Ο… αθάνατος νεοελληνικός αλληλοσπαραγμός, η γκρίνια, η εσωστρέφεια και ο διχασμός με τη δημιουργία «μαγαζιών» και «παραμάγαζων, εμφανίστηκε ξανά την πιο κρίσιμη στιγμή.
Σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα βρίσκεται σε συνθήκες υγειονομικού πολέμου με θύματα πολύ περισσότερα από εκείνα που θα είχαμε με κανονικά όπλα, ένα εμφυλιοπολεμικό κλίμα προκαλεί πολύ σοβαρά ερωτήματα.
Τα όσα αποκαλύπτονται για τις συγκρούσεις μεταξύ επιστημόνων και πολιτικών, για το ρόλο του ΕΟΔΥ στην καταγραφή των κρουσμάτων και τις αποφάσεις που λαμβάνονται καθώς και για τις ευθύνες που υπάρχουν στον τρόπο που διαχειρίστηκε η Πολιτεία το δεύτερο κύμα πανδημίας, είναι συγκλονιστικά.
Αν και δεν είναι η ώρα του «λογαριασμού» και της απόδοσης ευθυνών –το ίδιο λέει άλλωστε και η αντιπολίτευση- πλέον τίθεται για την κυβέρνηση ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που θα πρέπει να επιλύσει, ακόμη και τώρα.
Και κυρίως στα χέρια του πρωθυπουργού βρίσκεται η «καυτή πατάτα» της περαιτέρω διαχείρισης της κρίσης, των αποφάσεων που θα ληφθούν για τις γιορτές αλλά κι ενός πιθανού τρίτου κύματος πανδημίας τον Ιανουάριο.
Με τον κόσμο κουρασμένο, απογοητευμένο, φοβισμένο και οικονομικά κατεστραμμένο, πλέον δεν είναι εύκολο να επικαλείσαι την ατομική ευθύνη όταν βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας συλλογικές ευθύνες.
Όταν δηλαδή κρατικοί φορείς και συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα (κι όχι μόνο) δεν έκαναν αυτά που έπρεπε να για να αποφευχθεί η έκρηξη της πανδημίας και η εκατόμβη νεκρών.
Το παράλληλο Μητρώο
Τα στοιχεία που αποκαλύπτει το «Βήμα της Κυριακής» αναφορικά με το ρόλο του ΕΟΔΥ στην καθημερινή διαχείριση της πανδημίας είναι εντυπωσιακά. Και μπορεί ο Εθνικός Οργανισμός να έσπευσε πρωί –πρωί της Κυριακής να διαψεύσει τα όσα γράφονται στον Τύπο, όμως, στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, όλα αυτά ήταν λίγο –πολύ γνωστά.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Βήματος:
Η κυβέρνηση δεν θα βιαστεί αυτή τη φορά να άρει το lockdown. Παρότι τα στοιχεία δείχνουν τάση μείωσης των κρουσμάτων, η μεγάλη πίεση στο ΕΣΥ συνεχίζεται και ο αριθμός των θανάτων παραμένει απογοητευτικός.
Αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν μετά τις 7 Δεκεμβρίου και θα βασίζονται αυστηρά στα υγειονομικά δεδομένα. Πάντως, δεν θα υπάρξουν μεγάλες ελευθερίες. Η μετακίνηση από νομό σε νομό είναι μάλλον απίθανο να επιτραπεί τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, τα καταστήματα θα ανοίξουν με περιορισμούς, η εστίαση εξετάζεται, αλλά η διασκέδαση, προς το παρόν τουλάχιστον, όχι.
