“Οι απόψεις μας για το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμου Ρόδου”
Προς
• Δήμαρχο Ρόδου
• Επικεφαλής παρατάξεων μειοψηφίας
Ρόδος, 30/12/2015
Με αφορμή τη χθεσινή συζήτηση και έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) Δήμου Ρόδου θα θέλαμε να καταθέσουμε τις παρακάτω απόψεις, λόγω και του περιορισμένου χρόνου που μας δόθηκε από το προεδρείο κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
1. Θεσμοθέτηση του ΤΣΔΑ: Μια θετική εξέλιξη
Η θεσμοθέτηση του ΤΣΔΑ Ρόδου είναι αναμφισβήτητα μια θετική εξέλιξη στο θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων στο νησί μας όπως προβλέπει και ο αναμορφωμένος ΕΣΔΑ που τέθηκε σε ισχύ στις 24/7/2015. Είναι ένα εργαλείο που δε θα πρέπει όμως να θεωρείται στατικό αλλά δυναμικό, δηλαδή να μπορεί ανά πάσα στιγμή να βελτιωθεί μέσα από την εμπειρία και τις εξελίξεις. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ο αειφορικός και φιλικός στο περιβάλλον χαρακτήρας του.
2. Για μια κυκλική οικονομία στον τομέα των αποβλήτων – Trash is cash
Στην Ευρώπη ξεκίνησε ήδη η διαβούλευση για την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου από γραμμικό σε κυκλικό. Η κυκλική οικονομία εστιάζει σε νέα πρότυπα υλικών, αγορές δευτερογενών υλικών και ένα αναβαθμισμένο σύστημα ανακύκλωσης ώστε τα προϊόντα να είναι ανθεκτικά, να μοιράζονται, να επαναχρησιμοποιούνται, να επιδιορθώνονται και να ανακυκλώνονται. Αυτό θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων, μείωση εισαγωγών, βιώσιμο περιβάλλον, μείωση των τιμών των πρώτων υλών και της παραγωγής αποβλήτων και μείωση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (βλ. και σχετικό άρθρο του πρώτου αντιπροέδρου της ΕΕ Frans Timmermans, του αντιπροέδρου της ΕΕ Jyrki Katainen
και των επιτρόπων Karmenu Vella και Elżbieta Bieńkowska.
http://news.in.gr/world/article/?aid=1500001832).
3. Άμεσες ενέργειες.
Πέρα από την έγκριση του ΤΣΔΑ ο Δήμος Ρόδου θα πρέπει να προβεί σε άμεσες ενέργειες για τη βελτίωση της κατάστασης στον τομέα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Για παράδειγμα θα πρέπει να επισκευαστεί ο βιολογικός καθαρισμός του ΧΥΤΑ, να ληφθεί μέριμνα για το βιοαέριο που δημιουργείται εκεί, να προχωρήσει ο ΧΥΤ Ν. Ρόδου, να αρχίσει να υλοποιείται η συμφωνία με την ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕ και να ληφθούν μέτρα για την ανεξέλεγκτη απόρριψη στερεών αποβλήτων και τη δημιουργία νέων χωματερών με προφανείς κινδύνους ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
4. Πρόληψη – Επαναχρησιμοποίηση: Το καλύτερο απόβλητο είναι αυτό που δεν παράγεται ποτέ.
Πολύς χρόνος ξοδεύτηκε στη χθεσινή συζήτηση για τις προβλεπόμενες ποσότητες απορριμμάτων τα επόμενα έτη. Η συζήτηση όμως θα πρέπει να στραφεί στο πώς θα αποφύγουμε την αύξηση των ποσοτήτων και να οδηγηθούμε σε μείωση τα επόμενα χρόνια. Μείωση της παραγωγής αλλά και μείωση των ποσοτήτων διάθεσης. Αυτό άλλωστε είναι και το πιο επιθυμητό στην πυραμίδα διαχείρισης αποβλήτων όπως αποτυπώνεται στους γενικούς στόχους της κοινοτικής νομοθεσίας, στη Θεματική Στρατηγική της ΕΕ για την Πρόληψη και Ανακύκλωση (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV:l28168) που έχει μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία με το Ν. 4042/2012.
Όσον αφορά το τουριστικό προϊόν, η τάση πλέον δεν είναι η αύξηση του αριθμού των επισκεπτών με τις εξαιρετικά μεγάλες πιέσεις στο περιβάλλον και τις υποδομές αλλά η επένδυση στην ποιότητα. Πολλές χώρες όπου ο μαζικός τουρισμός κυριαρχούσε πλέον στρέφονται ακόμα και στην απόσυρση τουριστικών κλινών, κάτι που θεωρούμε ότι πρέπει να εξετασθεί σοβαρά και στο υπερκορεσμένο νησί μας.
Στον τομέα της επαναχρησιμοποίησης μπορούν να γίνουν αρκετά σε συνεργασία με την Κοινωνία των Πολιτών και Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις. Για παράδειγμα, ρούχα και ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να επιδιορθώνονται και να διατίθενται εκ νέου.
5. Ανακύκλωση Συσκευασιών
Η μαζική ανακύκλωση συσκευασιών (χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο, πλαστικό) δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στη συμφωνία με την ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. Πρέπει άμεσα να προχωρήσουν οι διαδικασίες ολοκλήρωσης του ΚΔΑΥ με τη δημοπράτηση και του τέταρτου και τελευταίου υποέργου και να υπάρξει άμεσα συμφωνία με την Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) για το τι θα εισφέρει στο σύστημα. Ακολούθως θα πρέπει να αποφασιστεί ο τρόπος λειτουργίας του ΚΔΑΥ. Όλα αυτά θα πρέπει να μας οδηγήσουν σε ετοιμότητα λειτουργίας του Κέντρου το καλοκαίρι του 2016 και οπωσδήποτε όχι αργότερα.
