Το ιλιγγιώδες ποσό των 68,4 εκατομμυρίων ευρώ έχει διαθέσει τα τελευταία εννέα χρόνια η Γενική Γραμματεία Αιγαίου για τη μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά. Πρόκειται για χρήματα που ουσιαστικά «εξατμίζονται», αφού δεν χρησιμοποιούνται για να λύσουν το πρόβλημα, αλλά για να ανακουφίζουν τις συνέπειές του. Επιπλέον, σημαντικό μέρος των πόρων αυτών χάνεται λόγω των μεγάλων απωλειών που έχουν τα δίκτυα ύδρευσης στα νησιά. Ολα δείχνουν ότι το πρόβλημα υδροδότησης των άνυδρων νησιών και παράκτιων περιοχών χρειάζεται νέα, συνολική προσέγγιση.
Από το 1969, οπότε κατασκευάστηκε η πρώτη μονάδα αφαλάτωσης στη Σύρο, έχουν μεσολαβήσει πολλά. Τα άνυδρα νησιά αυξήθηκαν, όπως και ο τουρισμός, με αποτέλεσμα οι ανάγκες να είναι κάθε χρόνο και μεγαλύτερες. Παράλληλα, οι κοινωνίες των νησιών, που άλλοτε χρησιμοποιούσαν με ιδιαίτερη προσοχή το νερό και φρόντιζαν σε επίπεδο νοικοκυριού για την επάρκειά του (λ.χ. με στέρνες), έχουν αλλάξει συνήθειες, συχνά έχοντας «κακομάθει» από την ψευδαίσθηση επάρκειας που δημιουργεί η μεταφορά νερού.
Είναι όμως η μεταφορά νερού δωρεάν; Κάθε άλλο. Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, η οποία είναι αρμόδια για το θέμα αυτό, από το 2006 έως σήμερα έχουν διατεθεί 68,4 εκατομμύρια ευρώ για τη μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά. Η χρονιά με την υψηλότερη δαπάνη ήταν το 2008, οπότε και διατέθηκαν περίπου 12,5 εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα το κόστος κυμαίνεται περίπου στο μισό (το 2014 έχουν διατεθεί ήδη 2,6 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι το συνολικό κονδύλι θα φθάσει τα 6 εκατ. ευρώ έως το τέλος της χρονιάς). Το πρόβλημα όμως παραμένει και επιτείνεται, λόγω της αύξησης της τουριστικής κίνησης.
«Φέτος υπάρχει μεγάλη ζήτηση λόγω αύξησης του τουρισμού. Είχαμε αίτημα μεταφοράς νερού ακόμα και από νησιά που δεν είχαμε ποτέ μέχρι σήμερα», λέει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Αιγαίου, Νίκος Ζωίδης. «Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Μυκόνου, για την οποία θα διαθέσουμε περί τις 800.000 ευρώ – όχι για τη μεταφορά νερού αλλά για την εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης για 3 μήνες. Επίσης η Λέρος ζήτησε 2-3 φορτία νερού και η Πάτμος ακόμη 3».
Εκτιμάται ότι σε όλο το Αιγαίο λειτουργούν σήμερα περί τις 45 μονάδες αφαλάτωσης. Συνολική εικόνα, όμως, δεν έχει κανένας φορέας, καθώς οι αφαλατώσεις δεν έχουν εγκατασταθεί όλες από τον ίδιο φορέα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές μονάδες αφαλάτωσης έχουν αγοραστεί και δεν έχουν ακόμη τεθεί σε λειτουργία. Στόχος της Πολιτείας είναι να έχουν τεθεί όλες σε λειτουργία μέσα στο επόμενο οκτάμηνο. Ποιες είναι αυτές;
Με πόρους της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου έχουν αποκτηθεί μονάδες αφαλάτωσης για τα νησιά Πάτμο, Λέρο, Δονούσα, Κίμωλο, Αμοργό (Αιγιάλη), Σύμη (Πανορμίτης). Επίσης με χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου μονάδες αφαλάτωσης σε Λέρο, Κουφονήσια και Χάλκη. Η τελευταία είναι η μόνη που τέθηκε πρόσφατα σε λειτουργία, δίνοντας τέλος στη μεταφορά νερού. «Θα μπορούσαν να λειτουργούν οι περισσότερες, αλλά έχουν “κολλήσει” είτε λόγω γραφειοκρατίας είτε λόγω ανεπάρκειας των δημοτικών αρχών, που λ.χ. στερούνται τεχνικών υπηρεσιών και έτσι δεν μπορούν να αναλάβουν τεχνικά έργα».
Το πρόβλημα, όμως, δεν λύνεται με τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης. Προκειμένου τα νησιά να αποκτήσουν νερό εξαιρετικής ποιότητας, αντάξιο αυτού της ηπειρωτικής Ελλάδας, πρέπει να γίνει μια σειρά από κινήσεις. «Οι αφαλατώσεις πρέπει να συντηρούνται με προσοχή, γι’ αυτό προτείνουμε την ανάθεση της συντήρησης και λειτουργίας σε ιδιώτες», λέει ο κ. Ζωίδης. «Επιπλέον, πρέπει τα νησιά να δρομολογήσουν την αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης. Δεν γίνεται να ξοδεύεις τόσα για το νερό και να έχεις απώλειες της τάξεως του 30% ή 40%. Το να επαφίεσαι στη μεταφορά νερού είναι λάθος».
Oπως αποκάλυψε η «Κ» στις 26/8, με αφορμή τα εγκαίνια της μονάδας αφαλάτωσης στην Υδρα, η Πολιτεία επεξεργάζεται ένα νέο πλαίσιο για την κατασκευή και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης από ιδιώτες. Στόχος, να συμπληρωθούν οι απαραίτητες υποδομές με το ελάχιστο δυνατό κόστος για το κράτος.
Καθημερινή ( Γιώργος Λιάλιος )
Έντυπη
