνουν το πρόβλημα.
Ελπιδοφόρο είναι πάντως το γεγονός πως όλο και περισσότεροι γονείς πλέον απευθύνονται σε λογοθεραπευτή για να βοηθήσουν το παιδί τους να αντιμετωπίσει τις διαταραχές του λόγου, της φωνής, αλλά και της μάσησης-κατάποσης και της επικοινωνίας.
Η κ. Βιργινία Ξανθού, μέσω της «δ», δίνει χρήσιμες συμβουλές στους γονείς για την αντίληψη, την αποδοχή και την αντιμετώπιση του προβλήματος, καθώς όπως επισημαίνει το δυσκολότερο κομμάτι της εργασίας της είναι η αποδοχή μιας χρόνιας διαταραχής από τους ίδιους τους γονείς.
• Κυρία Ξανθού, θα ήθελα να ξεκινήσουμε την συνέντευξη ρωτώντας σας πότε οι γονείς θα πρέπει να ξεκινήσουν λογοθεραπεία στο παιδί, τι είναι εκείνο που θα πρέπει να τους προβληματίσει για να επισκεφθούν λογοθεραπευτή;
Λογοθεραπεία, είναι η επιστήμη εκείνη που ασχολείται με την πρόληψη -διάγνωση- θεραπεία των διαταραχών του λόγου, της φωνής, αλλά και της μάσησης-κατάποσης και της επικοινωνίας.
Η λογοθεραπεία, απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, από τη βρεφική ηλικία μέχρι και τα βαθιά γεράματα.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι λογοθεραπευτικής παρέμβασης χρήζουν τα παιδιά που παρουσιάζουν τουλάχιστον έναν χρόνο απόκλιση από το φυσιολογικό, στους τομείς του λόγου και της επικοινωνίας. Έτσι λοιπόν, για ένα παιδί το οποίο είναι 2 ετών και δεν έχει πει ακόμη καμία λέξη, ενώ σε φυσιολογική ανάπτυξη θα έπρεπε να έχει ένα λεξιλόγιο της τάξεως των 100 και άνω λέξεων και ήδη να ξεκινά τον σχηματισμό υποτυπώδους προτασιακή δομής, θα πρέπει οπωσδήποτε οι γονείς να απευθυνθούν σε λογοθεραπευτή ώστε να βοηθηθεί το παιδί.
Ο λογοθεραπευτής είναι εκείνος που θα εξετάσει το λεκτικό δυναμικό του παιδιού, την μιμητική του ικανότητα και αναλόγως θα παραπέμψει σε άλλες ειδικότητες και εξετάσεις, προκειμένου να διερευνηθεί ο λόγος που οδηγεί σε αυτή τη σοβαρή καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου του παιδιού και να αντιμετωπιστεί.
• Υπάρχει περίπτωση όμως, ένα παιδί να χρειάζεται λογοθεραπεία και η οικογένεια να μην το έχει αντιληφθεί και άρα να μην απευθυνθεί εγκαίρως σε λογοθεραπευτή;
Ναι, σαφώς υπάρχει κι αυτή η πιθανότητα, η οικογένεια να μην έχει αντιληφθεί το μέγεθος της διαταραχής.
Πάντα όμως αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες του παιδιού. Πολλές φορές οι γονείς, βλέπουν ότι το παιδί έχει καθυστέρηση σε διάφορους τομείς αλλά δεν γνωρίζουν ή δεν αναγνωρίζουν αν θέλετε, ότι πρόκειται για κάποια διαταραχή. Συνήθως αναβάλλουν την επίσκεψη στον ειδικό γιατί «ο μπαμπάς άργησε και αυτός να μιλήσει», γιατί «η μαμά τα είπε όλα μαζί 4 ετών», γιατί «έχει χρόνο ακόμα»…
Είναι όμως απαραίτητο να γνωρίζουν ότι κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, το ίδιο και ο θεραπευτικός δρόμος που θα ακολουθήσει.
• Σε ό,τι αφορά την θεραπεία ενηλίκων, τι γίνεται; Πότε απευθύνονται σε λογοθεραπευτή;
Οι ενήλικες απευθύνονται σε λογοθεραπευτή συνήθως μετά από επίκτητες διαταραχές, όπως είναι για παράδειγμα τα εγκεφαλικά επεισόδια, τα τροχαία ατυχήματα και διάφορες παθήσεις της φωνής.
• Κυρία Ξανθού, θα λέγατε ότι έχει γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα επίσκεψης σε λογοθεραπευτή;
Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως είναι καίριας σημασίας η επίσκεψη στον λογοθεραπευτή, όχι μόνο για θεραπεία αλλά ακόμα και για συμβουλευτική. Όσο πιο γρήγορα ζητηθεί βοήθεια από τον ειδικό, τόσο καλύτερη θα είναι η αποκατάσταση των δυσκολιών.
