Σε συνέντευξη που παραχώρησε προς τη «δ» ο σύμβουλος τουριστικού μάρκετινγκ, κ. Γιάννης Φώτης μιλά για τα οφέλη που θα έχει η Ρόδος από το πρόγραμμα Co-Lab της TUI και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και σημειώνει ότι αποτελεί «ψήφο εμπιστοσύνης» από τον μεγαλύτερο οργανισμό της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς, επιβεβαίωση της θέσης και αναγνώριση της σημαντικότητας και της αξιοπιστίας του προορισμού.
Ο κ. Φώτης τονίζει ότι η Ρόδος πλέον διαθέτει διεθνή αναγνωρισιμότητα η οποία οφείλεται σε μία σειρά από λόγους, όπως είναι οι άριστες κλιματολογικές συνθήκες, το φυσικό περιβάλλον, οι πολιτιστικοί πόροι, μέχρι την ασφάλεια και το αίσθημα φιλοξενίας που προσφέρει η τοπική κοινωνία ή το εξαιρετικό εργατικό δυναμικό, και φυσικά τις τεράστιες επενδύσεις που υλοποιεί ο ιδιωτικός τομέας. Σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει οι επιδόσεις των τελευταίων δύο ετών και η ωριμότητα όλων των εμπλεκομένων πλευρών που συνέβαλαν στην επιτυχή αντιμετώπιση της κρίσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι απόψεις του κ. Φώτη, πάνω σε μία σειρά από ζητήματα, όπως είναι η επίδραση της πανδημίας του κορωνοϊού στην τουριστική βιομηχανία, οι νέες προκλήσεις που έχουν προκύψει και που καλείται να διαχειριστεί ο κλάδος της φιλοξενίας, καθώς επίσης οι νέες τάσεις τουριστικής προώθησης και προβολής, ο ρόλος των DMMO και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πρωτοβουλίας Νοτίου Αιγαίου για τον Τουρισμό.
• Κύριε Φώτη, ο βιώσιμος/αειφόρος τουρισμός αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση για τη διεθνή τουριστική βιομηχανία. Η Ρόδος πρωτοστατεί σε αυτόν τον τομέα με το πρόγραμμα Co-Lab της TUI. Ποια μπορεί να είναι τα οφέλη που θα έχει το νησί;
Η σημαντική αυτή συνεργασία έχει πολλαπλά οφέλη: Βραχυπρόθεσμα, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και ειδικά η Ρόδος αποκτούν σημαντική διεθνή δημοσιότητα. Η «ψήφος εμπιστοσύνης» από τον μεγαλύτερο οργανισμό της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς αποτελεί επιβεβαίωση της θέσης και αναγνώριση της σημαντικότητας και της αξιοπιστίας του προορισμού. Μεσοπρόθεσμα, η Περιφέρεια και το νησί αποκτούν πρόσβαση σε εξαιρετικά σύγχρονη τεχνογνωσία σχετικά με τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών και δράσεων αειφορίας. Αποκτά πρόσβαση σε σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία και σε συνέργειες με παίκτες της διεθνούς αγοράς. Κυρίως όμως αναδιαμορφώνει τον προορισμό σύμφωνα με τις απαιτήσεις των καταναλωτών και τον κάνει φιλικό εξίσου στον επισκέπτη όσο και στον κάτοικο. Ο προορισμός διαφοροποιείται σημαντικά και η ανταγωνιστικότητά του αυξάνεται. Μακροπρόθεσμα το νησί αποκτά μια ολιστική προσέγγιση αειφορίας που διασφαλίζει το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα των επισκεπτών ώστε το σύνολο των πόρων του να διαφυλαχθούν για τις επόμενες γενιές. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι σταδιακά η Ρόδος και οι φορείς της θα βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας. Το νησί θα κληθεί να οδηγήσει τις εξελίξεις υποδεικνύοντας, ως case study για όλη την υφήλιο, το πώς οι τουριστικοί προορισμοί θα ανταποκριθούν στις προκλήσεις των απαιτήσεων της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης. Εύκολα φαντάζεται κανείς τις ευθύνες όλων μας, όχι μόνο της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας, αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Όλοι μαζί θα έχουμε ισόποσο μερίδιο είτε στην επιτυχία, είτε στην αποτυχία αυτής της προσπάθειας. Εκτιμώ ότι δεν θα υπάρξει ποτέ ξανά παρόμοια ευκαιρία για ένα τόσο δυναμικό repositioning του νησιού.
