Οι Ευρωπαίοι και οι Τούρκοι δεσμεύθηκαν ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Άγκυρας με την ΕΕ θα επαναληφθούν, ως αντάλλαγμα για τη συνεργασία της Τουρκίας με στόχο να περιοριστεί η ροή μεταναστών προς την Ευρώπη, ωστόσο αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες για την εμβέλεια της συμφωνίας τους.
Ο ισλαμοσυντηρητικός πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου εξέφρασε χθες, Κυριακή, την ικανοποίησή του μετά τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, κάνοντας λόγο για “μια ιστορική ημέρα” για την Τουρκία, η οποία επιδιώκει την επανάληψη των ενταξιακών διαπραγματεύσεών της, οι οποίες άρχισαν το 2005, αλλά βρίσκονται σε νεκρό σημείο.
Η ΕΕ αποφάσισε να προσφέρει στην Τουρκία 3 δισεκ. ευρώ για να βοηθήσει τη χώρα να υποδεχθεί στο τουρκικό έδαφος τους Σύρους πρόσφυγες και τα δύο μέρη συμφώνησαν σ’ ένα σχέδιο κοινής δράσης, το οποίο προβλέπει πως η Άγκυρα θα καταστήσει λιγότερο διαπερατά τα σύνορά της με την Ευρώπη.
“Αυτό που ζητούν οι Ευρωπαίοι από την Τουρκία είναι μη ρεαλιστικό και απραγματοποίητο”, εκτιμά ο καθηγητής Τσενγκίζ Ακτάρ του πανεπιστημίου Μπαχτσέσεχιρ της Κωνσταντινούπολης.
“Θα νόμιζε κάποιος ότι ονειρευόμαστε. Κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει να πάνε αυτοί οι μετανάστες προς την Ελλάδα ή τη Βουλγαρία, επειδή δεν έχουν κανένα μέλλον ούτε στη χώρα τους ούτε στην Τουρκία. Φοβάμαι πως το αποτέλεσμα θα είναι μηδέν”, σχολίασε ο πολιτειολόγος εκτιμώντας πως η Τουρκία και η ΕΕ παίζουν ένα “παιγνίδι πόκερ με μπλόφες”.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου διαβεβαίωσε από την πλευρά του ότι η χώρα του “θα τηρήσει τις υποσχέσεις της” στο θέμα της μετανάστευσης, υπογραμμίζοντας πως μια οριστική λύση στην κρίση των μεταναστών δεν μπορεί να βρεθεί χωρίς μια συνολική πολιτική λύση στη Συρία.
Σε κάθε περίπτωση, εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά σημεία τριβής στις διμερείς τουρκοευρωπαϊκές σχέσεις, ιδιαίτερα οι παραβιάσεις των θεμελιωδών ελευθεριών στην Τουρκία υπό το ισλαμοσυντηρητικό και αυταρχικό καθεστώς του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας που βρίσκεται στην εξουσία από το 2003.
Δεν υπάρχει “ούτε μια λέξη” στην τελική δήλωση της συνάντησης κορυφής αναφορικά “με το κράτος δικαίου, τα μέσα ενημέρωσης και το κουρδικό ζήτημα”, υπογραμμίζει ο Μαρκ Πιερίνι, πρώην πρεσβευτής στην Άγκυρα και ερευνητής στο Carnegie Europe. Πρόκειται για “την ρεαλπολιτίκ της ΕΕ στο χειρότερη έκφρασή της”, εκτιμά.
Αυτή η συνάντηση κορυφής “δεν θα μας κάνει να ξεχάσουμε τις διαφορές που εξακολουθούν να υφίστανται με την Τουρκία στα ανθρώπινα δικαιώματα ή την ελευθερία του Τύπου, θα επανέλθουμε σ’ αυτά”, διαβεβαίωσε πάντως ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
“Με όλα τα σημερινά προβλήματα της Τουρκίας, η οποία βάζει δημοσιογράφους στη φυλακή και όπου ένας Κούρδος δικηγόρος σκοτώνεται στη μέση του δρόμου, αναρωτιέμαι αν αυτή η συνάντηση κορυφής θα διεξαγόταν ποτέ αν δεν υπήρχε η κρίση των μεταναστών”, σχολιάζει ο πολιτειολόγος Σερκάν Ντεμιρτάς.
Για τον Σερκάν Ντεμιρτάς, “οι Ευρωπαίοι κολάκεψαν τους Τούρκους για να λάβουν μια δημόσια υπόσχεση από την Άγκυρα ώστε να πείσουν την κοινή γνώμη τους που έχει τρομοκρατηθεί από τη μαζική άφιξη προσφύγων”. Όμως “η ΕΕ είναι ένας θεσμός αξιών και προδιαγραφών τις οποίες η τουρκική εξουσία δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί στο σύνολό τους”, λέει ο Ντεμιρτάς.
Δύο δημοσιογράφοι της κεντροαριστερής αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Cumhuriyet προφυλακίσθηκαν το βράδυ της Πέμπτης από την τουρκική δικαιοσύνη για “κατασκοπεία” και “αποκάλυψη απορρήτων εγγράφων” για ένα αποκλειστικό ρεπορτάζ τους σχετικά με τις παραδόσεις όπλων από την Άγκυρα σε ισλαμιστικές οργανώσεις στη Συρία που πολεμούν εναντίον του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Το Σάββατο, ο Ταχίρ Ελτσί, ένας γνωστός και Κούρδος δικηγόρος, επικεφαλής του δικηγορικού συλλόγου του Ντιγιαρμπακίρ, σκοτώθηκε σε ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στην αστυνομία και Κούρδους, υπό συνθήκες που έχουν αποσαφηνισθεί.
Εκτός από τα θέματα που συνδέονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι υποσχέσεις για επανάληψη των ενταξιακών συνομιλιών σκοντάφτουν επίσης σε εμπόδια που εξακολουθούν να φαίνονται αξεπέραστα.
Η Κύπρος, η οποία μπλοκάρει ορισμένα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων, “δεν θα αλλάξει ποτέ θέση όσο δεν θα υπάρχει επανένωση”, εκτιμά ο αναλυτής Τσενγκίζ Ακτάρ.
“Η διαδικασία έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια και δεν υπάρχει λόγος ούτε να επιταχυνθεί ούτε να επιβραδυνθεί”, επέμεινε χθες, Κυριακή, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, φανερώνοντας την επιφυλακτικότητα των κρατών μελών.
Γαλλικό Πρακτορείο, Αθηναϊκό Πρακτορείο