Ο κόσμος είναι πλέον ενημερωμένος κυρίως από το διαδίκτυο αλλά και τις διάφορες ειδικότητες, που ασχολούνται με την ανάπτυξη και τη μάθηση του παιδιού.
• Αρα και εδώ η έγκαιρη διάγνωση, είναι κομβικής σημασίας.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι υψίστης σημασίας θα έλεγα. Πολλές φορές η έγκαιρη διάγνωση και η αναγνώριση του προβλήματος, μειώνει το χρόνο θεραπείας και οδηγεί στην καλύτερη αποκατάστασή του. Αρκετά παιδιά έρχονται στο γραφείο λίγο πριν από την Ά Δημοτικού. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να πούμε ότι αυξάνεται η ένταση του προβλήματος γιατί μαζί με τον προφορικό λόγο προστίθεται και ο γραπτός.
• Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα για τα οποία σας επισκέπτονται;
Τα περισσότερα παιδιά που επισκέπτονται το χώρο μου, παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και διαταραχές στην άρθρωση/φωνολογία. Επίσης άλλη μία αιτία επίσκεψης, η οποία όλο και αυξάνεται, στο τελευταίο διάστημα, είναι η διαταραχή αυτιστικού φάσματος.
• Πού αποδίδετε το γεγονός ότι όλο και περισσότερα παιδιά, στα τελευταία χρόνια, διαγιγνώσκονται με προβλήματα λόγου;
Δυστυχώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πού οφείλονται οι διαταραχές αυτές. Δεν υπάρχει κάποια εξέταση αίματος ή εγκεφάλου που να εντοπίζει το πρόβλημα. Προβάλλονται διάφορες αιτίες -που ακούμε συχνά- όπως διατροφή, εμβόλια, ρύπανση του περιβάλλοντος, ηλικία γονέων κ.ά, όμως πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι αποτελούν εικασίες και δεν υπάρχει απολύτως καμία επιστημονική απόδειξη που να τα αιτιολογεί ή να τα αποδεικνύει.
Είναι αλήθεια όμως ότι στα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα περιστατικά με προβλήματα λόγου και αυτό γίνεται όλο και πιο εμφανές. Ωστόσο, η συνεχής πρόοδος της επιστήμης της Λογοθεραπείας και των άλλων συναφών ειδικοτήτων, οδήγησε στην αισθητή βελτίωση των διαγνωστικών κριτηρίων. Έτσι, τώρα πια, ανιχνεύονται πιο εύκολα οι δυσκολίες σε σχέση με το παρελθόν.
Επιπλέον, τα παιδιά παρακολουθούνται από πολλούς ειδικούς ιατρούς (ΩΡΛ, παιδίατρους, νευρολόγους, δάσκαλους), οι οποίοι είναι πλέον ενημερωμένοι για θέματα λόγου και επικοινωνίας και κατευθύνουν αναλόγως τους γονείς, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.
• Ποια είναι τα συχνότερα λάθη των γονιών, όσον αφορά στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών;
Είναι πολύ σημαντική ερώτηση αυτή για την ενημέρωση των γονέων, διότι ένα από τα συχνότερα λάθη που κάνουν είναι η σύγκριση παιδιών, με μεγαλύτερα αδέρφια, συγγενικά πρόσωπα και παιδιά φίλων.
Αυτό που πρέπει να έχουν υπ΄όψη είναι ότι κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, έχει τη δική του προσωπικότητα και το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και δεν πρέπει να το θέτουν στη διαδικασία της σύγκρισης.
Ένα ακόμη σημαντικό λάθος είναι ότι οι γονείς διορθώνουν το παιδί που δεν λέει έναν συγκεκριμένο φθόγγο, πχ. το /ρ/. Πρέπει οι γονείς να καταλάβουν ότι χρειάζεται συγκεκριμένη θεραπεία αλλά και χρόνος για να λειτουργήσουν σωστά οι αρθρωτές και να επιτευχθεί ο στόχος.
• Τέλος, θα θέλαμε να μας πείτε, ποιο είναι το δυσκολότερο κομμάτι της εργασίας σας αλλά και ποιο είναι το πιο ευχάριστο.
Το δυσκολότερο κομμάτι στην εργασία μου, είναι η αποδοχή μιας χρόνιας διαταραχής από τους ίδιους τους γονείς. Κάθε γονέας έχει όνειρα για το παιδί του, επιθυμεί να το δει επιτυχημένο επιστήμονα, να κάνει σπουδαία πράγματα και να ζει μια «φυσιολογική ζωή» όπως -τουλάχιστον- την ορίζει η κοινωνία. Κανείς όμως δεν μπορεί να γνωρίζει το παρόν και το μέλλον ενός ανθρώπου.
Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, γονείς και επιστήμονες, είναι να προσπαθούμε και να ελπίζουμε για το καλύτερο. Το πιο ευχάριστο κομμάτι της εργασίας μου είναι μακράν τα παιδικά χαμόγελα!
