Σαφέστατες ευθύνες επιρρίπτονται με το πόρισμα – «φωτιά» πραγματογνώμονα που όρισε η Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Ρόδου σε αιρετούς και δημοσίους υπαλλήλους για τις συνέπειες της μεγάλης νεροποντής που έπληξε κυρίως τη δυτική πλευρά του νησιού το Νοέμβριο του 2013.
Πέραν των εκατοντάδων κατοίκων, που είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται μέσα σε λίγες ώρες, νεκροί είναι ο Κωνσταντίνος Αργυρόπουλος του Γεωργίου, ηλικίας 50 ετών, η Αναστασία Κατσαρού του Ιωάννη, 36 ετών, η Καλλιόπη Παναγιώτου του Φειδία, 54 ετών και ο Ιωάννης Μπαϊράμης του Μικέ, 63 ετών, που παρασύρθηκαν από την ορμή του ποταμού στις γέφυρες Παστίδας και Κρεμαστής, οι δίοδοι των οποίων δεν έκλεισαν για τους οδηγούς, ενώ έπρεπε, το απόγευμα της 22ας Νοεμβρίου 2013.
Οι ζημιές σε δημοτικές υποδομές και στο οδικό δίκτυο αποτιμήθηκαν σε 3.750.000 ευρώ, οι ζημιές σε οικοσυσκευές σε 577.433,67 ευρώ, σε καταστήματα και επιχειρήσεις 673.217,70 ευρώ (“βάσει τιμολογίων” – οι πλημμυροπαθείς επαγγελματίες “κατά δήλωσή τους” διεκδικούν 2.386.608,42 ευρώ).
Ο πραγματογνώμονας έχει αφιερώσει, όπως αποκαλύπτει σήμερα η «δημοκρατική», ένα κεφάλαιο της πολυσέλιδης έκθεσής του, στην επαρχιακή οδό Ρόδου – Παραδεισίου, Παστίδας – Μαριτσών.
Τονίζει με σαφήνεια ότι και οι δύο διαβάσεις στις οδούς, λανθασμένα χαρακτηριζόμενες “ιρλανδικές”, αποτελούν δρόμους, που ουδέποτε νομιμοποιήθηκαν και είναι αδύνατο να νομιμοποιηθούν.
Διαπιστώθηκε από τον έλεγχό του ότι δεν έχουν συνταχθεί/εγκριθεί οι απαραίτητες υδραυλικές μελέτες και δεν έχουν συνταχθεί/εγκριθεί οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την κατασκευή τους, κ.ο.κ.
Ο χαρακτηρισμός ως “ιρλανδική διάβαση”, που κατά κόρον χρησιμοποιείται για να περιγράψει την εγκάρσια διάβαση ενός υδατορέματος, είναι απολύτως λανθασμένος, αφού η “ιρλανδική διάβαση ή το μονοπάτι Αυστραλίας” έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές και το συναντάμε μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες ή σε ημι-άνυδρες περιοχές με σπάνια βροχή υψηλού όγκου. Ο σχεδιασμός της προβλέπει ότι θα είναι κάτω από το νερό μόνο για λίγες ημέρες ανά δεκαετία, διότι το νερό διοχετεύεται κατά κανόνα με οχετούς, (άνω του 6μήνου, ρέει νερό στον “Κρεμαστενό”).
Οι οχετοί (συχνά τσιμεντένιων σωλήνων) χρησιμοποιούνται για να διοχετεύουν το νερό ώστε να κρατούν την επιφάνεια διέλευσης ξηρή για το μεγαλύτερο μέρος του έτους.
Ο πραγματογνώμονας τονίζει ότι ουδεμία τέτoια πρόνοια έχει/είχε ληφθεί σε όλες αυτές τις “εγκάρσιες” διαβάσεις. Μόλις η στάθμη του νερού ανεβαίνει στο σημείο, όπου ένα όχημα διασχίζει την επιφάνεια, είναι μη ασφαλής στη χρήση, διότι διολισθαίνει.
Τονίζει παραπέρα ότι είναι τραγικό το γεγονός της εναλλακτικής πορείας που μπορεί κάποιος να ακολουθήσει, αν δεν θέλει, κατευθυνόμενος από Παραδείσι προς Ρόδο, να περάσει εγκάρσια του ποταμού. Θα πρέπει να κατευθυνθεί προς Ανατολάς, ακολουθώντας μια ‘Όδό” η οποία κατασκευάσθηκε -χωρίς καμία άδεια-παράλληλα και -σε μεγάλο τμήμα- εντός της ενεργής κοίτης του “Κρεμαστενού” ποταμού.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν τα όσα αναφέρει για τα ρέματα στο βόρειο τρίγωνο της Ρόδου. Τονίζει συγκεκριμένα ότι τα ρέματα δεν προστατεύονται αποτελεσματικά και επί δεκαετίες -έως και σήμερα- αντιμετωπίζονται αποσπασματικά με απόρροια την εξυπηρέτηση της ιδιωτικής δόμησης έναντι του δημοσίου συμφέροντος και της ασφάλειας των πολιτών.
Μνημείο καταστρατήγησης των διατάξεων του κτιριακού κανονισμού που αφορούν τα ρέματα, αποτελεί, όπως αναφέρει, το σχέδιο πόλης Ιαλυσού.