6. Κομποστοποίηση
Η αειφορική διαχείριση των οργανικών αποβλήτων είναι κομβικής σημασίας όπως φαίνεται από το Ευρωπαϊκό (οδηγία 98/2008) αλλά και το ελληνικό (Ν. 4042/2012) θεσμικό πλαίσιο. Επομένως πρέπει να δοθεί βαρύτητα στο σχεδιασμό και την υλοποίηση μονάδας κομποστοποίησης που θα δώσει λύσεις στο οργανικό κλάσμα των αποβλήτων αλλά και σε άλλα ζητήματα όπως η διαχείριση των κλαδεμάτων και άλλων αποβλήτων κήπου. Επίσης θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η οικιακή κομποστοποίηση, κάτι που άλλωστε προβλέπεται στο ΤΣΔΑ, και η κομποστοποίηση επί τόπου σε ξενοδοχειακές μονάδες.
7. Άλλα απόβλητα
Μέριμνα πρέπει να ληφθεί και για τις άλλες κατηγορίες αποβλήτων που επιβαρύνουν ιδιαίτερα το περιβάλλον. Δύο τέτοιες είναι τα ΑΕΚΚ (μπάζα) αλλά και τα απόβλητα των γεωργικών δραστηριοτήτων όπως τα πλαστικά των θερμοκηπίων και οι άδειες συσκευασίες φυτοφαρμάκων. Άποψή μας είναι ότι για τα πρώτα θα πρέπει να δημιουργηθεί μονάδα επεξεργασίας ΑΕΚΚ από ιδιώτη που θα είναι και μια παραγωγική επένδυση στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας ενώ για τις δεύτερες θα πρέπει να δημιουργηθεί δίκτυο συλλογής και ασφαλούς διάθεσης. Τα καταστήματα που διαθέτουν τα φυτοφάρμακα θα μπορούσαν να συνεργαστούν και στη συλλογή των άδειων συσκευασιών – όπως γίνεται πλέον για τα ληγμένα φάρμακα από τα φαρμακεία.
8. Λυματολάσπη
Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να επιδειχθεί στη διαχείριση της λυματολάσπης ώστε να επιλεγεί η βέλτιστη λύση σε συμφωνία με τις άλλες δράσεις διαχείρισης αποβλήτων. Για παράδειγμα εάν σχεδιάζεται μονάδα κομποστοποίησης, λογικό θα ήταν να εξετασθεί σοβαρά η λύση της κομποστοποίησης της λυματολάσπης και η χρήση της για τον εμπλουτισμό π.χ δασικών εκτάσεων (βλ. και το πρόγραμμα FRAMMΕ – LIFE08/NAT/GR/000533 που άρχισε να υλοποιείται από το Δήμο Ρόδου αλλά δυστυχώς διεκόπη).
9. Ενεργειακή αξιοποίηση
Στο Δημοτικό Συμβούλιο μπήκε και το θέμα της ενεργειακής αξιοποίησης από ιδιωτική εταιρεία με την τεχνολογία πλάσματος. Είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί σε έργα που είναι ιδιαίτερης περιβαλλοντικής όχλησης, απαιτούν τεράστια αρχική επένδυση που δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να υλοποιηθεί στις οικονομικές συνθήκες που διάγουμε, και τέλος απαιτούν μακροχρόνιες δεσμεύσεις από την πλευρά του Δήμου και των πολιτών όσον αφορά την αποκλειστική διάθεση σταθερών ποσοτήτων αποβλήτων στο σύστημα. Εξάλλου εάν η συγκεκριμένη τεχνολογία ήταν τόσο αποδοτική δεν θα έπρεπε να έχει υιοθετηθεί και από άλλες χώρες;
10. Οικονομικά
Βλέποντας τον πίνακα με τα οικονομικά στοιχεία (σελ. 112 του ΤΣΔΑ) διαπιστώνουμε ότι απαιτούνται μεγάλα ποσά για την υλοποίηση του σχεδίου όπως περιγράφεται(€27,87 εκ). Η άποψή μας είναι ότι πρέπει να γίνει μια πιο ακριβής κοστολόγηση, να αφαιρεθούν έργα που ενδεχομένως δεν χρειάζονται, να σχεδιαστεί η είσπραξη ποσών από τη διάθεση των ανακυκλώσιμων υλικών (ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, συσκευασίες κλπ) και να σχεδιαστεί η λειτουργία των δομών με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι οικονομικά αποδοτική για το Δήμο και με λιγότερο αρχικό κεφάλαιο. Δυστυχώς πολλές φορές οι καλύτερες προθέσεις υπονομεύονται από την έλλειψη πόρων και σωστού οικονομικού σχεδιασμού.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι ο Δήμος Ρόδου ξεκινά μια προσπάθεια που ίσως έπρεπε να γίνει νωρίτερα όμως είναι ζωτικό να γίνει. Πρέπει να προχωρήσουμε με ταχύτερους ρυθμούς και με καλύτερο σχέδιο έχοντας πάντα δίπλα μας τους πολίτες. Θα πρέπει να στηριχθούμε σε τρεις πυλώνες για να πετύχει το σχέδιο αυτό:
Α) Αειφορική διαχείριση με πολλαπλές συνεργασίες
Β) Παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδίου
Γ) Διάδραση με την Κοινωνία.
Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος και τα ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΡΟΔΙΑΚΑ θα είναι στη διάθεσή σας για να βοηθήσουν στη δύσκολη αυτή πορεία.
