Έκκληση για ανάληψη επείγουσας δράσης απευθύνει η Κομισιόν αναφορικά με το μεταναστευτικό σε νέα έκθεσή της με εκτενή αναφορά στην Ελλάδα. Καταγράφει αύξηση κατά 29% στις αφίξεις μεταναστών στα ελληνικά νησιά φέτος, αλλά και καθίζηση στις επιστροφές προς την Τουρκία.
Η έκθεση της Κομισιόν για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση αναφέρει ότι “πρόσφατα σημειώθηκε σημαντική αύξηση των αφίξεων στα ελληνικά νησιά”.
Επισημαίνεται ότι από την αρχή του 2019 μέχρι τις 6 Οκτωβρίου καταγράφηκαν πάνω από 47.500 αφίξεις στην Ελλάδα (διά θαλάσσης και ξηράς), ήτοι αύξηση κατά 29% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2018. “Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης οφείλεται στις αφίξεις στα νησιά του Αιγαίου, με επιτάχυνση από τον Ιούνιο. Αντιθέτως, οι αφίξεις μέσω των χερσαίων συνόρων το 2019 είναι κατά 27% χαμηλότερες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018”, επισημαίνεται.
Τους μήνες του Ιουλίου, του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου 2019 καταγράφηκαν τα υψηλότερα μηνιαία επίπεδα αφίξεων από τότε που τέθηκε σε ισχύ η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. “Αποτέλεσμα ήταν η περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών στα νησιά του Αιγαίου, όπου η κατάσταση είναι όλο και πιο δύσκολη, με την παρουσία, στις 6 Οκτωβρίου, περισσότερων από 31.000 ατόμων σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (“hotspots”), που ήταν σχεδιασμένα για μέγιστο αριθμό περίπου 8.000 ατόμων – παρά τις άνω των 20.000 μεταφορές προς την ηπειρωτική χώρα κατά το τρέχον έτος”, αναφέρει η Επιτροπή.
Αντίθετα, “ο αριθμός των ατόμων που επέστρεψαν στην Τουρκία βάσει της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας έχει μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2016”, εξηγεί. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι Αφγανοί είναι η κύρια ιθαγένεια που φθάνει στα νησιά του Αιγαίου, αντιπροσωπεύοντας το 41% των συνολικών αφίξεων για το 2019. Οι Τούρκοι υπήκοοι κυριαρχούν στα χερσαία σύνορα το 2019, καλύπτοντας περίπου τα τρία τέταρτα των αφίξεων.
Η Κομισιόν αναφέρει ότι “οι προηγούμενες εκθέσεις προόδου τόνισαν την επείγουσα ανάγκη για περαιτέρω πρόοδο στην Ελλάδα. Οι αυξημένες αφίξεις από το καλοκαίρι έχουν τονίσει και πάλι την ανάγκη ανάληψης δράσης, κυρίως όσον αφορά τη βελτίωση των συνθηκών υποδοχής στα ελληνικά νησιά, και την ουσιαστική αύξηση του ρυθμού των επιστροφών από την Ελλάδα βάσει της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας”.
Εξηγεί ότι τα πρώτα βήματα έγιναν με νέες εθνικές στρατηγικές για την υποδοχή των μεταναστών και για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, και η κυβέρνηση δεσμεύθηκε επίσης να επανεξετάσει πτυχές του νομικού πλαισίου για το άσυλο με στόχο την ταχύτερη διεκπεραίωση και την αύξηση των επιστροφών. “Ωστόσο, οι δύσκολες συνθήκες που προκαλούνται από την αύξηση των αφίξεων και την έλευση του χειμώνα τονίζουν την ανάγκη για επείγουσα δράση”, προσθέτει.
Σε έναν οικονομικό απολογισμό, εξηγεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ ξεπέρασε τα 2,2 δισ. ευρώ από το 2015 (Στήριξη από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και τον Μηχανισμό Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης). Η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης έκτακτης ανάγκης, που παρείχε στήριξη για την κάλυψη των ανθρωπιστικών αναγκών των μεταναστών και των προσφύγων που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα, έληξε τον Μάρτιο του 2019. Σε διάστημα τριετίας, χορηγήθηκαν συνολικά άνω των 643 εκατ. ευρώ.
Κατά τη διάρκεια του 2019, το πρόγραμμα “Στήριξη έκτακτης ανάγκης για την ένταξη και τη στέγαση” (ΕΣΤΙΑ), το οποίο υλοποιεί η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), εξακολούθησε να παρέχει στέγαση μέσω ενοικίασης καταλυμάτων σε πάνω από 25.000 αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, καθώς και μηνιαία επιδόματα σε μετρητά σε πάνω από 72.000 άτομα. Η ΕΕ χρηματοδότησε επίσης το έργο του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά, για την παροχή επιτόπιας στήριξης στις εγκαταστάσεις υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα.
Συνολικά, ανά την ΕΕ η χρηματοδότηση για τη μετανάστευση υπερδιπλασιάστηκε από την έναρξη της κρίσης και υπερέβη τα 10 δισ. ευρώ. Συνολικά, 34.700 άτομα έχουν μετεγκατασταθεί εντός της ΕΕ από την Ιταλία και από την Ελλάδα, στο πλαίσιο ειδικών προγραμμάτων. Επίσης, 1.103 άτομα έχουν μετεγκατασταθεί από το καλοκαίρι του 2018 στο πλαίσιο εθελοντικών μετεγκαταστάσεων, ενός εγχειρήματος που συντονίζει η Επιτροπή από τον Ιανουάριο του 2019.
Το πρόβλημα
Βάσει της δήλωσης, η Τουρκία έχει δεσμευθεί να αποτρέψει την αύξηση των παράτυπων μεταναστευτικών ροών, “κάτι που αποδείχθηκε προβληματικό, όπως προκύπτει από την πρόσφατη αύξηση των αφίξεων στην Ελλάδα και την Κύπρο”, αναφέρει η Επιτροπή. Η επιστροφή παράτυπων μεταναστών “από την Ελλάδα στην Τουρκία βάσει της δήλωσης αποτελεί διαρκή πρόκληση. Η Ελλάδα κατάφερε να επιστρέψει μόνο 1.908 μετανάστες βάσει της δήλωσης, με ρυθμό που επιβραδύνεται κατά περίπου 100 επιστροφές εφέτος. Αυτό αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για να επιτευχθεί πρόοδος, κάτι που συνδέεται επίσης με τις χρονοβόρες διαδικασίες χορήγησης ασύλου στην Ελλάδα”, αναφέρεται.
Η Επιτροπή συνεχίζει τις προσπάθειές της για στήριξη τόσο των επανεγκαταστάσεων, όσο και της επιτάχυνσης των επιστροφών. Η βελτίωση της διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου, τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στα νησιά, θα συνέβαλε σημαντικά στην επιτάχυνση των επιστροφών.
