23, 24 και 25 Σεπτεμβρίου
Ο Σύλλογος Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ρόδου συμμετέχοντας και φέτος στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς που είναι αφιερωμένες στο δίπολο «Βία και Ανεκτικότητα» διοργανώνει δράσεις με θέμα: «Ρόδος, βομβαρδισμένη πόλη. Καταστροφές πολέμου-έργα ειρήνης», την Παρασκευή 23/9, το Σάββατο 24/9 και την Κυριακή 25/9 σε χώρους της μεσαιωνικής πόλης που επλήγησαν από τους βομβαρδισμούς του β΄ παγκοσμίου πολέμου.
Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ολόκληρη η μεσαιωνική πόλη υπέστη μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές της ιστορίας της. Το 1943 οι βομβαρδισμοί των συμμάχων εναντίον της πόλης που κατείχαν οι Γερμανοί ισοπέδωσαν πολλά μεσαιωνικά μνημεία και σε άλλα προκάλεσαν σημαντικές φθορές. Ο παραλογισμός του πολέμου εξαφάνισε σημαντικά οικοδομήματα, όπως τη μεσαιωνική εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, γνωστή ως Νεμιρλί Ντζαμί στην πλατεία Αθηνάς, την Παλιά Συναγωγή και την Alliance στην Άνω Οβριακή, ενώ προκλήθηκαν σοβαρές φθορές σε κτήρια της οδού Ιπποτών, όπως στο Κατάλυμα της Γλώσσας της Γαλλίας, τη δυτική πτέρυγα του σημερινού Αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά και σε τμήματα της οχύρωσης, στην Πύλη τη Θαλασσινή και στην πύλη του Αγίου Παύλου. Βόμβα στο κέντρο του καθολικού του μοναστηριού του Αγίου Νικολάου ή Αγίου Αυγουστίνου, άνοιξε μια τεράστια τρύπα στην οροφή καταστρέφοντας τα δύο ενδιάμεσα τόξα και τμήματα των θόλων, ενώ επλήγησαν τουλάχιστον άλλες 20 θέσεις στην μεσαιωνική πόλη σύμφωνα με τον επεξεργασμένο χάρτη της αεροφωτογραφίας του 1956.
Από τους βομβαρδισμούς επλήγησαν και άλλα τμήματα στην υπόλοιπη πόλη, όπως και η αρχαία ακρόπολη, με σημαντικότερο πλήγμα τη δυτική πλευρά του ναού του Πυθίου Απόλλωνος, που ωστόσο δεν θα αναφερθούμε εδώ στους βομβαρδισμούς εκτός των τειχών.
Κύριο μέλημα των πρώτων χρόνων της Ελληνικής Διοίκησης υπήρξε η αποκατάσταση των καταστροφών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η διατήρηση του νησιού ως πόλου έλξης τουριστών. Σύντομα κηρύχθηκαν τα ιστορικά μνημεία της Ρόδου διατηρητέα και άρχισαν οι εργασίες αποκατάστασής τους, ενώ ήδη με Διάταγμα της Στρατιωτικής Διοίκησης είχε αποφασιστεί τα βομβαρδισμένα τμήματα της μεσαιωνικής πόλης να μη οικοδομηθούν αν δεν προηγηθούν ανασκαφές για την αποκάλυψη της αρχαίας πόλης. Μέχρι το 1951 είχε ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των πύργων της Θαλασσινής Πύλης, της πύλης του Αγίου Παύλου καθώς και κάποιων άλλων τμημάτων των πολλαπλά πληγέντων οχυρώσεων.
Μετά την ίδρυση το 1977 της 4ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου έγινε προσπάθεια συστηματικής συντήρησης των υπερτριακοσίων ακινήτων διαχείρισης ΤΑΠ, η οποία ενισχύθηκε το 1985 με την ίδρυση του «Γραφείου Μεσαιωνικής πόλης Ρόδου» μετά την υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού, το Ταμείο Αρχαιολογικών χώρων και Απαλλοτριώσεων και το Δήμο Ρόδου. Η συντήρηση και αποκατάσταση των μνημείων συνεχίστηκε και συνεχίζεται στις μέρες μας από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και άλλους επιστημονικούς φορείς του Υπουργείου Πολιτισμού.
ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΣ.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 Σεπτεμβρίου 2016
Ιπποτικός Ξενώνα Αγίας Αικατερίνης στην μεσαιωνική πόλη:
*Το πρωί (9:30-14:00) εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης: α) Εισαγωγή για το θέμα με ομιλία μέλους μας και προβολή διαφανειών. β) Προβολή της ταινίας «Όταν οι άγγελοι μελαγχολούν», παραγωγής 1999, Υπουργείου Πολιτισμού –ΤΔΠΕΑΕ «Μνημεία μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου» και της ACTUEL σε σενάριο Μαρίας Κυριακή και σκηνοθεσία Δημήτρη Παντελιά. Παρακολούθηση ομάδων 60 ατόμων ανά μία ώρα.
*Μετά το τέλος κάθε προβολής ξενάγηση ομάδων μαθητών στην βομβαρδισμένη «πλατεία» Αθηνάς και στην ερειπωμένη εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Μοίρασμα ενημερωτικού εντύπου.
*Το βράδυ (19:30-21:30): Ξενάγηση στον Ξενώνα της Αγίας Αικατερίνης και τα γειτονικά μνημεία και Ομιλίες με θέμα «Βομβαρδισμοί στην μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, Επιπτώσεις, Έργα αποκατάστασης και Προοπτικές για το μέλλον».
ΣΑΒΒΑΤΟ 24 Σεπτεμβρίου 2016
11:00-15.30 *Ξενάγηση στο Καταλανικό παλάτι της οδού Συμίου (οικία Caoursin) απέναντι από την Εβραϊκή Συναγωγή «Kahal Kadosh Shalom».
*Ξενάγηση στο χώρο της πλατείας Αθηνάς, στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (Ντεμιρλί). Μοίρασμα ενημερωτικού εντύπου.
*Ξενάγηση στην Πύλη την Θαλασσινή. Μοίρασμα ενημερωτικού εντύπου.
ΚΥΡΙΑΚΗ 25 Σεπτεμβρίου 2016
11:00-15:00: *Ξενάγηση στο μοναστηριακό συγκρότημα Αγίου Νικολάου ή Αγίου Αυγουστίνου στην μεσαιωνική πόλη Ρόδου. Μοίρασμα ενημερωτικού εντύπου.
*Ξενάγηση στην πύλη του Αποστόλου Παύλου.
21:00 -22:30: Ξενάγηση στην πλατεία Αθηνάς, Μουσική εκδήλωση από συγκροτήματα, ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ!
