Φρένο στην ξέφρενη πορεία διόγκωσης των οφειλών προς τις Εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία αναζητούν τα υπουργεία Οικονομικών και Κοινωνικής Ασφάλισης. Με τα στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού στο 9μηνο να δείχνουν κόπωση στα φορολογικά έσοδα και τα δημοσιονομικά να βρίσκονται στο μικροσκόπιο των “θεσμών” εν όψει του υπολογισμού του πλεονάσματος που θα αποτελέσει να το βασικό κριτήριο για το αν θα εφαρμοστεί το θεσμοθετημένο μέτρο της περικοπής των συντάξεων, η κυβέρνηση αναζητά ακόμα και το τελευταίο ευρώ που μπορεί να εισπράξει.
Στις υπηρεσίες των δύο υπουργείων δουλεύουν πυρετωδώς διάφορα σενάρια για τη μορφή που θα πάρει η επικείμενη ρύθμιση οφειλών, που θα δώσει τη δυνατότητα σε όλους τους φορολογούμενους και τους ασφαλισμένους που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές να προχωρήσουν στη ρύθμισή τους σε δόσεις.
Η ρύθμιση αυτή εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο τις εισπρακτικές ανάγκες της κυβέρνησης στην προσπάθειά της να εκπληρώσει τους δημοσιονομικούς στόχους του Προϋπολογισμού. Η δεξαμενή για τις εισπράξεις είναι τεράστια, καθώς εκατομμύρια φορολογούμενοι χρωστούν σε Εφορίες και Ταμεία. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων:
– Τον Αύγουστο οι νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση διαμορφώθηκαν στα 849 εκατ., με αποτέλεσμα οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές από την αρχή του έτους να φτάσουν στα 6,4 δισ. ευρώ.
– Στην περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2018 κατέστησαν ληξιπρόθεσμες νέες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση συνολικού ύψους 6,418 δισ. ευρώ. Από τις οφειλές αυτές, τα 5,642 δισ. ευρώ ήταν φορολογικές και τα υπόλοιπα 776 εκατ. ευρώ χρέη λοιπών κατηγοριών (τέλη και επιβαρύνσεις που βεβαιώθηκαν για λογαριασμούς τρίτων, όπως είναι, για παράδειγμα, οι δήμοι).
– Οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογούμενων προς την Εφορία ανήλθαν τον Αύγουστο σε 102,6 δισ. ευρώ, έναντι 101,7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο. Περίπου 15% των συνολικών οφειλών έχουν χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτα είσπραξης.
– Ο συνολικός αριθμός των οφειλετών στους οποίους έχουν επιβληθεί κατασχέσεις διαμορφώθηκε τον Αύγουστο σε 1.143.356, έναντι 1.143.308 που ήταν τον Ιούλιο. Με άλλα λόγια, τον Αύγουστο η φορολογική διοίκηση ουσιαστικά άφησε τους οφειλέτες να κάνουν διακοπές και δεν τους πίεσε με νέες κατασχέσεις.
– Οι φορολογούμενοι με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο ανήλθαν τον Αύγουστο σε 3.801.967, από 3.933.628 που ήταν τον Ιούλιο, δηλαδή μειώθηκαν κατά 131.661 άτομα. Η μείωση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη ρύθμιση των φορολογικών οφειλών με την πάγια ρύθμιση των 12-24 δόσεων.
Ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία με την ανάλυση των ποσών που χρωστούν οι φορολογούμενοι στη φορολογική διοίκηση. Το 80% των οφειλετών (σχεδόν 3,2 εκατ. πολίτες) χρωστούν μικρά ή πολύ μικρά ποσά, δηλαδή μέχρι 2.000 ευρώ, ενώ οι 2,2 εκατ. χρωστούν λιγότερο και από 500 ευρώ ο καθένας. Επίσης, 29.000 φορολογούμενοι, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, χρωστούν 88 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν το 90% του συνόλου. Η φορολογική διοίκηση έχει χαρακτηρίσει οριστικά ως ανεπίδεκτα είσπραξης τα 13,5 δισ. ευρώ από τα 101,8 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Στην τελευταία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (β’ τρίμηνο 2018) ανήλθαν σε 33,8 δισ. ευρώ, έναντι 31,7 δισ. ευρώ τρεις μήνες πριν.
Καταπατημένα – ανταλλάξιμα
Στο τραπέζι του υπουργείου Οικονομικών, στην προσπάθεια για ενίσχυση των φορολογικών εσόδων, βρίσκονται και σενάρια για τη θέσπιση ρύθμισης με την οποία θα δοθούν οριστικοί τίτλοι ιδιοκτησίας σε όσους έχουν στην κατοχή τους ανταλλάξιμα κτήματα και εκτάσεις που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Πρόκειται για περίπου 30.000 πολίτες που το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων τους βρίσκεται για πολλές δεκαετίες σε εκκρεμότητα και θα κληθούν να καταβάλουν ένα τίμημα στο Δημόσιο προκειμένου να λάβουν οριστικούς τίτλους. Βάση για τον υπολογισμό του φόρου θα είναι η αντικειμενική αξία των ακινήτων.
