«Θέλουμε έναν στρατό δικαστών για να εφαρμόσουμε τον νέο νόμο. Διαφορετικά θα βουλιάξουμε». Κραυγή αγωνίας από τους δικαστές, οι οποίοι καλούνται από τον νέο χρόνο να εφαρμόσουν τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που «πέρασε» μετά το καλοκαίρι ως ένα από τα προαπαιτούμενα, χωρίς ωστόσο να βρίσκει απολύτως σύμφωνο το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Το μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας (αλλά και της Ευρώπης), αυτό της Αθήνας, είναι ανέτοιμο να θέσει σε εφαρμογή το νέο σχέδιο του Κώδικα που φέρνει τα… πάνω κάτω σε όλες τις νομικές διαδικασίες μεταξύ των πολιτών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι ήδη έχουν προσδιοριστεί οι αστικές δίκες μέχρι και τις αρχές του 2019. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν ήδη καταθέσει αγωγές θα πρέπει να τις δικάσουν με όσα προέβλεπε ο παλιός Κώδικας, ενώ όσοι καταθέτουν αγωγές από 1/1/2016 θα τις δικάζουν με τον νέο. Ετσι, οι δικαστές για τρία τουλάχιστον χρόνια θα δικάζουν με δύο συστήματα. Δικαστές και δικηγόροι δηλώνουν με βεβαιότητα ότι ο θεσμός θα αποτύχει, αφού το πολύ σε έναν χρόνο το Πρωτοδικείο της Αθήνας θα έχει «βουλιάξει». Οι δικαστές χρεώνονται ήδη διπλάσιες δικογραφίες, με αποτέλεσμα όχι την επιτάχυνση αλλά το αντίθετο.
Από τα… αξιοσημείωτα του νέου κώδικα η κατάργηση των μαρτύρων. Οσα έχουν να πουν μπορούν να συμπεριληφθούν στον φάκελο με τη μορφή της έγγραφης κατάθεσης
Με τον νέο Κώδικα, ο οποίος φιλοδοξεί να «τρέξει» τους ρυθμούς στην αστική δίκη, ο φάκελος πρέπει να κλείσει μέσα σε 165 ημέρες και στη συνέχεια ο δικαστής να βγάλει απόφαση. Οι μάρτυρες καταργούνται και όσα έχουν να πουν μπορούν να συμπεριληφθούν στον φάκελο με τη μορφή της έγγραφης κατάθεσης, ενώ μόνο εάν το κρίνει απαραίτητο ο δικαστής μπορεί να τους καλέσει ενώπιον του δικαστηρίου.
Οι δικηγόροι πιστεύουν ότι οι δικαστές δεν θα μπορούν να φθάσουν σε ασφαλή δικανική κρίση χωρίς να ακούσουν τους μάρτυρες και είναι βέβαιοι ότι θα κάνουν χρήση του δικαιώματος που τους δίνει ο νόμος για κλήτευση των μαρτύρων σε άλλη δικάσιμο. «Ετσι ο ορισμός δικασίμων θα διπλασιαστεί και τα δικαστήρια θα επιβαρυνθούν και πάλι», λένε δικαστικές πηγές.
Για να βγάλει όμως ο δικαστής γρήγορα απόφαση δεν θα πρέπει να έχει «χρεωμένες» άλλες δικογραφίες όπως συμβαίνει τώρα, που πρέπει να βγάλουν τις υποθέσεις που έχουν προσδιοριστεί μέχρι το 2019… Το μέγεθος του βάρους είναι μεγάλο. Κάθε μήνα οι 32 πρόεδροι των πολυμελών και των μονομελών πρωτοδικείων χρεώνονται με 2.700 δικογραφίες. «Για να τα βγάλουμε πέρα», λέει δικαστική πηγή στο «Εθνος της Κυριακής», «πρέπει να πληρωθούν τουλάχιστον οι 48 κενές θέσεις δικαστών και οι 300 των δικαστικών υπαλλήλων. Χωρίς αυτές, τα πινάκια θα “φρακάρουν” και η επιτάχυνση θα αποτελέσει όνειρο θερινής νυκτός».
Ο μεγαλύτερος φόβος των δικαστών όμως είναι αυτό που φαίνεται ότι θα γίνει με τη νέα χρονιά: το κύμα παραιτήσεων από την παλαιά διαδικασία και η κατάθεση νέας αγωγής με το νέο σύστημα.
Και αυτό φαίνεται πολύ λογικό, αφού για παράδειγμα μια εταιρεία που έχει πάρει δικάσιμο για το 2018 θα θελήσει να δικάσει την υπόθεσή της συντομότερα, δηλαδή να καταθέσει τον φάκελό της μέσα σε 115 ημέρες όπως ορίζει ο νέος Κώδικας και ύστερα από τέσσερις μήνες να περιμένει απόφαση. «Εκεί είναι που θα γίνει μπλακ άουτ» υποστηρίζουν οι δικαστές, τονίζοντας ότι κάθε άλλο από επιτάχυνση έρχεται με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Ενδεικτικό του προβληματισμού που υπάρχει και στο υπουργείο Δικαιοσύνης είναι ότι συνεστήθη μία ομάδα εργασίας με σκοπό την καλύτερη εφαρμογή του νέου νόμου στα δικαστήρια, η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει το έργο της μέχρι τις 31 Ιανουαρίου.
Τι αλλάζει
Οι διατάξεις του νέου Κώδικα φέρνουν ανατροπές όχι μόνο επί της διαδικασίας αλλά και επί της ουσίας, προκαλώντας την έντονη αντίδραση των δικηγόρων, οι οποίοι δεν αποκλείεται να κατέβουν και πάλι σε απεργίες. Ο ΔΣΑ έχει επανειλημμένα δηλώσει την αντίρρησή του στις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, υποστηρίζοντας ότι ωφελεί τις τράπεζες και τους ισχυρούς έναντι των οικονομικά ασθενέστερων. Ας δούμε κάποιες από τις βασικές διατάξεις του:
• Οι πλειστηριασμοί θα γίνονται πλέον όχι με βάση την αντικειμενική αξία του ακινήτου αλλά την εμπορική. Τι σημαίνει αυτό; Οτι σήμερα οι εμπορικές αξίες είναι πολύ χαμηλότερες από τις αντικειμενικές και πως οι τράπεζες θα μπορούν να βγάζουν ευκολότερα «στο σφυρί» ένα ακίνητο σε χαμηλή τιμή.
• Οι προθεσμίες αντίδρασης του οφειλέτη σε έναν πλειστηριασμό ή μία κατάσχεση συμπτύσσονται δραματικά.
• Το 65% του πλειστηριάσματος περνάει πλέον στις τράπεζες, ενώ το 25% σε αμοιβές εργαζομένων, απαιτήσεων του Δημοσίου και αμοιβών δικηγόρων.
• Ο συνδυασμός των παραπάνω διατάξεων με τα όσα προβλέπουν οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη προκαλούν πονοκέφαλο στους οφειλέτες, κάποιοι εκ των οποίων ανησυχούν ήδη για την τύχη της πρώτης τους κατοικίας.
ΣΟΦΙΑ ΦΑΣΟΥΛΑΚΗ- Έθνος της Κυριακής