• Ποια νέα δεδομένα έχει δημιουργήσει στον Τουρισμό η πανδημία του κορωνοϊού και η νέα κανονικότητα που τείνει να καθιερωθεί; Πώς μπορεί να προσαρμοστεί αποτελεσματικότερα στις νέες αυτές συνθήκες ένας προορισμός σαν τη Ρόδο;
Υπάρχει η εκτίμηση ότι η πανδημία, τα συνεχή lockdowns, οι περιορισμοί δραστηριοτήτων, η αλλαγή στην καθημερινότητα, ο φόβος για την απώλεια ζωής ή της υγείας, της εργασίας κλπ, οδηγούν σταδιακά σε σημαντικές αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά, μέρος της οποίας είναι και η συμπεριφορά μας ως καταναλωτές. Ο «νέος – μετά την πανδημία» καταναλωτής αναμένεται να γίνει πιο απαιτητικός, λιγότερο ανεκτικός στο λάθος, θα αναζητά αυθεντικές προσωποποιημένες εμπειρίες, απαιτεί σεβασμό στη διαφορετικότητά του, γίνεται ενδεχομένως πιο παρορμητικός στις αποφάσεις του, θέλει να δείχνει ότι διαφέρει από τη μάζα, και υιοθετεί φιλικά περιβαλλοντικές πρακτικές, είτε γιατί το πιστεύει, είτε γιατί είναι κοινωνικά απαιτητό. Δεν υπάρχει όμως ακόμα κάτι δεδομένο, αφού η πανδημία είναι ακόμα σε εξέλιξη και οι επιδράσεις θα οριστικοποιηθούν αργότερα. Δεδομένο είναι όμως ότι οι προορισμοί και οι επιχειρήσεις θα χρειαστούν ευελιξία, ικανότητα και μηχανισμούς γρήγορων αποφάσεων, διάθεση για αλλαγές, επανασχεδιασμό, όχι μόνο προϊόντων αλλά και διαδικασιών, και χρήση της τεχνολογίας ως εργαλείο αντιμετώπισης των αλλαγών.
• Από την πανδημία του κορωνοϊού… γεννήθηκε και η Πρωτοβουλία Νοτίου Αιγαίου για τον Τουρισμό που αναγνωρίζεται ως μία πρωτοποριακή καινοτομία. Ποια είναι τα συστατικά της επιτυχίας και πώς μπορεί να εξελιχθεί η πρωτοβουλία αυτή;
Η επιτυχία σχετίζεται με αρκετούς παράγοντες: Πρωτίστως ο ξεκάθαρος σκοπός ύπαρξης: Πρόληψη, έγκαιρος εντοπισμός, διαχείριση μέσα από ενιαία φωνή κρίσεων επικοινωνίας αλλά και καταστάσεων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αρνητική δημοσιότητα για τον προορισμό τόσο σε διεθνές όσο και εθνικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, η προώθηση θετικών ειδήσεων προς συγκεκριμένα κοινά-στόχους που συνδράμουν καθοριστικά στην εξέλιξη της ζήτησης για τον προορισμό. Από εκεί και μετά συνέβαλαν καθοριστικά η αντιπροσώπευση του συνόλου των εμπλεκομένων, ο βαθμός ωριμότητας που έδειξαν ώστε να παραμερίσουν τυχόν διαφορετικές αντιλήψεις, με αποτέλεσμα τη σύμπνοια απόψεων, την τεχνοκρατική στελέχωση και λειτουργία, αλλά και το πάθος όλων μας να βγουν τα νησιά μας νικητές μέσα από αυτή τη δοκιμασία. Επιτρέψτε μου να θεωρώ επίσης ως κρίσιμο συστατικό επιτυχίας τα ηγετικά χαρακτηριστικά, πρωτίστως του κ. περιφερειάρχη, αλλά και όσων συμμετέχουν.
