Η πυρκαγιά στο Μάτι είχε, δυστυχώς, 100 νεκρούς αλλά και πολλούς, σωματικά και ψυχικά, τραυματισμένους. Ακόμη, είχε τεράστιες υλικές καταστροφές.
Ακολούθησε η προσπάθεια επιμερισμού ή αποφυγής ευθυνών, κάποιες κρατικές ενισχύσεις στους πυρόπληκτους, η συμπαράσταση των υπολοίπων συμπολιτών μας, μηνύσεις και αγωγές, εκούσιες ή ακούσιες παραιτήσεις και η πρόσφατη ποινική δίωξη της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, για πλημμελήματα, σε 20 “αρμόδια” πρόσωπα.
Από την ημέρα της τραγωδίας μέχρι σήμερα είδαν το φως της δημοσιότητας πολλά άρθρα, και τα συμπεράσματα αρκετών μελετών. Το Σεπτέμβριο του 2019 παρουσιάστηκε η μελέτη του κ. Κ. Συνολάκη, καθηγητή Φυσικών Καταστροφών του Πολυτεχνείου Κρήτης και των συνεργατών του, που επικεντρώθηκε, κυρίως, στη διαπίστωση ότι δεν υπήρξε κανένας συντονισμός για την έγκαιρη εκκένωση της περιοχής, που θα είχε ως αποτέλεσμα την αποφυγή των νεκρών.
Τον Ιανουάριο του 2019 παραδόθηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο η Έκθεση της Ανεξάρτητης Επιτροπής υπό τον κ. Johann Georg Goldammer, Διευθυντή του Παγκόσμιου Κέντρου Παρακολούθησης Πυρκαγιών. Πρόκειται για μια πολύ τεκμηριωμένη μελέτη με εξαιρετικές, γενικές όμως, διαπιστώσεις, αλλά δεν ασχολείται με τη συγκεκριμένη πυρκαγιά στο Μάτι.
Ξεχωρίζουν οι διαπιστώσεις ότι: α) υπάρχει έλλειψη κλίματος και πνεύματος συνεργασίας ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες (17 φορείς σε 6 διαφορετικά υπουργεία) και ιδιαίτερα μεταξύ Πυροσβεστικού Σώματος και Δασικής Υπηρεσίας και β) υπάρχει έλλειψη αντίληψης του κινδύνου πυρκαγιάς στη ζώνη μείξης δασών και οικισμών.
Τον Μάρτιο του 2019 δημοσιοποιήθηκαν τα αποτελέσματα νέας μελέτης, της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ, υπό τον καθηγητή κ. Ευθύμιο Μπακογιάννη, πολεοδόμο-συγκοινωνιολόγο μηχανικό.
Το συμπέρασμα της μελέτης αυτής είναι ότι “εννέα οικισμοί της Αττικής βρίσκονται στο έλεος μιας πυρκαγιάς”, εξαιτίας των επικίνδυνων φυτεύσεων, του ελλιπούς οδικού δικτύου, με στενά πλάτη δρόμων (που δεν δίνουν πρόσβαση στη θάλασσα) και αδιέξοδα, ανύπαρκτης ρυμοτομίας, αποκλεισμού των διόδων προς τη θάλασσα με μάντρες και περιφράξεις και της ανυπαρξίας αντιπυρικών ζωνών σε συνδυασμό με τις συνθήκες του ελληνικού καλοκαιριού.
Αμέσως μετά την πυρκαγιά της 23.7.2018 και συγκεκριμένα στις 31 Ιουλίου του 2018, δημοσιεύθηκαν τα 15 προκαταρκτικά συμπεράσματα της έρευνας του ΕΚΠΑ (καθηγητής κ. Ευθύμιος Λέκκας), από τα οποία ξεχωρίζει το πρώτο συμπέρασμα: “Το φαινόμενο είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών- οικισμών, η οποία έδρασε ως ενεργή πυρκαγιά κόμης. Οι ζώνες αυτές είναι από τις περιοχές με την υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών παγκοσμίως, καθώς και στον ελληνικό χώρο. Υπάρχουν δε πολυάριθμες περιπτώσεις τέτοιων ζωνών στην Ελλάδα”.
