Με απόφαση που εξέδωσε το Πολυμελές Πρωτοδικείο της Κω αναγνωρίστηκε η Ιερά Βασιλική Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και Ευαγγελιστού Πάτμου, ως αποκλειστική κύρια ακινήτου συνολικού εμβαδού 838.592 τ.μ. στην θέση «Γερανός» δυνάμει δωρεάς που έγινε δια Χρυσόβουλου Λόγου!!
Το δικαστήριο απέρριψε συγκεκριμένα αγωγή, που άσκησε το Ελληνικό Δημόσιο κατά του Δήμου Πάτμου για την κυριότητα του επίμαχου ακινήτου ενώ στην δίκη άσκησε κύρια παρέμβαση η Μονή.
Με την απόφασή του το Δικαστήριο διατάσσει τη διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγραφής στο κτηματολογικό φύλλο και στα λοιπά τηρούμενα βιβλία του Κτηματολογικού Γραφείου Πάτμου και την αναγραφή της Ιεράς Μονής σε αυτά ως κυρίας του ακινήτου, με αιτία κτήσης τη δωρεά με το χρυσόβουλο λόγο του έτους 1088 του βυζαντινού Αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ Κομνηνού.
Στο σκεπτικό της απόφασης, που δημιουργεί μια νέα κατάσταση πραγμάτων στις διεκδικήσεις του Ελληνικού Δημοσίου επί ακινήτων στο νησί της Πάτμου αναφέρονται τα εξής:
«Τo έτος 1088 ο βυζαντινός Αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός δώρισε-με χρυσόβουλο λόγο στον μοναχό Χριστόδουλο Λατρηνό ως ιδρυτή της Ιεράς Μονής Πάτμου το νησί της Πάτμου και τα γύρω από αυτή νησιά.
Η δωρεά αυτή επικυρώθηκε μεταγενέστερα το 1292 με το χρυσόβουλο λόγο του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Κομνηνού και το 1329 με το χρυσόβουλο λόγο του Ανδρόνικου Γ’ Παλαιολόγου. Μετά την παράδοση της Πάτμου το 1522 στο σουλτάνο Σουλεϊμάν και λόγω ακριβώς του γεγονότος ότι δεν ήταν “δορυάλωτη”, δηλαδή δεν είχε κατακτηθεί με τα όπλα, οι Οθωμανοί όχι μονό δεν δήμευσαν την γη, αλλά παραχώρησαν δικαιώματα, με αποτέλεσμα όλα ανεξαιρέτως τα κτήματα που κατείχαν, νέμονταν και εξουσίαζαν από τότε οι κάτοικοι να ανήκουν στην ιδιοκτησία τους ως “γαίες-μούλκ”, δηλαδή ελεύθερης ιδιοκτησίας από τους ιδιώτες. Επομένως, δεν κατέστη κανένα τμήμα της δημόσια γαία (εραζί εμιριέ) κατά το οθωμανικό δίκαιο, ώστε να υπάρχει είτε περίπτωση απόκτησης δικαιώματος διηνεκούς εξουσίασης (τεσσαρούφ) είτε να παραμείνει δημόσια γη και να καταστεί κύριος το ενάγον (Ελληνικό Δημόσιο), ως διάδοχος του οθωμανικού και στη συνέχεια του ιταλικού δημοσίου. Για τον ίδιο λόγο του χαρακτηρισμού της Πάτμου ως γαίας-μουλκ δεν έχει έννομη συνέπεια ο χαρακτηρισμός της ένδικης έκτασης ως δασικής, χορτολιβαδικής, μη καλλιεργήσιμης κ.λπ. O Κτηματολογικός Κανονισμός προβλέπει ότι μόνο όταν περιλαμβάνονται σε μούλκ περιοχές κοινής χρήσεως (όπως ο αιγιαλός) πρέπει να δημοσιοποιηθεί με εγγραφή στο κτηματολόγιο, το οποίο όμως ουδέποτε λειτούργησε στην Πάτμο».
Κρίθηκε παραπέρα ότι η Ιερά Μονή Πάτμου μέχρι την ισχύ του ιταλικού Αστικού Κώδικα στα Δωδεκάνησα διατηρούσε την κυριότητα του συγκεκριμένου ακινήτου, παρά τον ισχυρισμό του εναγόμενου Δήμου Πάτμου, ότι είχε παραχωρηθεί στην Κοινότητα (τότε) της Πάτμου μέρος του νησιού, που περιλαμβάνει και το ένδικο ακίνητο.
Επιπλέον δεν αποδείχθηκε ότι ο εναγόμενος Δήμος Πάτμου προέβη σε πράξεις νομής (όπως η εκμίσθωση) στην συγκεκριμένη έκταση μετά το 1949, ώστε να μπορέσει να θεμελιώσει κυριότητα μέσω των διατάξεων της χρησικτησίας.