Βαθιά δυσαρμονία
Το Μέγαρο Μαξίμου προχωρεί με πολύ προσεκτικά βήματα και για έναν ακόμα λόγο. Εξαιτίας της βαθιάς δυσαρμονίας ανάμεσα στον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα και στον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά από τη μια πλευρά και στον πρόεδρο του ΕΟΔΥ Παναγιώτη Αρκουμανέα και στον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια από την άλλη. Η δυσφορία των Τσιόδρα – Χαρδαλιά οφείλεται στο γεγονός ότι η υποστήριξη που παρέχεται από τον ΕΟΔΥ χαρακτηρίζεται από μόνιμα κενά και ανακρίβειες στα στοιχεία, που ενδεχομένως να αποδειχτούν κρίσιμα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Είναι τυχαίο ότι ξαφνικά, διαρκούσης της καραντίνας, αυξάνονται τα κρούσματα κορωνοϊού σε νομούς που εμφανίζονταν να έχουν χαμηλό φορτίο;
Το Μητρώο Ασθενών
Η κύρια εστία της τριβής είναι το Μητρώο Ασθενών COVID, που αποτελεί την αποκλειστική πηγή συλλογής στοιχείων για τον εντοπισμό κρουσμάτων και την εξέλιξή τους. Την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου, όταν είχε προχωρήσει η πρώτη μορφή του Μητρώου Ασθενών, όλοι οι αρμόδιοι πίστευαν ότι είχε δημιουργηθεί ένα ενιαίο αρχείο, έστω και αν τότε έπρεπε να καταχωριστούν περίπου 1.500 καταγραφές εκ των υστέρων. Εκτοτε, και ενώ το δεύτερο κύμα είναι πιο οδυνηρό από το πρώτο, εμφανίζεται η εξής κατάσταση: όταν καταγράφεται κρούσμα σε ένα ιδιωτικό θεραπευτήριο ή στον «Ευαγγελισμό», τότε δηλώνεται απευθείας στο Μητρώο Ασθενών. Αν όμως γίνει εντοπισμός σε μια γειτονιά ή από κάποια Κινητή Ομάδα Υγείας (ΚΟΜΥ), τότε δηλώνεται πρώτα στον ΕΟΔΥ, ο οποίος όμως τα καταχωρίζει με άλλη λογική και – κυρίως – άλλο ρυθμό, επειδή φιλοδοξεί να κατασκευάσει ένα δικό του καινούργιο, αυτόνομο σύστημα Μητρώου Ασθενών.
Αρχεία και στοιχεία
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ) είναι ο αρμόδιος φορέας για την τήρηση των αρχείων του υπουργείου Υγείας. Είναι, για παράδειγμα, ο οργανισμός που φέρει το βάρος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Ο ΕΟΔΥ ήθελε να ξεκινήσει το δικό του ιδιόκτητο αρχείο τον Αύγουστο, με ανάθεση σε άλλον ανάδοχο, δηλαδή αρκετούς μήνες αφότου ξεκίνησε η διαδικασία συλλογής στοιχείων, και το προχώρησε με όλο και πιο φανερές τις συνέπειες. Γιατροί που είχαν πρόσβαση στην ΗΔΙΚΑ διαπίστωναν ότι αν πρόσθεταν τα θετικά, τα αρνητικά και τα υπό διερεύνηση τεστ ήταν το 1/3 των κρουσμάτων που ανακοινώνονταν. Και όσοι γνωρίζουν λένε ότι τα στοιχεία στις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ είναι ολοφάνερα μια πρόχειρη συγκόλληση δύο διαφορετικών αρχείων συλλογής.
Εντονες απορίες
Στενοί συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ενήμεροι για το πώς έχει εξελιχθεί η κατάσταση και τον κίνδυνο που περικλείει. Ορισμένοι μάλιστα έχουν γίνει μάρτυρες σε τραγελαφικές καταστάσεις κατά το ημίωρο πριν από την ανακοίνωση του ημερήσιου δελτίου κρουσμάτων, που γίνεται η τελική συνεννόηση. Η πρόχειρη και βιαστική συγκόλληση δύο διαφορετικών μεθόδων καταγραφής έχει ως αποτέλεσμα να διατυπώνονται κατ’ επανάληψη έντονες απορίες για τη συμβατότητα των στοιχείων.
Η μεγάλη ανησυχία
Οι Τσιόδρας και Χαρδαλιάς έχουν αποφύγει να εκφράσουν δημοσίως την ενόχλησή τους, παρότι η «τρύπα» είναι αρκετά μεγαλύτερη από την ερασιτεχνική σύνταξη του ημερήσιου δελτίου κρουσμάτων. Η μεγάλη ανησυχία είναι ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, δεν θα γίνει έγκαιρη πρόβλεψη για ορισμένες περιοχές – Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Ιωάννινα κ.ο.κ. – ώστε να ληφθούν εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα που πραγματικά θα σώσουν ζωές, δεδομένης της κατάστασης και των ελλείψεων πολλών επαρχιακών νοσοκομείων. Αν μάλιστα υπάρξει και τρίτο κύμα και δεν έχει βρεθεί λύση στο θέμα αυτό – την οποία εκεί που έφτασε το πράγμα μπορεί να δώσει μόνο ο Πρωθυπουργός –, τότε το «σπασμένο τηλέφωνο» ίσως να έχει ακόμα πιο δραματικές συνέπειες.
Κυβερνητικά στελέχη εμφανίζονται θορυβημένα γιατί η συγκυρία είναι σημαντική, καθώς στις αρχές Ιανουαρίου θα ξεκινήσει, εκτός απροόπτου, ο εμβολιασμός για τους υγειονομικούς και τις ευπαθείς ομάδες και ως τον Ιούνιο αναμένεται να έχει κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου όλος ο πληθυσμός.
