Υπόθεση Σεργιανόπουλου, Ριζάι, Άλεξ. Γιώργος Τσούκαλης
Αν και οι υποθέσεις των εγκλημάτων είναι αυτές που κάνουν διάσημο έναν ερευνητή, το πάθος του Γιώργου Τσούκαλη, το χόμπι του, μέσα σε μια δουλειά που δε θα άλλαζε με τίποτα, είναι το κυνήγι των αρχαιοκαπήλων.
Μια ιστορία που ξεκίνησε πριν από 20 και πλέον χρόνια, εντελώς τυχαία, όταν σε ένα εστιατόριο του Ντίσελντορφ όταν άκουσε δίπλα του δυο οδηγούς νταλίκας να συζητάνε για μια υπόθεση για αρχαία. Μαζί με τα φρούτα, τα αρχαία έπαιρναν το δρόμο προς το εξωτερικό και τα μουσεία του κόσμου.
Σε συνεργασία με το τότε τμήμα αρχαιοκαπηλίας, ο Γιώργος Τσούκαλης εμφανίστηκε μετά από πολλές περιπέτειες σαν αγοραστής. Οι αρχαιοκάπηλοι συνελήφθησαν και αυτή ήταν η αρχή μιας μακράς πορείας μέσα στην οποία έχει αφοσιωθεί και την οποία θεωρεί μια από τις πιο σοβαρές υποθέσεις της καριέρας και της ζωής του. Το ενδιαφέρον σας για αυτές τις υποθέσεις είναι σε επίπεδο ερευνητικό; Υπάρχει ένα κράμα συναισθημάτων. Είδα ότι μπορώ να περιφρουρήσω κάτι από την πολιτιστική κληρονομιά. Είδα ότι μπορώ να έχω την αδρεναλίνη την οποία χρειάζεται ο οργανισμός μου. Είδα ότι είναι ένα παιχνίδι με μεγάλο ενδιαφέρον.
Ο βαθμός δυσκολίας σε σχέση με τις άλλες υποθέσεις;
Μπορώ να πω ότι ο βαθμός δυσκολίας είναι ο μεγαλύτερος. Γιατί έχουμε να κάνουμε με ευφυέστατα κυκλώματα. Όχι μόνο υψηλής τάξης γιατί έχουμε να κάνουμε και με αγρότες οι οποίοι έχουν συλήσει ένα τάφο. Όταν διακυβεύεται η ελευθερία τους γίνονται επικίνδυνοι, παίρνουν ιδιαίτερα μέτρα προφύλαξης και ειδικά σε μεγάλες υποθέσεις όπως είναι η υπόθεση με τα αρχαία της Κορίνθου, όπου ένα μουσείο βρέθηκε στην Αμερική, το θυμάται όλη η Ελλάδα. Έχω ασχοληθεί με 35 περίπου υποθέσεις και έχω δει απίστευτα πράγματα. Χίλια επτακόσια αντικείμενα Νεολιθικής Εποχής, στη Μαρίνα του Αλίμου που ήταν έτοιμα να φύγουν για το εξωτερικό, χίλια τετρακόσια αντικείμενα έτοιμα να φύγουν από τη Ρόδο. Για μένα δεν είναι απλώς μια έρευνα, είναι ένα εθνικό θέμα. Συνεργάζομαι ως επί το πλείστων με το Τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας και με όσους χρειάζεται προκειμένου να συλληφθούν οι ένοχοι.
Στην αρχαιοκαπηλία αγαπούν το χρήμα ή το χρήμα και την τέχνη; Αυτοί οι οποίοι ασχολούνται, μόνο το χρήμα έχουν κατά νου. Οι παραλήπτες όμως στο εξωτερικό ως επί το πλείστον προσπαθούν να καλύψουν τα κενά τους με την αλαζονεία να έχουν ελληνικές αρχαιότητες. Οι αρχαιότητες διακινούνται πιο εύκολα από άλλα έργα τέχνης και έχουν μεγαλύτερη ζήτηση. Μια φορά βρέθηκα στην Ελβετία, στο σπίτι ενός «συλλέκτη» και όταν είδα τα αρχαία ένιωσα σαν να με μαχαίρωναν μες στα σωθικά μου, γιατί ήξερα ότι αυτά είναι κλεμμένα και έχουν συληθεί από κάποιους ελληνικούς τάφους. Πιστεύω ότι είναι ένα θέμα που πρέπει να βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα, να το θυμίζουμε σε όλους. Ζούμε σε μια χώρα που έχει τρομερό πλούτο στο υπέδαφός της. Χρυσάφι. Η πολιτιστική κληρονομιά είναι εξίσου πολύτιμη με την ακεραιότητα της χώρας.