Η μέχρι σήμερα επιτυχημένη πορεία της Πρωτοβουλίας εκτιμώ ότι θέτει στην πράξη, τις βάσεις για τη δημιουργία ενός Περιφερειακού Οργανισμού Διαχείρισης Προορισμού o οποίος, σε σχέση με τους DMMO που ενδεχομένως δημιουργηθούν από τους ΟΤΑ α’ βαθμού, θα έχει έναν επιτελικό, συντονιστικό και υποβοηθητικό ρόλο ώστε να γίνει καταλύτης διάχυσης τεχνογνωσίας και δημιουργίας συνεργειών.
• Ποια είναι τα εργαλεία και ποιες οι τάσεις της τουριστικής προβολής σήμερα, κύριε Φώτη; Είναι κατά τη γνώμη σας εναρμονισμένη η προβολή της Ρόδου με τα νέα αυτά πρότυπα;
Ο καταναλωτής πλέον περνά online ένα σημαντικό μέρος της καθημερινής του ζωής. Πρέπει και εμείς να βρισκόμαστε και εκεί. Ταυτόχρονα, τα ταξίδια διακοπών γίνονται ολοένα και πιο πολύτιμα για τον ταξιδιώτη. Τυχόν λανθασμένες επιλογές κοστίζουν πολύ περισσότερο από τη δαπάνη αγοράς τους. Οφείλουμε να του δώσουμε όλη την πληροφόρηση που θα τον βοηθήσει να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες μιας λανθασμένης επιλογής. Τα online εργαλεία προώθησης της περασμένης δεκαετίας έγιναν έξυπνα και μέσα από ανάλυση τεράστιων όγκων δεδομένων (big data) παίρνουν μόνα τους μια σειρά από αποφάσεις που μας επιτρέπουν να στοχεύσουμε με τεράστια ακρίβεια τα κοινά-στόχους μας, όχι μόνο από πλευράς δημογραφικών και ψυχογραφικών χαρακτηριστικών, αλλά και συγκεκριμένων συμπεριφορών. Επιπλέον, στοχεύουμε σε διάφορα στάδια της διαδικασίας λήψης απόφασης και του λεγόμενου «ταξιδιού του καταναλωτή» (consumer journey) και προσωποποιούμε μηνύματα και περιεχόμενο με σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα. Μετράμε την απόδοση και την αποτελεσματικότητα σε πραγματικό χρόνο και μπορούμε να κάνουμε συνεχείς αλλαγές για να βελτιώνουμε τις καμπάνιες. Η προώθηση έγινε σύνθετη, πολύπλοκη, επιστημονική. Αλλά και επικίνδυνη, αν τα εργαλεία αυτά χρησιμοποιούνται από άτομα χωρίς επαρκή τεχνογνωσία. Τότε χάνονται πολλά χρήματα, χρόνος, αλλά κυρίως φήμη και μερίδια αγοράς. Το σύνολο των προορισμών, και όχι μόνο η Ρόδος, όπως άλλωστε και οι επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν άμεσα την πρόκληση του ψηφιακού ανασχηματισμού. Είναι επικίνδυνο να θεωρήσουμε ότι αυτό αφορά μόνο τη χρήση online εργαλείων προώθησης. Απαιτείται αλλαγή εταιρικής κουλτούρας, οργανωτικών δομών, διαδικασιών και τεχνοκρατική στελέχωση.