Βέβαια, εκτός από τις μελέτες που έγιναν, μερικές των οποίων αναφέρθηκαν πιο πάνω, δημοσιεύθηκαν και αρκετά άρθρα, με πρακτικές αλλά ουσιαστικές διαπιστώσεις και προτάσεις. Το κυρίαρχο ερώτημα είναι: Με δεδομένο το παραπάνω συμπέρασμα της έρευνας του ΕΚΠΑ, ποιες αποφάσεις λήφθηκαν στο μεσοδιάστημα, ποιες ενέργειες έγιναν και ποια μέτρα υιοθετήθηκαν; Συγκεκριμένα:
1 Προσδιορίστηκαν οι επικίνδυνες περιοχές και συγκεκριμένα προσδιορίστηκε ο κίνδυνος πυρκαγιάς στις ζώνες μείξης δασών-οικισμών; Και εφόσον προσδιορίστηκε ο κίνδυνος, ενημερώθηκαν οι κατά τόπους υπεύθυνοι για να λάβουν τα πρακτικά μέτρα για την αντιμετώπιση μιας έκτακτης ανάγκης; Δηλαδή γκρεμίστηκαν οι περιφράξεις, άνοιξαν δίοδοι, δόθηκαν οδηγίες για να καθαριστούν τα οικόπεδα, τα ρείθρα και να απομακρυνθεί η καύσιμη ύλη;
2 Καταστρώθηκαν τα σχέδια εκκένωσης και οι τρόποι ειδοποίησης των κατοίκων των υπό κίνδυνο περιοχών; Ενημερώθηκαν αυτοί που θα τα υλοποιήσουν;
3 Καταστρώθηκαν σχέδια απαγόρευσης κυκλοφορίας στις επικίνδυνες περιοχές, όταν ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι πολύ μεγάλος;
4 Υπήρξε κάποια απόφαση για την ενίσχυση της αντιπυρικής λειτουργίας δρόμων μεγάλου πλάτους, με την απομάκρυνση υψηλών πεύκων και από τις δύο πλευρές του δρόμου και αντικατάστασης τους με άλλα δένδρα; Η λεωφόρος Μαραθώνος δεν λειτούργησε ως αντιπυρική ζώνη γιατί τα υψηλά πεύκα ουσιαστικά “μετέφεραν” τη πυρκαγιά από τη μια πλευρά στην άλλη.
5 Το δίκτυο των πυροσβεστικών κρουνών στις επικίνδυνες περιοχές επεκτάθηκε έστω και για 10 μέτρα από κάποια Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) ή θεωρείται επαρκές; Οι υπάρχοντες κρουνοί λειτουργούν; Έγινε συντήρηση, υπάρχει νερό και αν γίνει διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος υπάρχει γεννήτρια για να λειτουργήσουν; Πάντως μια μικρή έρευνα στο Δήμο Διονύσου δείχνει, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες, ότι αρκετοί κρουνοί είναι πολύ πιθανό να μη λειτουργούν. Διευκρινίζεται ότι η τοποθέτηση και συντήρηση των πυροσβεστικών κρουνών (υδροστομίων) γίνεται από τις ΔΕΥΑ σε συνεννόηση και συνεργασία με την τοπική Πυροσβεστική Υπηρεσία.
6 Υπήρξε κάποια πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την παροχή κινήτρων προς την κατεύθυνση της ασφάλισης των κατοικιών έναντι σεισμού, πλημμύρας και πυρκαγιάς; Η αφαίρεση της δαπάνης αυτής από το φόρο των φυσικών προσώπων ουσιαστικά δεν θα επιβαρύνει το κράτος γιατί με την ασφάλιση οι ζημιές θα καλύπτονται από τις ασφαλιστικές εταιρίες και όχι από την Πολιτεία, όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Επιπλέον, με την ασφάλιση ίσως διασφαλίζονται και οι ζωές ανθρώπων, αφού δεν θα διακινδυνεύουν τη ζωή τους για τη διάσωση της περιουσίας τους, η οποία θα είναι ασφαλισμένη.
Η αντιπυρική περίοδος ορίζεται το διάστημα από την 1η Μαΐου μέχρι την 31η Οκτωβρίου. Το πιο πιθανό είναι να μην έχει γίνει τίποτε από τα παραπάνω ή να έχουν γίνει πολύ λίγα, σε πρακτικό επίπεδο. Και εφέτος η χρονιά είναι πολύ δύσκολη για δύο λόγους.
Ο ένας λόγος είναι η πολυομβρία, που ευνοεί την μεγάλη ανάπτυξη της βλάστησης η οποία καταλήγει σε καύσιμη ύλη και ο δεύτερος λόγος είναι οι αυτοδιοικητικές εκλογές. Καθώς οι εκλογές θα γίνουν τον Μάιο και η ανάληψη των καθηκόντων από τους νέους άρχοντες θα γίνει την 1η Σεπτεμβρίου, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αδράνειας, ιδιαίτερα στην περίπτωση που ο σημερινός δήμαρχος δεν επανεκλεγεί και ο νέος αναλάβει στο μέσον της αντιπυρικής περιόδου.
της Αλεξάνδρας Γκίτση