Στο βιβλίο σας έχετε γράψει για τις μεγάλες σας υποθέσεις. Η αρχαιοκαπηλία σε ποιό επίπεδο βρίσκεται σήμερα;
Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια με την κρίση υπάρχει αύξηση. Ακόμη και άνθρωποι οι οποίοι δεν είχαν κατά νου ποτέ να ασχοληθούν με την αρχαιοκαπηλία, τώρα ασχολούνται. Ή κάποιος που είχε κάτι από τον πατέρα του και δεν το είχε δηλώσει στην εφορία αρχαιοτήτων, εύκολα μπαίνει στον πειρασμό τώρα να ψάξει να βρει αγοραστή. Δυστυχώς.
Είναι αλήθεια ότι στην υπόθεση κατά της αρχαιοκαπηλίας δουλεύετε χωρίς αμοιβή; Είναι αλήθεια. Σε αυτές τις υποθέσεις βάζω χρήματα, δεν παίρνω. Για μένα έχει αξία εθνική και ηθική. Δεν έχω πάρει και δεν πρόκειται να πάρω ούτε ένα ευρώ. Η ανταμοιβή μου είναι να βλέπω τους θησαυρούς μας, πίσω, στη θέση τους, στη χώρα τους. Τον περασμένο μήνα, ο Γιώργος Τσούκαλης τιμήθηκε με ειδικό δίπλωμα αξίας για την εθελοντική του δράση ενάντια στην αρχαιοκαπηλία στο Βατικανό, στην λαμπρή ετήσια τελετή των Διεθνών Βραβείων Giuseppe Sciacca, στην Aula Magna στο Ποντιφικό Πανεπιστήμιο Urbaniana.Ο Έλληνας οικονομολόγος και ιδιωτικός ερευνητής, βραβεύτηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 21 χρόνων στον πόλεμο κατά των αρχαιοκαπήλων και στο παράνομο εμπόριο έργων τέχνης, αλλά και για το βιβλίο του «Λαθρέμποροι Ιστορίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σιδέρη.
ΦΑΚΕΛΟΣ ΡΟΥΜΠΕΝΣ
Το χρυσοποίκιλτο Κοράνι και τα κυκλαδικά ειδώλια Ο πίνακας του Ρούμπενς
Η αρχή της υπόθεσης αυτής γράφεται τον Ιούνιο του 2001. Τρεις μασκοφόροι κλέβουν από το μουσείο καλών τεχνών της Γάνδης τον πίνακα του Ρούμπενς «Το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου». Ο πίνακας είναι ανεκτίμητης αξίας. Οι ληστές είχαν εισβάλει βράδυ στο μουσείο και είχαν επιχειρήσει να κλέψουν όχι μόνο τον συγκεκριμένο πίνακα αλλά και έναν άλλο την «Μαστίγωση του Χριστού». Ο δεύτερος πίνακας τους πέφτει στο δρόμο. Οι βελγικές αρχές καταλήγουν τότε στο συμπέρασμα ότι οι δράστες είχαν συνεργό κάποιον υπάλληλο του μουσείου. Για δέκα χρόνια οι έρευνες βρίσκονται στο σκοτάδι. Ο πίνακας θεωρείται εξαφανισμένος. Image Ο Γιώργος Τσούκαλης στην βράβευσή του, στο Βατικανό. Ο Γιώργος Τσούκαλης στην βράβευσή του, στο Βατικανό. Το καλοκαίρι του 2011 ο Τσούκαλης μαθαίνει από ένα φίλο του ότι κάποιος αντικέρ από την Πλάκα και μια τηλεπαρουσιάστρια φαίνεται να έχουν ένα έργο του Ρούμπενς το οποίο προσπαθούν να πουλήσουν. Στο ίδιο ραντεβού ο Τσούκαλης μαθαίνει για έναν ιερέα από την Κρήτη ο οποίος προσπαθεί να πουλήσει ένα κοράνι και κάποια κυκλαδικά ειδώλια. Για