Για καυτά θέματα διεθνούς πολιτικής σημασίας, μιλάει σήμερα στη “δ” ο Νικόλαος Φανιός, Αντιστράτηγος ε.α. Υπηρέτησε ως διοικητής μονάδων του Στρατού Ξηράς, στη στρατιωτική αντιπροσωπεία της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, στη δύναμη της Ε.Ε. στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη και διετέλεσε εκπρόσωπος Τύπου του ΓΕΣ.
Επιπρόσθετα, με την άλλη του ιδιότητα (διετέλεσε διοικητής στο Νοσοκομείο Καλύμνου, στο Νοσοκομείο της Λέρου ενώ τώρα αναλαμβάνει καθήκοντα στο Νοσοκομείο της Κω) μιλάει για τις προκλήσεις στον τομέα της υγείας, οι οποίες στα νησιά μας, είναι πολλαπλές και πολυποίκιλες –όπως αναφέρει.
• Παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο από εσάς. Πώς βλέπετε τις παρεμβάσεις του στα δύο πολεμικά μέτωπα; Θα μπορούσαμε να είμαστε αισιόδοξοι;
Η εκλογή του προέδρου Τραμπ και η ανάληψη των καθηκόντων του στις 20 Ιανουαρίου 2025, όπως ήταν φυσικό δημιούργησε νέα δεδομένα στο παγκόσμιο πολιτικό στερέωμα. Αμέσως μετά την ορκωμοσία του άρχισε να θέτει σε εφαρμογή τα όσα είχε εξαγγείλει προεκλογικά προκαλώντας, το λιγότερο, έναν παγκόσμιο προβληματισμό. Είναι σωστό να αναφερόμαστε σε μια νέα εποχή όσο αφορά στις διεθνείς σχέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, εάν αναλογισθούμε ότι το πρώτο ιεραρχικώς σύνθημα της κυβέρνησής του, το make America great again, ο Τραμπ προσπαθεί να το υλοποιήσει με μέτρα που συχνά είναι εκτός των ορίων του διεθνούς δικαίου, όπως είναι οι απειλές για προσάρτηση κρατών ή η αποχώρηση των ΗΠΑ από διεθνείς οργανισμούς και οι υπέρογκοι δασμοί σε εμπορικές συναλλαγές. Ταυτόχρονα, επιζητεί να επικρατήσουν οι ΗΠΑ σε έναν «οικονομικό πόλεμο» με αντίπαλο την Κίνα. Ο πρόεδρος Τραμπ διακήρυττε προεκλογικά και προσπαθεί τώρα να «κλείσει» τα θέματα με τους δύο μεγάλους πολέμους στα μέτωπα της Ουκρανίας και της Γάζας. Έχει διαφανεί ότι παρόλες τις προσπάθειες, ο άμεσος τερματισμός των δύο συγκρούσεων δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί με εύκολο τρόπο. Η πρόσφατη εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα κατέρρευσε και το τοπίο στην περιοχή είναι θολό, ενώ στην Ουκρανία οι μάχες συνεχίζονται με απώλειες και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Η τελευταία εξέλιξη σύμφωνα με την οποία η Ρωσία και η Ουκρανία συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός και εξάλειψη της χρήσης βίας στη Μαύρη Θάλασσα, αφήνει ανοικτή μία χαραμάδα αισιοδοξίας για τις εξελίξεις στην περιοχή.
Όσο αφορά στη χώρα μας, οι σχέσεις Ελλάδας και ΗΠΑ έχουν ισχυρό στρατηγικό χαρακτήρα. Η ελληνική κυβέρνηση είχε συνεργαστεί εποικοδομητικά κατά την πρώτη θητεία της κυβέρνησης Τραμπ και αυτό διαφαίνεται να συμβεί και τώρα, γεγονός που σε κάθε περίπτωση είναι υπέρ των εθνικών μας συμφερόντων. Στη δεξίωση για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 1821 που πραγματοποιήθηκε στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος Τραμπ στη διακήρυξή του ανέφερε: Η στρατιωτική συνεργασία ΗΠΑ – Ελλάδας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην Ευρώπη, ενώ η μόνιμη παρουσία ναυτικών δυνάμεων στον κόλπο της Σούδας και οι διμερείς εκπαιδευτικές ασκήσεις ενισχύουν τις πολεμικές ικανότητες και αντικατοπτρίζουν την αμοιβαία δέσμευσή μας για κοινή στρατιωτική συνεργασία ως ακρογωνιαίο λίθο της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ευρώπη. Παράλληλα χαρακτήρισε την Ελλάδα στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ και πολύτιμο σύμμαχο στο ΝΑΤΟ.