• Πιστεύετε κύριε Φώτη ότι θα πρέπει η τουριστική προώθηση να αποτελεί αρμοδιότητα των οργανισμών διαχείρισης και προώθησης προορισμών (DMMO); Με τον πολύ πρόσφατο ν.4875/2021 το Κράτος προωθεί πλέον τη σύσταση DMMO. Ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος των οργανισμών αυτών;
Αναμφισβήτητα ναι στο πρώτο σκέλος. Εδώ και 17 χρόνια η Επιστημονική Ομάδα Τουρισμού (ΕΠΟΤ) πρωτοστάτησε πανελλαδικά υπέρ της δομής αυτής με τεκμηριωμένη εισήγησή μας στο 1ο Διεθνές Forum Tουρισμού Ρόδου το 2005. Τότε ακολούθησε και ολοκληρωμένη μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου. Τις τελευταίες ημέρες επανατοποθετηθήκαμε δημόσια με γνώμονα και τον νέο νόμο. Οι DMMO καλούνται να επανακαθορίσουν και να εκσυγχρονίσουν την οργανωτική δομή του τουρισμού. Ρόλος τους είναι να δημιουργήσουν συναίνεση και συστράτευση όλων των εμπλεκομένων μερών (δημόσιο, ΟΤΑ, φορείς, ιδιώτες) αλλά και της τοπικής κοινωνίας προς μια συγκεκριμένη αναπτυξιακή βιώσιμη στρατηγική κατεύθυνση που θα έχει επιλεγεί από κοινού με βάση τεχνοκρατικά κριτήρια, να συνδιαμορφώσουν και συντονίσουν την παροχή ενός χαρτοφυλακίου ανταγωνιστικών προϊόντων και να τα προωθήσουν με σύγχρονους τρόπους.
• Η Ρόδος έχει σημειώσει σημαντικές επιδόσεις στον Τουρισμό ακόμη και κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Πού κατά τη γνώμη σας οφείλεται η επιτυχία αυτή; Έχει καταφέρει η Ρόδος να δημιουργήσει ένα διεθνώς αναγνωρισμένο και ανταγωνιστικό τουριστικό brand;
Η Ρόδος πλέον διαθέτει διεθνή αναγνωρισιμότητα (awareness). Αυτή διαμορφώθηκε διαχρονικά και οφείλεται σε διάφορους παράγοντες: Από τις άριστες κλιματολογικές συνθήκες, το φυσικό περιβάλλον, τους πολιτιστικούς πόρους, μέχρι την ασφάλεια και το αίσθημα φιλοξενίας που προσφέρει η τοπική κοινωνία, το εξαιρετικό εργατικό δυναμικό, και φυσικά τις τεράστιες επενδύσεις που υλοποιεί ο ιδιωτικός τομέας μέσα σε ένα δύσκολο επιχειρηματικό περιβάλλον. Στις επιδόσεις των τελευταίων δύο ετών συνέβαλαν η επιτυχής αντιμετώπιση της κρίσης και η ωριμότητα όλων των εμπλεκομένων πλευρών. Κρίσιμο το ερώτημά σας κατά πόσο ο προορισμός είναι ανταγωνιστικός. Εκεί χρειάζεται να συμφωνήσουμε τις παραμέτρους που μετρούν την ανταγωνιστικότητα του προορισμού. Η Ρόδος, ως ώριμος προορισμός χρειάζεται άμεσα την εκπόνηση και υιοθέτηση από όλους ενός στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης που θα επανατοποθετήσει (reposition) ανταγωνιστικά το νησί στην παγκόσμια αγορά και θα μας οδηγήσει με ξεκάθαρους στόχους στο 2035. Το brand είναι κάτι ευρύτερο και πιο σύνθετο που θα το συζητήσουμε, αν θέλετε, μια άλλη φορά.
Σας ευχαριστώ πολύ κ. Γκαρτζώνη για την πρόσκληση σε αυτή την ενδιαφέρουσα κουβέντα.
• Εγώ σας ευχαριστώ θερμά για την αποδοχή της πρόσκλησης και που μοιραστήκατε μαζί με το αναγνωστικό μας κοινό τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες απόψεις και γνώσεις σας.