τον πίνακα του Ρούμπενς ζητούσαν 7 εκατομμύρια ευρώ και για το κοράνι και τα ειδώλια 5 εκατομμύρια ευρώ. Ο Τσούκαλης ζητά φωτογραφίες των αντικειμένων και αρχίζει να συνεργάζεται με το τμήμα δίωξης αρχαιοκαπηλίας. Στον αντικέρ εμφανίζεται σαν επιχειρηματίας που σχετίζεται με τον οίκο Σόθμπις και αρχίζει τις ατέλειωτες τηλεφωνικές συνομιλίες με τη γυναίκα που είχε στην κατοχή της τον πίνακα. Η 40χρονη παρουσιάστρια αποκαλούσε τον πίνακα «νιανιά». Ο Τσούκαλης υποδύεται τον πλούσιο επιχειρηματία με σκάφος το οποίο αναφέρει συχνά στις συνομιλίες. Το σκάφος όντως υπήρχε αλλά ανήκε σε έναν ανύποπτο Ρώσο μεγιστάνα. Τα μέλη του κυκλώματος όταν έκαναν τη βόλτα τους στην μαρίνα είδαν το σκάφος και το ραντεβού κλείνεται σε ένα γραφείο στην πλατεία Συντάγματος. Ως εκτιμητές του Τσούκαλη εμφανίζονται ένας στενός συνεργάτης του και μια υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού άριστη στην εκτίμηση έργων τέχνης. Το επόμενο ραντεβού κλείστηκε σε ένα ξενοδοχείο στη Γλυφάδα στις 31 Αυγούστου του 2011. Οι ένοχοι συνελήφθησαν απ αυτοφόρω. Η παρουσιάστρια ισχυρίστηκε ότι τον πίνακα της τον είχε κάνει δώρο ένας Ιταλός φίλος της. Δε θεωρούσε ότι έχει μεγάλη αξία, ισχυρισμός που κατέρρευσε όχι μόνο από την τιμή που ζητούσε αλλά και από το ότι ο αντικέρ είχε τεράστιες γνώσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πίνακας είχε βρεθεί μέσω των λαθρεμπόρων στα χέρια ενός συγγενούς της και εκείνη προκειμένου να τον καλύψει σκαρφίστηκε την ιστορία του Ιταλού φίλου.
Παράλληλα την ίδια εποχή ο Τσούκαλης εμφανίζεται σαν μεγαλοεπιχειρηματίας που έχει εργοστάσιο πλαστικών στην Ισπανία και γνώσεις αρχαιοτήτων στην σπείρα που έχει το Κοράνι και τα κυκλαδικά ειδώλια. Ο σκληρός διαπραγματευτής τους είναι ένας κρητικός, ο οποίος ισχυριζόταν ότι το Κοράνι το είχε από κληρονομιά. Στην υπόθεση ακολουθούνται τα ίδια βήματα: ραντεβού σε γραφείο στο Σύνταγμα, όπου ο υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού ως εκτιμητής διαπίστωσε την αυθεντικότητα όλων των αντικειμένων. Τον Σεπτέμβριο του 2001, κλείνεται το ραντεβού της ανταλλαγής στο εστιατόριο Λάμπρος στη Βουλιαγμένη. Ο συνεργάτης του Τσούκαλη εμφανίζεται ντυμένος σαν καπετάνιος, ο οποίος μεταφέρει τα χρήματα από την θαλαμηγό που ήταν στα ανοιχτά της Βουλιαγμένης. Φυσικά τέτοιο σκάφος δεν υπήρχε. Εκείνη τη στιγμή εισέβαλαν μπροστά στους έκπληκτους υπαλλήλους του εστιατορίου δέκα πάνοπλοι άντρες των ΕΚΑΜ που ήταν ακροβολισμένοι στους γύρω χώρους. Η επιχείρηση έληξε σε μια ατμόσφαιρα που θύμιζε ταινία δράσης. Πηγή: www.lifo.gr