• Κατά την εκτίμησή σας, θα μπορούσε να υπάρξει ένα ευρωπαϊκό ΝΑΤΟ χωρίς τις ΗΠΑ; Θα μπορούσε να γίνει η Ε.Ε. (μαζί με τη Βρετανία) μία στρατιωτική υπερδύναμη;
Το σενάριο της μονομερούς αποχώρησης των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ είναι υπαρκτό, μετά τις επανειλημμένες απειλές του προέδρου Τραμπ, ο οποίος δηλώνει με τον πιο επίσημο τρόπο ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, εφόσον τα κράτη – μέλη δεν θα συμβάλλουν περισσότερο οικονομικά στη Συμμαχία. Πολύ σωστά η Ευρώπη προσφάτως αντέδρασε με την κατάθεση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της «Λευκής Βίβλου για την Ευρωπαϊκή Άμυνα», η οποία περιλαμβάνει όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ετοιμότητας. Οι προτεραιότητες περιλαμβάνουν την αύξηση των αμυντικών δαπανών με ενεργοποίηση επενδύσεων και τη δυνατότητα ευελιξίας στα κράτη – μέλη να ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνα χωρίς να παραβιάζονται οι δημοσιονομικοί κανόνες, την κάλυψη των κενών των στρατιωτικών δυνατοτήτων και την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας. Υπό αυτές τις συνθήκες, για πρώτη φορά δίδεται η δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση της επίτευξης στρατηγικής – στρατιωτικής αυτονομίας σε επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο. Η Ελλάδα πρωτοστάτησε στις διεργασίες για την κατάθεση της Λευκής Βίβλου και υπάρχει ιδιαίτερη ικανοποίηση στη χώρα μας διότι οι πάγιες ελληνικές θέσεις περιλαμβάνονται σε αυτή και ως εκ τούτου, μεταξύ άλλων, η Ελλάδα εξασφαλίζει επιπλέον δημοσιονομικό χώρο που σχετίζεται με τις αμυντικές της δαπάνες.
• Η Τουρκία θέλει να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό αμυντικό μηχανισμό και να εδραιωθεί μέσα στην Ευρώπη. Τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο;
Η Ευρώπη, μέσω της Λευκής Βίβλου επιζητεί την «ενισχυμένη ασφάλεια μέσω συνεργασιών» και με αυτό το δεδομένο αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα συνεργασίας με τρίτες χώρες. Ειδικά για την Τουρκία αναφέρεται ότι: «Η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μακροχρόνιος εταίρος στον τομέα της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συμμετέχει εποικοδομητικά στις προσπάθειες ανάπτυξης αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης, σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, βάση ισότιμης δέσμευσης της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα ζητήματα που είναι σημαντικά για την ΕΕ, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του συμβουλίου της Ευρώπης του Απριλίου 2024». Έχει σημασία η αναφορά αυτή, η οποία ικανοποιεί τη χώρα μας, καθότι τίθεται το πλαίσιο της όποιας αμυντικής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, το οποίο επιβάλλει στην Τουρκία να προχωρήσει πάντοτε σε άμεση συνάρτηση με τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από το διεθνές δίκαιο στην επίλυση του Κυπριακού, αλλά και στην άρση του casus belli εναντίον της Ελλάδας. Είναι αυτονόητο ότι ένα υποψήφιο προς ένταξη κράτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είναι δυνατό να απειλεί με πόλεμο άλλο κράτος και μάλιστα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μελλοντικό εταίρο.
• Στον διάλογο επανέρχεται το θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών μας. Θα ήθελα το σχόλιό σας. Εξηγείστε μας τι θα σημάνει αυτό και εάν είναι ένα σενάριο που θα μπορούσε να υλοποιηθεί.
Εδώ απλά θα μεταφέρω αυτό που έχει δηλωθεί από την κυβέρνηση και δηλώνεται συνεχώς από κάθε κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας, το ό,τι δηλαδή η Ελλάδα είναι απολύτως αποφασισμένη να προασπίσει την εδαφική της ακεραιότητα και την εθνική της ανεξαρτησία και ό,τι απειλείται δεν αποστρατιωτικοποιείται. Άρα ούτε ως σενάριο εργασίας δεν τίθεται από Ελληνικής πλευράς το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών μας.