Την υπόθεση χειρίστηκε ο δικηγόρος κ. Παντελής Αποστολάς.
Θυμίζουμε ότι το Ελληνικό Δημόσιο είχε κινήσει την διαδικασία υποβολής χιλιάδων διεκδικητικών αγωγών για την μεταγραφή ακινήτων υπέρ της ιδιοκτησίας του στην Πάτμο με αποτέλεσμα να προκληθεί μεγάλη αναστάτωση.
Όπως απεκάλυψε η «δημοκρατική», μια μεγάλη πληγή στην Πάτμο, άνοιξε η απόφαση του Εφετείου Θράκης που απέρριψε ολικά την αγωγή της Μονής Βατοπαιδίου κατά του Ελληνικού Δημοσίου μην αναγνωρίζοντας την εγκυρότητα χρυσόβουλων, βάσει τον οποίων αντλούσε τα δικαιώματα ιδιοκτησίας της σε ακίνητα ιδιαίτερα μεγάλης αξίας στην περιοχή.
Το δικαστήριο δεν δέχθηκε την ισχύ των χρυσόβουλων των πατριαρχικών συγγιλίων. ούτε των επιστολών που είχαν ανταλλαγεί μεταξύ Οικουμενικού πατριάρχη και του παλαιού μητροπολίτη Ξάνθης από το 1800.
Πρόκειται σίγουρα για μια «επιθετική» απόφαση, που είχε προκαλέσει θόρυβο στην Πάτμο και είχε δημιουργήσει «κακό προηγούμενο» σε ανάλογη αντιδικία του Ελληνικού Δημοσίου με την Ιερά Μονή Πάτμου ακόμη και με τον Δήμο Πάτμου, για την ιδιοκτησία νησίδων ως και εκατοντάδων ιδιοκτησιών στο νησί.
Η αντιδικία γύρω από ιδιοκτησίες της Ιεράς Μονής Πάτμου με το Ελληνικό Δημόσιο, ξεκίνησε από το 2004, ασκήθηκαν στην πορεία ενστάσεις, ενώ το έτος 2018 λήγει η προθεσμία που έχει το Ελληνικό Δημόσιο για να ασκήσει αγωγές για την ακύρωση σχετικών κτηματολογικών εγγραφών υπέρ της Μονής, του Δήμου Πάτμου ως και ιδιωτών!!
Θυμίζουμε ότι με χρυσόβουλο λόγο του αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ του Κομνηνού (η ισχύς του οποίου επικυρώθηκε και ανανεώθηκε με όμοιο τρόπο από τους Παλαιολόγους Ανδρόνικο Β’ και Γ’) παραχωρήθηκαν στην Ιερά Μονή Πάτμου η νήσος Πάτμος και τα πέριξ αυτής νησίδια.
Διατυπώθηκαν στην πορεία αμφισβητήσεις για τη νομική αξία των αυτοκρατορικών αυτών δωρεών και υποστηρίζεται ότι έχουν πλέον ιστορική μόνον αξία.
Από την κτηματογράφηση του Εθνικού Κτηματολογίου προέκυψε συνολικός αριθμός 4.815 ακινήτων για την Πάτμο και τις πέριξ αυτής νησίδες, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτά οι κοινόχρηστοι χώροι (δρόμοι, πλατείες, παραλίες, κλπ).
Ειδικότερα στο Νησί της Πάτμου κατεγράφησαν 4624 ακίνητα ενώ μόνο 4 έχουν περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο, τα δε υπόλοιπα 4620 έχουν καταγραφεί στο μεγαλύτερο μέρος τους υπέρ της Μονής Πάτμου και ιδιωτών που τα απέκτησαν με αγοροπωλησία από την Μονή Πάτμου.
Διαχρονικά τα εμπράγματα και ιδιοκτησιακά δικαιώματα της Μονής Πάτμου απορρέουν από «Χρυσόβουλους Λόγους Αυτοκρατόρων του Βυζαντίου» των οποίων τα πρωτότυπα εκτίθενται ως ανεκτίμητος θησαυρός στο μουσείο της Μονής της Πάτμου, έχουν καταγραφεί, φωτογραφηθεί και εκτεθεί ως αναμφισβήτητης αξίας και εγκυρότητας αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, σημαντικής για την Ορθοδοξία και σεβαστής σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο.
Επισημαίνεται ότι εδώ και δεκαετίες δια των υποθηκοφυλακείων που λειτουργούσαν στα νησιά αυτά γίνονταν μεταβιβάσεις, δωρεές και γονικές παροχές χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο να προβάλει δικαιώματα κυριότητας.