Ο πραγματογνώμονας αναφέρει ότι κατά την φάση της αποτύπωσης της υφιστάμενης προς ένταξη περιοχής, αγνοήθηκε η ύπαρξη ρεμάτων με αποτέλεσμα κατά τη σύνταξη και έγκριση της μελέτης να δημιουργηθούν οικοδομικά τετράγωνα και δρόμοι εκεί όπου υπήρχαν ρέματα. Στο ισχύον δηλαδή σχέδιο πόλεως Ιαλυσού κοίτες υφισταμένων -ενεργών και μη- ρεμάτων να νοούνται “νομίμως” οικοδομικά τετράγωνα και δρόμοι.
Επισημαίνει ακόμη ότι από τα δέκα κτηματολογικώς καταγραφέντα ρέματα και είκοσι πραγματικά, στην περιοχή Ρόδου-Παραδείσι, μόνο τέσσερα έχουν παραμείνει, το ένα εξ αυτών είναι ο μοιραίος για τους συνανθρώπους μας ποταμός “Κρεμαστενός”, ο άλλος δε χείμαρρος στην περιοχή Ιαλυσού, έχει παρανόμως πλακοσκεπαστεί στην μεγαλύτερή του έκταση, το πλάτος δε της κοίτης του έχει δραματικά απομειωθεί από 40μ. σε 6μ.
Για τον “Κρεμαστενό” ποταμό αναφέρει ότι το φυσικό του πλάτος δραματικά απομειώθηκε.
Σε ό,τι αφορά την αστυνόμευση και τον καθαρισμό των ρεμάτων θεωρεί υπεύθυνη τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας.
Οι αρμόδιοι υπάλληλοι για την αστυνόμευση των ρεμάτων είναι υπεύθυνοι για:
-Τον εντοπισμό καταλήψεων, επιχώσεων (μπαζώματα), ανεξέλεγκτες αμμοληψίες, απόρριψη στερεών αποβλήτων(σκουπίδια) και γενικώς όλων των παράνομων ενεργειών, που γίνονται στις κοίτες των υδατορεμάτων.
-Είναι υπεύθυνοι, επίσης για την λήψη των προβλεπόμενων, από τη νομοθεσία διοικητικών και άλλων μέτρων στις περιπτώσεις που διαπιστώθηκαν παράνομες ενέργειες στις κοίτες των υδατορεμάτων και τέλος, είναι υπεύθυνοι για να ελέγχουν την κατάσταση που βρίσκεται η φυσική κοίτη των υδατορεμάτων.
Διαπίστωσε συγκεκριμένα ότι στη Ρόδο -είτε ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δωδεκανήσου, είτε ως Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, είτε ως Δήμος- ουδέποτε συγκροτήθηκε επιτροπή αστυνόμευσης ρεμάτων!
Τονίζει παραπέρα ότι διαπιστώνονται παραλείψεις από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (στην οποία υπάγεται η Δνση Πολιτικής Προστασίας/Τμήμα Πολιτικής Προστασίας Δωδεκανήσου), που είχαν ως αποτέλεσμα την ανετοιμότητα αντιμετώπισης της κρίσης από την θεομηνία.
Παρότι, όπως τονίζει, υπήρξε ενημέρωση για τα επικείμενα φαινόμενα, δεν ελήφθησαν μέτρα, αφού σωστός σχεδιασμός- πρόνοια λήψης μέτρων για το χειμώνα 2013, δεν υπήρχε.
Διαπίστωσε επιπλέον ότι υπήρξαν κάποιες σπασμωδικές κινήσεις καθαρισμού των ρεμάτων, που προξένησαν μεγαλύτερο πρόβλημα, απ’ ό,τι βοήθεια για την αποφυγή της πλημμύρας.
Αποδίδει ευθύνες εξάλλου στο Δήμο Ρόδου και για το ότι δεν υπάρχει νόμιμος χώρος εναπόθεσης προϊόντων καθαρισμού ρεμάτων, αφού κανένας τέτοιος χώρος δεν έχει αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά – χωροταξικά.
Ειδική μνεία γίνεται και στη δόμηση κοντά σε ρέματα. Αφού αναφέρει το νομικό πλαίσιο που ισχύει, τονίζει ότι οι αποστάσεις δόμησης από τις γραμμές πλημμύρας ορίζονται ως εξής:
– Για τις εντός σχεδίου και εντός ορίων οικισμών περιοχές, απόσταση 10 μέτρων από κάθε μία των γραμμών πλημμύρας.
-Για τις εκτός σχεδίου περιοχές, απόσταση 20 μέτρων από κάθε μία των γραμμών πλημμύρας (Γραμμές πλημμύρας: οι γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής (η γραμμή που ενώνει, τα βαθύτερα σημεία της κοίτης του υδατορέματος), που προκύπτουν ύστερα από υδραυλική μελέτη), που είναι η μέγιστη και παρατηρείται έστω και μια (1) φορά κάθε 50 χρόνια.
Για κάθε οικοδομική άδεια ιδιωτικού έργου δηλαδή που εκδόθηκε ή πρόκειται να εκδοθεί κοντά σε υδατορέμα απαιτείται η τήρηση των 20μ. (εκτός σχεδίου περιοχές) – σύνταξη δηλαδή υδραυλικής μελέτης (η οποία θα καθορίζει την γραμμή πλημμύρας απ’ όπου η Υπηρεσία Δόμησης θα δεχτεί την 20μ. απόσταση) και έλεγχος/έγκριση αυτής από την Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας.
Παραθέτει ακολούθως φωτογραφίες από κτήρια που έχουν κτιστεί κοντά σε ρέματα ακόμη και δημόσια!
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται ακόμη και στο μέγεθος της νεροποντής.