• Με την άλλη σας ιδιότητα, υπηρετήσατε ως διοικητής στα Νοσοκομεία Καλύμνου, Λέρου και τώρα στην Κω. Πόσο δύσκολο είναι να καταφέρουμε να οχυρωθεί η υγεία, στις νησιωτικές περιοχές;
Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι η μάχη στον χώρο της υγείας είναι η μάχη που δίνουν οι κοινωνίες σε περίοδο ειρήνης. Και στη μάχη αυτή πρέπει να βγούμε όλοι νικητές. Ιδίως στα νησιά μας, που λόγω των ιδιαιτεροτήτων που προσδίδει η διάσταση της νησιωτικότητας, οι προκλήσεις στον τομέα της υγείας είναι πολλαπλές και πολυποίκιλες. Το όραμα για συνεχώς βελτιούμενες υπηρεσίες υγείας στηρίζεται κατά βάση στο προσωπικό και στις υποδομές. Οι δημόσιες δομές υγείας των νησιών μας πρέπει να καταστούν ελκυστικές για τους επαγγελματίες υγείας και πρέπει να αναβαθμίζονται όσο αφορά στις κτηριακές υποδομές και να εκσυγχρονίζονται όσο αφορά στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό. Και εδώ είναι το μεγάλο στοίχημα, που πρέπει να κερδηθεί, για όσους διοικούν νοσοκομεία να εργάζονται σε αυτήν την κατεύθυνση, με πλήρη διαφάνεια και με ορθή χρησιμοποίηση των διατιθέμενων πόρων και με τη δεδομένη στήριξη και αρωγή της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου, του Υπουργείου Υγείας και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Θα αναφερθώ στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που πρόσφατα θεσπίστηκε από την κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας που κατά την άποψή μου είναι ευεργετικό για τα νησιά μας και μπορώ να πω ότι λειτούργησε άριστα στο νησί της Καλύμνου, αφού είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση σε ιατρικό προσωπικό του Νοσοκομείου και μάλιστα σε ειδικότητες που υπήρχαν μεγάλες ανάγκες. Αναφέρομαι στις ρυθμίσεις που δίδουν τη δυνατότητα σε ιδιώτες ιατρούς να μπορούν να δηλώνουν σε θέσεις που προκηρύσσονται στα νοσοκομεία και να εργάζονται σε αυτά διατηρώντας το ιδιωτικό τους ιατρείο, ενώ ιατροί του ΕΣΥ μπορούν να διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Αυτά, σε συνδυασμό με τα οικονομικά και τα θεσμικά κίνητρα που δίδονται σε γιατρούς που επιλέγουν να εργαστούν σε νοσοκομεία των νησιών μας, έχουν καταστήσει ελκυστικότερη την εργασία σε αυτά. Τουλάχιστον για την Κάλυμνο τα κίνητρα αυτά είχαν ευεργετικά αποτελέσματα καθόσον καλύφθηκε σε ποσοστό 100% η τελευταία προκήρυξη ύστερα από 14 συνεχείς άγονες προκηρύξεις.
Ταυτόχρονα, η αξιοποίηση των πόρων που έχουν εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τουλάχιστον για τα δύο νοσοκομεία που διοικούσα, αυτό της Καλύμνου και της Λέρου, έχει δώσει τη δυνατότητα αναβάθμισης του ΤΕΠ του νοσοκομείου της Καλύμνου και συντήρησης του κεντρικού κτηρίου του νοσοκομείου της Λέρου.
Φυσικά πρέπει να υπάρξουν επιπλέον συνέργειες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς που ο καθένας από τη θέση και τις αρμοδιότητές του έχει τη δυνατότητα να συνεισφέρει στην κατεύθυνση της προσέλκυσης υγειονομικού προσωπικού. Έτσι για παράδειγμα οι τοπικοί Δήμοι μπορούν να εξετάσουν τη δυνατότητα παροχής στέγης ή επιδότησης ενοικίου στους υγειονομικούς που επιζητούν να προσφέρουν στα νησιά μας και να ζήσουν σε αυτά με τις οικογένειές τους, ενώ και οι τοπικές ενώσεις όπως είναι των ξενοδόχων και της εστίασης μπορούν να συνεισφέρουν στον τομέα τους. Οι συνέργειες κάθε μορφής, εκ του αποτελέσματος, είναι ευεργετικές στον χώρο της υγείας.