Οι ρυθμίσεις που έρχονται
Τα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας ετοιμάζουν δύο κινήσεις προκειμένου να φέρουν ζεστό χρήμα στα κρατικά ταμεία αλλά και δώσουν την ευκαιρία στους φορολογούμενους και τους ασφαλισμένους που χρωστούν να κάνουν μια νέα αρχή στη σχέση τους με το δημόσιο ταμείο.
Οι τελευταίες πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών κάνουν λόγο για μια έκτακτου χαρακτήρα ρύθμιση οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τη φορολογική διοίκηση. Η ρύθμιση αυτή αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στις αρχές Ιανουαρίου ή Φεβρουαρίου και θα παραμείνει “ανοιχτή” για αιτήσεις για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ., τρεις μήνες). Όλοι οι φορολογούμενοι (π.χ., μισθωτοί, συνταξιούχοι) και οι ασφαλισμένοι, ανεξαρτήτως ύψους οφειλών, θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στη ρύθμιση, αλλά με διαφορετικά κριτήρια, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του οικονομικού προφίλ κάθε οφειλέτη. Ο αριθμός των δόσεων θα είναι μεγάλος και θα διαφοροποιείται ανάλογα με το ύψος της οφειλής ή την περιουσιακή του κατάσταση.
Σε αυτή την έκτακτη ρύθμιση θα μπορούν να ενταχθούν μόνο “παλιές” οφειλές, δηλαδή οφειλές από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές που βεβαιώθηκαν και έμειναν απλήρωτες το 2017. Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούν να ενταχθούν στην έκτακτη ρύθμιση οφειλές που αφορούν το 2018. Οι φετινές οφειλές, όπως για παράδειγμα ο φετινός ΕΝΦΙΑ ή ο φόρος εισοδήματος που βεβαιώθηκε με το φετινό εκκαθαριστικό, θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί πλήρως ή να έχουν ήδη ρυθμιστεί με την πάγια ρύθμιση των 12 ή 24 δόσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, η προϋπόθεση αυτή έχει τεθεί ως προαπαιτούμενο από τους “θεσμούς”, καθώς μια ρύθμιση για τις “φρέσκες” φορολογικές οφειλές θα τοποθετούσε νάρκη στην προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια για την καλλιέργεια κουλτούρας πληρωμών στους πολίτες.
Από την άλλη, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, η εισπραξιμότητα οφειλών που έμειναν απλήρωτες για περισσότερο από έναν χρόνο είναι πολύ χαμηλή. Έτσι, όπως εξηγούν, η ρύθμιση παλαιών οφειλών είναι μια επιχείρηση με κέρδους για όλους. Δηλαδή και για το δημόσιο ταμείο και για τους φορολογούμενους, που θα μπορέσουν μετά τη ρύθμιση να αποφύγουν κατασχέσεις και πλειστηριασμούς από τη φορολογική διοίκηση. Ο αριθμός των δόσεων της έκτακτης ρύθμισης, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θα είναι μεγάλος. Τα σενάρια που εξετάζονται προβλέπουν ακόμα και περισσότερες από 72 δόσεις, ενώ θεωρείται δεδομένο ότι σε πολλούς φορολογούμενους θα δοθεί η δυνατότητα να ρυθμίσουν τις παλιές τους οφειλές σε τουλάχιστον 72 δόσεις.
Εκτός από την έκτακτη ρύθμιση, έρχεται και μια δεύτερη κίνηση. Μια μεγάλη αναβάθμιση και βελτίωση της ρύθμισης του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Πρόκειται για αλλαγές μόνιμου χαρακτήρα, που θα δώσουν τη δυνατότητα σε πολλούς φορολογούμενους και επιχειρήσεις που σήμερα δεν μπορούν να κάνουν χρήση του εξωδικαστικού να ενταχθούν σε αυτόν και να προσπαθήσουν να ανασάνουν οικονομικά. Χαρακτηριστική περίπτωση φορολογούμενων που θα μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό θα είναι αυτοί που έκλεισαν τα βιβλία τους. Με την υφιστάμενη ρύθμιση, αυτή η κατηγορία φορολογούμενων αναγκαζόταν να ανοίξει εκ νέου τα βιβλία της για να ενταχθεί στον εξωδικαστικό. Σημειώνεται ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις που δεν έχουν το δικαίωμα τα ενταχθούν στον εξωδικαστικό και να κάνουν χρήση των έως 120 δόσεων που προσφέρει η σχετική ρύθμιση είναι πολλοί.
